Dünyanın dört bir yanında yaygın formda oynanan ‘taş–kağıt–makas’ oyununda kazanmanın yalnızca talihe bağlı olduğunu düşünüyorsanız, bir sefer daha düşünün. Avustralya’daki Western Sydney Üniversitesi’nden araştırmacılar, oyunu kazanma bahtını artıran kolay ancak tesirli bir hile bulduklarını açıkladı.
Oxford yayınlarından çıkan Social Cognitive and Affective Neuroscience isimli hakemli bilimsel mecmuada yayımlanan bir araştırmaya nazaran, rakiplerinin ataklarını geçmiş raundlara nazaran kestirim etmeye çalışan oyuncular, büsbütün rastgele hareket edenlere kıyasla daha sık kaybediyor.
Araştırmacılar, 15 bin oyun turunu kapsayan deneylerde, iştirakçilerin beyin aktivitelerini eş vakitli olarak kaydetti. Çalışmada ‘çift taraflı beyin taraması’ (Hyperscanning) ismi verilen bir teknik kullanıldı; bu formül, iki kişinin beyin aktivitelerinin tıpkı anda izlenmesini sağlıyor.
ÇARPICI SONUÇLAR!
Katılımcıların yarısından fazlası ‘taş’ seçeneğini tekrar tekrar tercih etti. Öbürleri ‘kağıt’ yahut ‘makas’ı seçse de tam manasıyla rastgele davranmak neredeyse imkânsız çıktı.
Oyuncular çoğunlukla birebir seçeneği arka arda yapmaktan kaçındı; yani farkında olmadan ‘öngörülebilir’ bir model izlediler.
KAYBEDENLERİN ANALİZİ
Araştırma takımından Dr. Denise Morel, en şaşırtan bulgunun, oyuncuların karar vermeden evvelki beyin sinyallerinden seçimlerinin iddia edilebilmesi olduğunu belirtti.
Kaybedenlerin beyin aktivitelerinde, bir evvelki raundun izleri net formda görüldü. Buna karşılık kazananların beyinleri, geçmişten büsbütün kopuktu.
Morel’e nazaran:
OYUNDAN ÇIKAN ‘HAYAT DERSİ’
Bilim beşerlerine nazaran bu sonuçlar, yalnızca bir oyun için geçerli değil. Birebir sistem, iş görüşmeleri ve ticari kararlar üzere gündelik hayatın rekabetçi olaylarında; hatta milletlerarası siyaset kelam konusu olduğunda bile devreye giriyor:
İnsan, her durumda, geçmiş deneyimlerine güvenme eğiliminde. Bu da onu daha öngörülebilir hale getiriyor.
“BEYİN, BİLGİSAYAR DEĞİLDİR…”
Çalışmaya katılan profesör Tijl Grootswagers, bulguları şöyle özetledi:
Beynimiz bir bilgisayar üzere çalışmıyor; geçmişi kolaylıkla silemez. Bu özellik bizi iş birliğinde güçlü, rekabette ise zayıf kılıyor.
Sonuç olarak araştırmacılar, ister taş–kağıt–makas oyunu, ister gerçek hayattaki süratli karar anları olsun, muvaffakiyet için tek bir bilimsel ipucu veriyor:
Fazla tahlil etme, geçmişi unut; mümkün olduğunca rastgele ol.Geçen raundu unutan zihin, bir sonrakini kazanır.
Yorum Yap