19. yüzyılda geliştirilen lakin vakitle unutulan “girdap atom modeli” tekrar gündemde. Bilim insanları, bu eski teorinin kozmosta neden husus olduğunu ve antimaddenin neden kaybolduğunu açıklayabileceğini düşünüyor.
Evren neden var? Unsur, antimaddeyle birlikte oluştuysa neden her şey yok olup gitmedi? Bu sorular fiziğin en büyük gizemlerinden biri olmaya devam ediyor. Japonya ve Almanya’dan bir küme bilim insanı, 150 yıl evvel reddedilmiş bir atom modelinden yola çıkarak kozmosun nasıl unsurla dolduğunu açıklayabilecek bir teori geliştirdi. Bu modele nazaran, “kozmik düğümler” kainatın birinci saniyelerinde oluşarak tüm varoluşun atası olabilir.
UNUTULAN BİR FİKİR YİNE DOĞUYOR
1867 yılında Britanyalı fizikçi ve mühendis William Thompson atomların nasıl oluştuğuna dair sıra dışı bir fikir ortaya attı. Kelvin’e nazaran atomlar, uzayı doldurduğu düşünülen hayali bir unsur olan “eter” içinde oluşan stabil girdaplardan ibaretti. Farklı elementler, bu girdapların farklı formlarda “düğümlenmesiyle” ortaya çıkıyordu.
Bu fikir devri için ihtilal niteliğindeydi, lakin Michelson-Morley Deneyi ile eterin var olmadığı kanıtlanınca teori rafa kaldırıldı. Yeniden de, “düğümler” kavramı yıllar içinde matematikten sıvı dinamiğine kadar birçok alanda kullanılmaya devam etti.
FİZİKÇİLER ESKİ MODELİ CİHANIN DOĞUŞUNA UYGULADI
Hiroşima Üniversitesi ve Deutsches Elektronen-Synchrotron Enstitüsü’nden fizikçiler, Lord Kelvin’in fikirlerini çağdaş fiziğin lisanına taşıdı. Yeni araştırmaya nazaran kozmosun birinci anlarında, kozmik düğüm solitonları ismi verilen karmaşık yapılar oluştu.
Bu “kozmik düğümler”, erken kozmosta unsur ile antimadde ortasındaki dengesizliği yaratmış olabilir. Olağanda Büyük Patlama sırasında husus ve antimadde eşit ölçüde üretilmeliydi. Fakat bugünkü kainatın var olabilmesi için unsurun çok az bir üstünlük sağlaması gerekiyordu her milyar antimadde parçacığına karşılık sırf bir fazla husus taneciği…
Araştırmayı yöneten fizikçi Muneto Nitta, bu farkın nedenini açıklamanın “evrenin neden var olduğunu” anlamak için kilit değerde olduğunu belirtiyor.
KOZMİK DÜĞÜMLER: KOZMOSUN BÜYÜKANNESİ
Ekip, yeni modellerinde simetri kırılmaları sonucu oluşan iplik gibisi yapıların vakitle düğümlenerek kararlı hale geldiğini, akabinde “çözülürken” husus lehine bir dengesizlik yarattığını öne sürüyor.
Bu süreçte ortaya çıkan sağ elli nötrinolar, bozunarak hafif parçacıklara dönüşüyor ve hususun lehine bir evrim yaratıyor.
EVRENİN GİZEMLERİ İÇİN YENİ BİR ANAHTAR MI?
Araştırmaya nazaran bu model sırf madde-antimadde dengesizliğini değil, tıpkı vakitte karanlık unsur, nötrino kütleleri ve kuvvetli CP sorunu üzere kozmolojinin başka büyük sorularına da ışık tutabilir.
Nitta, sıradaki gayelerinin teoriyi geliştirmek ve gelecekteki müşahedelerle test edilebilir hale getirmek olduğunu söylüyor.
Yorum Yap