Kentin ortasında toprağın nefesi… Çankaya Belediyesi’nin Kent Bostanları, kentin betonunu aralayıp tabiatla yine bağ kurmanın, sürdürülebilir tarımın bilgisini kentliye ulaştırmanın ve paylaşım kültürünü büyütmenin gerçek bir yolu olarak yaşıyor.
2015’te Mutlukent Mahallesi’nde açılan birinci bostanı, 2018’de Öveçler’de hayata geçen Cet Kent Bostanı izledi. Bir periyot “Kent ve Tarım Hobi Evleri” ismiyle anılan çalışma, kapsamı genişledikçe ismi da niyeti de büyüdü; bugün eğitim–üretim–paylaşım omurgasıyla ilerleyen bir kentsel ömür modeli: Kent Bostanları.
Mutlukent’te yaklaşık 2 dönümlük alana yayılan nizam, 20 metrekarelik 36 yükseltilmiş parselden, domates-biber-salatalık-kabak-fasulye-mısır üzere çeşitlerin yer aldığı üretim kısımlarından ve lavanta, biberiye, adaçayı üzere aromatik-tıbbi bitki köşelerinden oluşuyor. Serada fide ve çelik üretimi sürüyor; sulama iki çizgili damla sistemiyle yapılıyor ve besleme büsbütün organik gübrelemeye dayanıyor. Her parsel, eğitim kümeleri ile gönüllülere tahsis ediliyor; ekimden hasada kadar tüm süreç uygulamalı biçimde, toprağın ritmini izleyerek ilerliyor.
Ata Kent Bostanı yaklaşık 1,5 dönümlük bir alanda daha derli toplu, erişilebilirlik odaklı bir kurgu sunuyor. Sekiz yükseltilmiş parselin yanı sıra kent içinde alan iktisadı yaratan dikey tarım kasaları bulunuyor. Tekerlekli sandalyeli kursiyerler için tasarlanmış iki adet erişilebilir yetiştirme ve uygulama masasıyla, toprakla temasın önündeki mahzurlar somut olarak kaldırılıyor. Böylelikle bostan fikri yalnız üretim tekniğiyle değil, kapsayıcı bir etikle de güçleniyor.
Eğitim takvimi, teorinin alanla el sıkıştığı başlıklardan örülmüş: toprak hazırlığı, fide dikimi, organik gübreleme, sulama teknikleri, zararlılarla doğal gayret, budama, arıcılık, peyzaj teknikleri ve peyzaj bitkileri, uğurböceği üretimi, yağmur ve su hasadı, kompost üretimi, tohum üretimi… Her ders, tabiat döngülerine saygılı üretimin bir taşını yerine koyuyor; yağmurun belleğini okuyan hasat sistemlerinden atığı nimete dönüştüren kompost istasyonlarına uzanan bir açık hava laboratuvarı üzere işliyor bostan.
Program, yetişkinlerle hudutlu değil. Tohum takası günleri, kompost atölyeleri, toprak canlılığı ve ekosistem eğitimleri ve çocuklara yönelik tabiat farkındalığı etkinlikleriyle bostan, bir öğrenme ve paylaşım merkezine dönüşüyor. Çocukların avuçlarında dönen küçücük bir tohum, sırf yeni bir bitkiyi değil, kentli yurttaş şuurunun filizini de taşıyor.
Kent Bostanları ferdî üretimi teşvik ederken gönüllülüğü, dayanışmayı ve etraf şuurunu güçlendiriyor. Kent içinde mikro ölçekte besin üretimi mümkün kılınıyor; organik uygulamalarla toprak sıhhati korunuyor. Arılar, kuşlar ve toprak canlıları için yeni ömür alanları yaratılarak kentsel biyoçeşitlilik destekleniyor. Hasılı, kentin kalbinde toprağın nabzı nizamlı atıyor.
Bu bütünün ardında yalın lakin yol gösterici bir cümle duruyor: “Sağlıklı besine ulaşmanın en pratik yolu, onu kendinizin yetiştirmesidir.” Çankaya Belediyesi’nin Kent Bostanları, bu kelamı bir motto olmaktan çıkarıp gündelik hayata çeviri ediyor; eğitimle üretimi, üretimle toplumsal paylaşımı birbirine ekleyerek hem çevresel hem toplumsal paha üreten bir örnek sunuyor.
İletişim ve bilgi: Çankaya Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü, Kent ve Tarım Ünitesi. Sorumlu: Ziraat Mühendisi Sertaç Tabip.
Yorum Yap