ABD’de federal hükümet bütçe anlaşmazlığı nedeniyle kapandı: Altın rekor tazeledi

ABD’de federal hükümet, yeni mali yıl başlamadan evvel Kongre’nin süreksiz bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle kapandı.

Ülkede salı gece yarısı prestijiyle 2025 mali yılı sona ererken, federal hükümete finansman sağlayacak bütçe üzerinde mutabakata varılamadı.

Federal kamu kuruluşlarının faaliyetlerini sürdürmesini sağlayacak süreksiz bir bütçe tasarısının Kongre’den geçememesi, 2019’dan bu yana birinci defa hükümetin kapanmasına yol açtı.

ABD’de yeni mali yılın başlamasına saatler kala Senato, hem Demokratların hem de Cumhuriyetçilerin sunduğu süreksiz bütçe tasarılarını onaylamadı.

Senatörler, hükümete finansman sağlanmasını ve yaklaşık 1 trilyon dolarlık sıhhat hizmetleri düzenlemesini içeren Demokratların desteklediği tasarıyı reddederken, Cumhuriyetçilerin desteklediği tasarı da yine oylamaya sunulsa da gerekli oy sayısına ulaşamadı.

ABD Temsilciler Meclisi, 19 Eylül’de federal hükümete 21 Kasım’a kadar finansman sağlanmasını öngören süreksiz bütçe tasarısını onaylamıştı lakin senato, Cumhuriyetçilerin sunduğu tasarıya onay vermemişti.

Demokratlar, sıhhat sigortası sübvansiyonlarının müddetinin uzatılmasını ve Medicaid kesintilerinin geri alınmasını talep ederken Cumhuriyetçilerin tasarısına dayanak vermeyi reddetmişti. Cumhuriyetçiler ise mevcut harcama seviyelerinde rastgele bir değişiklik içermeyen bir süreksiz bütçe tasarısında ısrar olmuştu.

ABD Başkanı Donald Trump, salı günü yaptığı açıklamada, federal hükümetin muhtemelen kapanacağını, bu durumda çok sayıda çalışanı işten çıkarabileceklerini söz etmişti.

ABD Kongresi Bütçe Ofisi (CBO), federal hükümetin kapanması halinde yaklaşık 750 bin çalışanın fiyatsız müsaadeye çıkarılabileceği varsayımında bulunmuştu.

KAPANMA NE MANAYA GELİYOR?

Amerikan kanunlarına nazaran Kongre, 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yıl için bütçeyi onaylayamazsa ortanın süreksiz bütçelerle kapatılması gerekiyor.

Geçici bir bütçenin de kabul edilemediği devirlerde federal hükümet, harcama yetkisini kaybederek temel hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine orta veriyor.

Bu süreçte, “temel” olmayan hizmetlerde vazifeli kamu çalışanları fiyatsız müsaadeye çıkarılırken, ABD ordusu, istihbarat kurumları, kamu hastaneleri, havaalanları ve hapishanelerde misyonlu işçi çalışmaya devam ediyor.

“Temel personel” kategorisinde yer alan bu çalışanlar, kapanma devirlerindeki maaşlarını ekseriyetle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.

HÜKÜMET EN SON NE VAKİT KAPANDI?

Sorumlu Federal Bütçe Komitesi datalarına nazaran, 1981’den bu yana üç gün yahut daha kısa vadeli 10 kapanma yaşanırken, federal hükümetin operasyonlarını önemli halde etkileyen 4 uzun periyodik kapanma oldu.

Ülkede en son “kapanma” ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk periyodunda yaşanmıştı.

Trump’ın Meksika duvarı için finansman içermeyen süreksiz bütçe tasarısını imzalamama restiyle ortaya çıkan bütçe krizi, Demokratların geri adım atmaması sonrasında federal hükümetin kısmen kapanmasıyla sonuçlanmıştı.

Aralık 2018’de başlayarak Ocak 2019’da biten 35 günlük kapanma, ABD tarihinin en uzun periyodik hükümet kapanması olmuştu.

ALTIN REKOR TAZELEDİ

ABD’de hükümetin kapanması sonrası altının ons fiyatı 3 bin 875,52 dolara çıkarak tarihi doruğuna çıktı.

ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,15 düzeyinde yatay seyrederken, dolar endeksindeki geri çekilme dikkati çekti. Dün sonlu düşüşle 97,8 düzeyinde kapanan dolar endeksi paha kaybını 3. iş gününe taşırken endeks bugün de yüzde 0,21 düşüşle 97,595 düzeyine indi.

ABD VADELİLERİ

New York Borsası’nda endeksler kapanmadan evvel günü olumlu seyirle tamamlarken ABD’de endeks vadeli kontratlarda negatif bir görünüm izlendi.

Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edildi. Boston Fed Başkanı Susan Collins, veriler gevşemeyi destekliyorsa, faiz oranlarını tekrar düşürmenin uygun olabileceğini kaydetti ve bu yıl içinde biraz daha gevşeme yapılabileceğini söyledi.

AVRUPA BORSALARI POZİTİF

Avrupa borsaları dün ABD’de hükümetin kapanması risklerine rağmen yükselirken, bugün Euro Bölgesi’nde açıklanacak enflasyon bilgileri bekleniyor.

Jeopolitik gelişmeler de takip edilirken Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’de ateşkese varılması gayesiyle sunduğu ”barış planı” açıklamasından şad olduklarını belirtti.

ABD Başkanı Donald Trump, barış planına karşılık vermek için Hamas’ın 3-4 günü olduğunu vurgulamıştı.

Dün kapanma riskine rağmen İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,54, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,4, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,57 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,19 bedel kazandı.

ÇİN BORSALARI KAPALI

Asya’da Ulusal Gün nedeniyle Çin ve Hong Kong borsalarında süreç gerçekleşmezken, Çin’de piyasaların gelecek haftanın ortasına kadar kapalı kalacağı açıklandı.