Doğalgazdan kömüre tüm ısınma kaynaklarında fiyatlar süratle artarken, milyonlarca hane kışı nasıl geçireceğini düşünüyor. Uzmanlar, doğalgazda yeni artırımların kaçınılmaz olduğunu belirtirken yurttaşlar sadece tek odayı ısıtmak ya da konutları birleştirmek üzere tahlillere yöneliyor.
Havaların soğumasıyla birlikte, alım gücü zayıflayan milyonların en temel gündemi “ısınma” oldu. İster doğalgaz kullansın ister soba ya da elektrik, ısınma gereksinimi hanelerin en ağır yükü oldu. Yurttaş kara kara kışı nasıl geçireceğini düşünüyor.
Türkiye’de 26 milyon 599 bin 261 hane bulunuyor; resmi datalara nazaran bunların 22 milyonu doğalgaz abonesi. GAZBİR’in yayımladığı son yıllık rapora nazaran 2023-2024 kışında ortalama hanebaşı tüketim 122 metreküp. Bu civarlarda bir kullanım, bugünkü 7.7 TL’lik BOTAŞ tarifesine mahallî dağıtım şirketi tarifesi ve vergiler eklendiğinde 1500 lira civarında bir faturaya karşılık geliyor.
Bir öbür ısınma kaynağı kömür de cep yakmaya devam ediyor. 2024’te yerli kömürün ton fiyatı 4 bin TL, ithal kömürün 6 bin TL düzeyindeydi. 2025’te bu sayılar yerli kömürde 5 bin 200 TL’ye, ithal kömürde 9 bin 400 TL’ye çıktı. Böylelikle yerli kömürde yaklaşık yüzde 30, ithal kömürde yüzde 57 fiyat artışı gerçekleşti.
Herkes yeni yılla birlikte faturaların zamlanacağından emin. Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar 2026’da doğalgaz ve elektrik fiyatlarında “beklenen enflasyonun” dikkate alınacağını söylemişti. Lakin bir de ekonomik krizle uygulanmaya başlanan sübvansiyonların, elektrikte olduğu üzere doğalgazda da kademeli olarak geri çekilmesi bekleniyor.
‘ISINMA YARDIMI GETİRİLSİN’
TMMOB Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Doğalgaz Komisyon Başkanı Hüseyin Kaya, geçtiğimiz hafta yaptığı değerlendirmede “1000 liralık faturanın 2 bin liraya çıkacağını iddia edebiliriz” demişti.
Eski BOTAŞ daire başkanı, enerji uzmanı Ali Arif Aktürk, kış devrinde doğalgaz ithalatının artmasından ötürü bütçe açığının da dağal olarak artacağını belirtiyor ve artırımın kaçınılmaz olduğunu söylüyor. “Zam muhtaçlığı bugün de var. BOTAŞ maliyetine satsaydı olması gereken fiyat metreküp başına 17 TL olurdu” diyen Aktürk, sübvansiyonun tahlil olmadığını vurguluyor: “Halk yoksullaştı. Sabit gelirliler için güç sübvanse edilse de değerli. Üstelik o sübvansiyon da tekrar halkın cebinden çıkıyor. Örneğin minimum fiyatın azıcık üzerinde maaş alan birkaç ay sonra üst vergi dilimine geçiyor. Esasen gelir vergisi dilimlerinin tekrar düzenlenmesi ve kış periyodunda aylık 10 bin TL ısınma yardımı bile sübvansiyondan daha ucuza mal olur ve vergi mükelleflerinin cebinden daha az para çıkar.”
‘HALKIN YÜZDE 30’U ISINAMIYOR’
Derin Yoksulluk Ağı Kurucusu Hacer Foggo, ısınma meselesinin barınma meselesinden bağımsız düşünülemeyeceğini vurguluyor. TÜİK’e nazaran Türkiye’de hanelerin yüzde 30’dan fazlasının çatısı akan/nemli konutta, tekrar yüzde 30’dan fazlasının gereğince ısınamayan konutta yaşadığını hatırlatan Foggo ekliyor:
“Veriler, montsuz okula giden çocukları, gün uzunluğu battaniye altında kalan yaşlıları ya da ders çalışacak sıcak bir köşe bulamayan üniversitelileri görünmez kılıyor. Takviye verdiğimiz aileler içinde mumla ders yapan çocukları, ısınmak için battaniyeye sarılan aileleri biliyorum. Isınma temel gereksinimdir ve kimse bu haktan yoksun kalmamalı.”
EVLER BİRLEŞTİRİLİYOR
Gazetemize konuşan yurttaşlar için kış, “kaygı” ve “stres” manasına geliyor. Termometreler daha da düştüğünde umut bağladıkları tahlil ise meskenlerinde yalnızca belirli bir alanı ısıtmak, kalorifer peteklerini kapatmak olacak. Bazıları ise konutları birleştirmeye hazırlanıyor:
“Biz emekliyiz, oğlum ve gelinim çalışsa da geçim kasveti içinde. Meskenlerini kapatıp bize yerleşecekler. En azından tek meskeni döndürürüz.”
Yorum Yap