2026’daki Dünya İklim Konferansına ev sahipliği için Türkiye ile Avustralya arasında uzayıp giden çekişmede süre daralıyor. Çözüm bulunamazsa zirveye Almanya ev sahipliği yapmak zorunda kalacak.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin 30’uncu Taraflar Konferansı (COP30) Brezilya’nın Belem kentinde devam ediyor. Ancak iklimle ilgili sorunların yanı sıra zirveyi meşgul eden bir başka konu ise, 2026’daki zirvenin ev sahipliği için Türkiye ile Avustralya arasında yaşanan amansız çekişme.
COP 31 ev sahipliği için 2022 yılında başvuran her iki ülke de, süreci tıkamamaları ve bir an evvel uzlaşıya varmaları yönündeki tüm çağrılara rağmen yarıştan çekilmemekte ısrarcı. 2026 zirvesinin ev sahipliği konusunda karara, Belem’deki zirvenin biteceği 21 Kasım’a kadar varılabilmesi umuluyor.
Seçim sistemi nasıl işliyor?
Her yıl düzenlenen COP zirvesinin ev sahipliği, BM’de bölgelere göre ayrılmış beş ülke grubu arasında rotasyon halinde yapılıyor. Zirveye geçen yıl Doğu Avrupa grubundaki Azerbaycan ev sahipliği yapmıştı. Bu yılki zirvenin ev sahibi, Latin Amerika ve Karayipler Grubu’ndan Brezilya. 2026’da ise ev sahipliği sırası, Türkiye ile Avustralya’nın da dahil olduğu “Batı Avrupa ve Diğerleri” (WEOG) grubunda.
BM kurallarına göre COP’a ev sahipliği yapacak ülkenin, kendi grubundan oy birliğiyle seçilmesi gerekiyor. Şu an 29 üyesi bulunan WEOG grubunda, Fransa ve Almanya gibi Avrupa ülkelerinin yanı sıra ABD, İsrail, İzlanda, Kanada ve Yeni Zelanda gibi ülkeler de yer alıyor.
BM karar için Haziran ayına kadar mühlet vermiş, ancak sonuca ulaşılamamıştı. Avustralya halihazırda WEOG üyesi 23 ülkenin desteğine sahip olduğunu iddia ediyor.
Albanese: Erdoğan kabul etmedi
Son olarak Avustralya Başbakanı Anthony Albanese bugün yaptığı açıklamada, birkaç hafta önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a düğümü çözmek için bir mektup yazdığını ancak Erdoğan’ın kendisine, tutumunu değiştirmediğini gösteren bir yanıt verdiğini söyledi.
Avustralya, zirveyi Pasifik ülkeleriyle birlikte düzenleyerek yenilenebilir enerji dönüşümü konusundaki bölgesel çalışmaları öne çıkarmayı ve kendini yeşil enerji dönüşümünde lider ülke olarak lanse etmeyi hedefliyor.
Türkiye neden geri adım atmıyor?
Türkiye, 2021 yılındaki COP26 zirvesine ev sahipliği için de adaylığını koymuş ancak daha sonra İngiltere lehine adaylığını geri çekmişti. Ankara, bir kez daha adaylıktan çekilmek istemediğini vurguluyor.
Ancak Dünya İklim Zirvesine ev sahipliği yapmanın siyasî ve ekonomik boyutu da oldukça önemli rol oynuyor.
Küresel iklim politikalarında atılacak adımların belirlendiği en önemli platform olan COP, ev sahibi ülkeye gündem belirleme ve küresel anlaşmalar için gerekli diplomatik süreci yönetme imkânı vermesinin yanı sıra iklim dışındaki konularda da diplomatik ağırlık kazandırıyor.
Ev sahibi ülke ayrıca çevre konusundaki projelerini vitrine çıkararak dev projelerin finansmanı için yatırım çekme avantajına da sahip oluyor.
Türkiye’den “kuzey ile güney arasında köprü olma” iddiası
Türkiye bir yanda 2053 net sıfır hedefi doğrultusunda attığı adımları öne çıkarırken diğer yandan dünyadaki yoksul ülkeleri de kapsayıcı adımlar atılmasını savunuyor ve özellikle gelişmekte olan ülkelerin iklim hedeflerine ulaşmada malî olarak desteklenmesini odağa taşımak istiyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz COP30 Liderler Zirvesi’nde Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadelede kuzey ile güney arasında köprü rolü üstlenmeye hazır olduğuna vurgu yapmıştı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanı Halil Hasar da Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, Türkiye’nin dünyada barış diplomasisinde kazandığı tecrübeleri iklim alanına taşımak istediklerini belirterek, “Tüm ülkelerin bir masada oturabileceği, bir araya gelebileceği, kapsayıcı, geride kimsenin kalmadığı bir COP düzenlemek istiyoruz” dedi.
Hasar, “Gelişmekte olan güney dünya ile gelişmiş kuzey dünyanın, bu kadar menfaat odaklı masalarda empati yapmaksızın tartışmalarını istemiyoruz. Türkiye, hem gelişmiş hem gelişmekte olan ülkeler arasında her iki tarafı da anlayabilecek nitelikte bir ülke. COP31’e ev sahipliği konusunda oldukça yoğun müzakerelerin yürüdüğünü söyleyebilirim” diye konuştu.
Türkiye’nin ev sahipliği için savunduğu bir diğer tez ise coğrafi konumu. Ankara, merkezi konumdaki Türkiye’nin ev sahipliği durumunda dünyanın dört bir yanından gelecek delegasyonların daha az karbon ayak izi üreteceğini vurguluyor.
Zirve Almanya’nın başına mı kalacak?
Türkiye ile Avustralya arasındaki rekabet nedeniyle yaşanan çıkmazın Almanya’yı da ilgilendiren bir yönü var. Eğer Türkiye ya da Avustralya geri adım atıp yarıştan çekilmezse düğüm çözülemeyecek ve zirveye 2026’da Almanya ev sahipliği yapmak zorunda kalacak. Bunun nedeni, Dünya İklim Konferansı idarî merkezinin Almanya’nın Bonn kentinde olması.
Ancak Almanya, bu kadar kısa süre içinde böylesine dev bir organizasyona girişmeye istekli değil. Belem’de gazetecilerin sorularını yanıtlayan Alman Çevre Bakanlığı Müsteşarı Jochen Flasbarth, anlaşmazlığın çözülememesi durumunda zirveye Almanya’nın ev sahipliği yapmak zorunda kalacağını teyit etti, “Ancak bunu istemiyoruz” diye de ekledi.
DW,rtr / BK,MUK
Yorum Yap