Gazeteciydi fakat aklı daima kent gürültüsünden uzak, tabiatla iç içe egzotik bir yerde yaşamaktaydı. Kenya’da vazife yaparken, küçük bir tatil için rotasını Hint Okyanusu’nun 115 adalı cenneti Seyşeller’e çevirdi. O kısa kaçamak, hayatının istikametini büsbütün değiştiren kararın da başlangıcı oldu. İşte arkasında dokunaklı bir vasiyet bırakan, hayali için milyon dolarları reddeden Brendon Derek Grimshaw’ın ilham veren öyküsü.
Betül Topaklı / Milliyet.com.tr – Derek Grimshaw, 1925 yılında İngiltere’nin Batı Yorkshire bölgesindeki Kirklees Metropoli’ndeki Dewsbury’de dünyaya geldi. Babası Raymond ve annesi Kate ile birlikte büyükanne ve büyükbabasıyla babasının akrabalarının komşu olduğu mütevazı bir meskende büyüdü. Babasının radyo ve televizyon işletmesi vardı. Bu durum onun maddi olarak düzgün bir ortamda büyümesini sağlarken, kitap ve tiyatro sevgisi üzere hayatın daha incelikli taraflarını annesi Kate’den öğrendi. 13 yaşına geldiğinde yazma yeteneğini kanıtlayan Grimshaw’ın annesi, oğlu için Batı Yorkshire’daki Batley News Gazetesi’nin editörüyle bir görüşme ayarladı. II. Dünya Savaşı’nın iki yıl evvel başlaması nedeniyle birçok lokal işletme eleman arıyordu. Gazeteci olmak isteyip istemediği sorulduğunda “Evet” karşılığını veren Grimshaw, çabucak işe alındı.
Grimshaw, işe ön ofiste başladı. Dağıtım için gazeteleri paketliyor, eski santrali çalıştırıyor ve ‘sonsuz sayıda rakam sütunu’ oluşturuyordu. Sonrasında matbaa kısmına geçti ve dizgi ve gazete baskı makinelerinde ustalaştı. Çok kısa müddet sonra muhabirliğe terfi etti ve iki bölge için görevlendirildi. Akabinde da sinema eleştirmeni oldu ve iki haftalık köşe yazısı yazmaya başladı. Annesi üzere asi ruha sahip olan Grimshaw, 15 yaşında kendi başına yaşamaya başladı. 23 yaşında Britanya’nın en genç baş muhabiri olan genç adam, iki yıl sonra Batley News’den Sheffield yakınlarındaki ‘The Star’a geçti. Lakin Britanya haberlerini iletmek aniden eskisi kadar heyecan verici olmamaya başladı. Bir değişiklik aradı ve Yakın Doğu ve Afrika’daki milletlerarası gazetelere başvurdu. Birkaç hafta içinde, Kenya’nın başşehri Nairobi’deki East ‘African Standard Gazetesi’nde Kıdemli Yazı İşleri Müdürü olarak işe alındı. Bu vazife, militan bir Afrika milliyetçi hareketi olan Mau Mau’nun ayaklanması nedeniyle omuzunda silah taşımasını gerektiriyordu.
SEYŞELLER’E HAYRAN KALDI
Grimshaw, sonraki sekiz yıl boyunca editörlük, tiyatro ve kitap eleştirmenliği konumlarına terfi etti lakin aklı daima tabiatla çevrili daha egzotik yerlere kayıyordu. 37 yaşında pek çok ülkeye giden İngiliz gazete editörü, hayatta gazete işletmekten daha fazlası olduğunu biliyordu. 1962 yılında Kenya’da çalışırken Hint Okyanusu’nda 115 adadan oluşan ve birçok ıssız olan bir takımada olan Seyşeller’e tatile gitmeye karar verdi. Aslında görüntü değişikliğinden çok, hayat değişikliği arıyordu. Grimshaw, Afrika’nın değişen sosyopolitik ortamının farkındaydı. Doğu Afrika’da bulunan Birleşik Tanzanya Cumhuriyeti, bir yıl evvel bağımsızlığını ilan etmişti ve Kenya da birebirini yapmak üzereydi. Bu, birçok işin kısa müddette lokal halka geçeceği manasına geliyordu. Bu durumun tabiata daha yakın olmak ve hayatına yeni bir taraf aramak için harika bir vakit olduğuna karar verdi. Grimshaw, daha evvelki bir ziyaretinde Seyşeller’in nefes kesici doğal hoşluğuna hayran kalmış ve orada toprak sahibi olmayı hayal etmeye başlamıştı. Ancak en küçük ıssız ada bile küçük bir servete mal olurdu. Yeniden de ne kadar uzun müddet kalırsa, bu fikir o kadar aklına geliyordu. Sonra mukadderat devreye girdi.
