Eylül ayında Türkiye ihracatında gerçekleşen çift haneli artışla, ekonomideki ivmelenme dikkat çekiyor! Detaylar sizi bekliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Ticaret Bakanlığı’nın işbirliğiyle hazırlanan eylül ayı geçici dış ticaret verileri, iş dünyasında büyük bir merakla bekleniyordu. Eylülde toplam dış ticaret, geçen yılın aynı ayına göre önemli değişimler gösterdi. Genel Ticaret Sistemi (GTS) çerçevesinde sağlanan verilere göre, Türkiye’nin ihracatı eylülde 22 milyar 576 milyon dolara ulaşarak bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,8 oranında artış gösterdi. İthalat ise, daha büyük bir artışla, yüzde 8,7 yükselerek 29 milyar 479 milyon dolara ulaştı. Bu durum, Türkiye’nin dış ticaret açığının belirgin biçimde büyümesine sebep oldu. Eylül ayında dış ticaret açığı, geçen yıla göre %33,8 artarak 6 milyar 903 milyon dolar seviyesine geldi. Bu açıdan bakıldığında, ihracatın ithalatı karşılama oranı da gözle görülür bir düşüşle, eylül 2024’te %81 iken, bu yıl %76,6 olarak kaydedildi.
Ocak-eylül dönemine bakıldığında, dış ticaret açığı yine dikkat çekici olarak %11,8 artarak 67 milyar 60 milyon dolara yükselmiştir. Ocak-eylül döneminde, Türkiye’nin toplam ihracatı 200 milyar 578 milyon dolar olarak gerçekleşirken, ithalat 267 milyar 637 milyon dolar ile artış göstermiştir. Bu durumda, ihracatın ithalatı karşılama oranı, bu yıl %74,9‘a gerileyerek, bu açının sürdürülebilirliği hakkında soru işaretleri oluşturmuştur.
Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret
Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç incelendiğinde, 2023 eylülü itibarıyla ihracat, geçen yılın eylülüne göre %2,1 artarak 21 milyar 227 milyon dolar olmuştur. Buna karşın, aynı dönem için ithalat 5,8 artarak 22 milyar 438 milyon dolar seviyesine gerilemiştir. Bu noktada enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç dış ticaret fazlası 1 milyar 211 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Toplam dış ticaret hacmi, %4 oranında artarak 43 milyar 665 milyon dolar seviyesine ulaşması, olumlu bir gelişme olarak değerlendirilebilir.
Özellikle ekonomik faaliyetler arasında, imalat sanayisinin eylülde ihracattaki payı %94,5, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörü %3, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü ise %1,8 seviyesinde belirlenmiştir. Bu veriler, Türkiye’nin ihracatında imalat sanayinin kritik bir role sahip olduğunu göstermektedir. Ocak-eylül döneminde ise yer alan oranlar benzer bir seyir izlemiş, imalat sanayisinin payı yine %94,5, tarım sektörü %3,3 ve madencilik sektörü %1,6 seviyelerinde kalmıştır.
Ülkelere Göre İhracat ve İthalat
Eylülde Türkiye’nin ihracatında en çok dikkat çeken ülke, 1 milyar 904 milyon dolar ile Almanya olmuştur. Almanya’nın ardından 1 milyar 387 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 1 milyar 348 milyon dolar ile ABD, 1 milyar 101 milyon dolar ile Irak ve 1 milyar 100 milyon dolar ile İtalya gelmektedir. Eylül ayında ihracatın ilk beş ülkeye olan oranı ise toplam ihracatın %30,3’ü olarak belirlenmiştir. Ocak-eylül döneminde ise Almanya toplam ihracatta bir kez daha ilk sırayı alarak 16 milyar 552 milyon dolar olarak kaydedilmiştir.
İthalatta ise eylülde 4 milyar 264 milyon dolar ile ilk sırayı Çin almakta, onu 3 milyar 247 milyon dolar ile Rusya, 2 milyar 363 milyon dolar ile Almanya ve devamında diğer ülkeler izlemektedir. Bu datalar, Türkiye’nin dış ticaretinin büyük ölçüde belli ülkelerle şekillendiğini ve bu ülkelerin ekonomik durumu ile Türkiye’nin dış ticaret hacminin direkt olarak ilişkilendirilebileceğini göstermektedir.
Teknoloji Yoğunluğuna Göre Dış Ticaret Verileri
Ticaret alanında yürütülen detaylı analizler, iç ve dış ticaret rakamlarının önemini daha da belirgin hale getiriyor. Eylülde, mevsimsel ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre, ihracat önceki aya kıyasla %4,3 azalırken, ithalat %8,2 oranında artmış durumdadır. Bu veriler, dış ticaret dengesi açısından kaygı verici bir gelişmedir. Yüksek teknoloji ürünleri ihracatı, toplam imalat sanayisi ürünleri içinde sadece %3,1 olarak gerçekleşti. Eylül’de %85 pay ile imalat sanayisi ürünlerinin toplam ithalatta bulunduğu ve yüksek teknoloji ürünlerinin bu pay içinde %12,5‘lik bir oranı elinde bulundurduğu görülmektedir.
Sonuç olarak, Türkiye’nin dış ticarette yaşadığı gelişmeler, ekonomik istikrarı sağlama yolunda çeşitli zorluklar ile birlikte önemli fırsatlar sunmakta. Dış ticaret açığındaki artış, yabancı ticaret ilişkilerinin derinleşmesine ve çeşitlenmesine ihtiyaç duyduğumuzu gösteriyor. Türkiye’nin bu zorlukları aşması ve ticaret politikalarını bu bağlamda gözden geçirmesi oldukça kritik bir süreç olarak öne çıkıyor.
Yorum Yap