BAMBAŞKA BİR DÜNYA GİBİYDİ
Ziyaretinin son gününden bir gün evvel, genç bir adam Grimshaw’a yaklaşarak bir ada satın almakla ilgilenip ilgilenmediğini sordu. Grimshaw’ın ilgisi anında uyandı. Adam, Grimshaw’ı Seyşeller’in en büyük adası Mahe’nin kuzey kıyılarında, 24 dönümlük izole bir ada olan Moyenne Adası’na götürdü. 1915’ten beri yerleşim olmayan Moyenne, Seyşeller’in ana adasına coğrafik olarak gereğince yakındı fakat yeniden de farklı bir dünya üzereydi. Boğucu derecede bitki örtüsü ve bakımsız olmasına karşın Grimshaw oraya gitmesi gerektiğine karar verdi. Yalnızca birkaç saat sonra yani konaklamasının son gününde gece yarısına dört dakika kala Grimshaw, Moyenne’in mülkiyetini almak için şu anki sahibi Philippe Georges’a yaklaşık 10 bin dolar (Yaklaşık 423 bin lira) ödemeyi taahhüt eden bir mutabakat imzaladı.
MOYENNE ADASI’NI SATIN ALDI
Grimshaw, Moyenne adasını satın alındıktan sonra onu eski hoşluğuna kavuşturmak ve yaşanabilir hale getirmek üzere kuvvetli bir misyona başladı. Sonraki 9 yıl boyunca Grimshaw, Tanzanya’nın Darüsselam kentindeki’ Tanganyika Standard’ ve ‘Sunday News’ gazetelerinde gazetecilik yapmaya devam etti ve her iki gazetenin de editörü ve yöneticisi oldu. Bu yıllar boyunca Moyenne’e sık sık seyahat ederek adayı yavaş yavaş canlandırmaya başladı. İstilacı otlar lokal bitki örtüsünü boğmuştu ve küçük adanın o kadar ağır ve karmaşık olduğu söyleniyordu ki düşen Hindistan cevizleri yere hiç ulaşamıyordu. Adanın tabanı o kadar ağır ve karmaşıktı ki, adayı geçmek imkansızdı, kuşlar gözle görülür formda yok olmuş ve fareler çalılıklara hükmediyordu.
AMACI DOĞAL BİR CENNET YARATMAKTI
Grimshaw, önündeki devasa vazifesi değerlendirdikten sonra, birinci maksadını yalnızca adayı yaşanabilir hale getirmek değil, birebir vakitte Moyenne’i çok yapılaşmadan korumak olarak belirledi. Başlangıçta bu, adanın doğal hoşluğunu ortaya çıkarmak ve ömrünün geri kalanını geçirebileceği mütevazı bir ada meskeni inşa etmek manasına geliyordu. Ancak çalışmalar başladıktan sonra uzun vadeli hayali, kendisinden sonra da yaşayacak ve öldükten çok sonra bile korunacak doğal bir cennet yaratmak oldu. Sanki Grimshaw’ın savlı teşebbüsünün bir modülü olmak mukadderatında varmış üzere lokal bir balıkçı olan Antoine Lafortune’un 19 yaşındaki oğlu, Grimshaw’a projesinde yardım etmeyi kabul etti. Adayı dönüştürmek için çabucak harekete geçen ikili, çalılıkları temizledi, palmiye, mango ve papaya ağaçları dikti ve ormanda patikalar açtı. Daha sonra, yaban hayatı eksikliğini gidermek için Grimshaw, komşu bir köyden 10 kuş getirip, adayı yuva edinecek daha fazla kuş çekme umuduyla onları beslemeye başladı. Yeterli alan açıldıktan sonra Grimshaw bir vakitler adaya mahsus olan dev Aldabra kaplumbağasını adaya yine kazandıracaktı.
Grimshaw, tam da Moyenne’in yabani otlarla kaplı kuzeybatı köşesini evcilleştirirken enteresan bir keşfe imza attı ve üzerinde ‘Ne yazık ki bilinmiyor’ yazan mezar taşlarının bulunduğu iki mezar buldu. Efsaneye nazaran mezarlar, Hint Okyanusu’nda yelken açan iki makûs şöhretli korsan kaptan tarafından öldürülen iki sıradan korsan güverte görevlisine aitti. Ölen adamların ruhları gömülü hazinelerini korusun ve adayı rahatsız etsin diye bu gemilere binmişlerdi. Adanın kuzey tarafındaki plajlardan birinin ismi da ‘Korsan Koyu’ydu. Grimshaw, korsan kıssalarının büyük olasılıkla hakikat olduğuna karar vererek ya da öyleymiş üzere yaparak bu fikri eğlenceli buldu. Grimshaw ve Lafortune, efsaneye hakikaten inanıp inanmasalar da meraklarını gidermek için adadaki iki noktada hafriyat yapacak kadar ciddiye aldılar. Pahalı bir şey bulup bulmadıkları ise hâlâ bilinmiyor.
SEYŞELLER’İ TROPİKAL BİR ADA CENNETİNE DÖNÜŞTÜRDÜ
Adayı yaşanabilir hale getirmek neredeyse 10 yıl süren şiddetli bir çalışma gerektirse de, 1972’de Grimshaw adanın tek tam vakitli sakini oldu. Adaya kalıcı olarak taşınmasından yaklaşık 10 yıl sonra Seyşeller tropikal bir ada cenneti ile eş manalı hale geldi. Hiç şaşırtan olmayan bir biçimde, yatırımcıların beğenilen Moyenne’e göz dikmesi ve satın almak istemeleri uzun sürmedi. Bir Suudi prensinin Grimshaw’a 50 milyon doların üzerinde teklif verdiği söylense de Grimshaw’ın servetle ilgisi yoktu. Hoş cennetinin turistler için bir ‘lüks destinasyon’ haline gelmesini de istemiyordu. Bu noktada Grimshaw artık kesin olarak bildiği bir şey vardı: Güçlü yatırımcıların, 20 yılını adadığı huzur ve sükuneti bozmanın bir yolunu bulması an sıkıntısıydı. Teklifler gelmeye devam ettikçe, Grimshaw yatırımcıları kalıcı olarak uzak tutmak için bir plan geliştirmeye başladı.1981’de Grimshaw’ın annesi vefat etti ve yaşlı babası Raymond’a bakacak kimse kalmadı. 88 yaşındaki Grimshaw, son yıllarını tek oğluyla geçirmek için adaya taşınmayı kabul etti. Babasıyla geçirdiği bu yıllar hakkında “Birlikte şahane vakit geçirdik ve çok düzgün arkadaş olduk.” diye konuşan Grimshaw, 1986 yılında vefat eden babasını adadaki iki bilinmeyen ‘korsan’ın yanına gömdü.
MOYENNE ADASI, DÜNYANIN EN KÜÇÜK ULUSAL PARKI OLDU
Grimshaw hiç evlenmemişti, bu sebeple mirasçısı da yoktu, üstelik adanın sorumluluğunu üstlenecek kimse bulunamıyordu. Bu sebeple adanın bozulmamış haliyle sonsuza dek korunmasını sağlamak hedefiyle, 1998 yılında Moyenne Adası Vakfı Derneği’ni kurdu. Davasını destekleyecek bir ailesi olmamasına karşın adayı restore etme ve muhafaza konusundaki yorulmak bilmez özverisi nedeniyle komşu Seyşeller halkının ve dünyanın dört bir yanındaki tabiat severlerin hürmetini kazandı ve bu dayanağın dışarıdan gelecek çıkarları savuşturmaya yeteceğini umuyordu. 2007 yılında, Grimshaw’ın 45 yıllık yakın arkadaşı Antoine Lafortune hayatını kaybetti. Kendi vaktinin kısıtlı olduğunu bilen Grimshaw, 2009 yılında adayı korumak için kalıcı bir vakıf kurmak üzere Seyşeller Çevre Bakanlığı ile bir araya geldi.
İmzaladıkları muahede, Moyenne’i Ste Anne Deniz Parkı’nın bir kesimi haline getirdi fakat tıpkı vakitte kendine mahsus bir statü de kazandırdı. Moyenne Adası Ulusal Parkı, dünyanın en küçük ulusal parkı oldu. 2010 yılında Grimshaw, kendisi ve orada başardığı inanılmaz işler hakkında bir belgesel çekmek üzere bir sinema takımının adaya gelmesine müsaade verdi, sinemaya de uygun bir biçimde ‘Kum Tanesi’ ismi verildi. Brendon Derek Grimshaw, 3 Temmuz 2012’de yani 86 yaşında vefat etti ve babasının yanına gömüldü. İsteği üzerine, Grimshaw’ın mezar taşında “Moyenne, ona etrafındaki hoşluklara gözlerini açmayı ve Allah’a şükretmeyi öğretti” yer alırken, bıraktığı vasiyette ise “Moyenne Adası, Seyşelliler ve her milletten, renkten ve inançtan gelen denizaşırı ziyaretçiler için dua, barış, huzur, dinlenme ve bilgi yeri olarak korunacaktır” yazıldı.
ZİYARETÇİLER BU YAPITIN TADINI ÇIKARIYOR
Artık Seyşeller Ste. Anne Deniz Ulusal Parkı’nın bir kesimi olan bu parkta, 16 bin yerli ağaç, üç milden fazla tabiat parkuru bulunuyor. Ayrıyeten ada 120’den fazla dev Aldabra kaplumbağası ve düzinelerce şahin gagalı deniz kaplumbağası ve ortalarında Hollandais güvercini ve Madagaskar kırmızı fody dokumacı kuşu da bulunan 2 binden fazla egzotik kuştan oluşan geniş bir hayvanat bahçesi olma özelliği taşıyor. Dünyanın dört bir yanından gelen ziyaretçiler bu yapıtın tadını çıkarıyor. Moyenne adası, Grimshaw’ın vefatından sonra da tıpkı onun bıraktığı üzere tabiatın çeşitliliğiyle dolu bir formda duruyor.Öte yandan Moyenne Adası Vakfı tarafından belirlenen düzenlemelere nazaran, ağır turizm döneminde bile adada tıpkı anda 50’den fazla ziyaretçiye müsaade verilmiyor. Ziyaretçiler için bir dinlenme tesisi inşa edilmiş olsa da, rastgele bir otel yahut diğer bir özel arazi mülkiyeti bulunmuyor.
Yorum Yap