Şah Pehlevi’nin Türkiye ziyareti sırasında kaybolmuş görüntüler ortaya çıktı. Tarihi anların yeniden gün yüzüne çıkmasını keşfedin.
Sinema Genel Müdürlüğü, gerçekleştirdiği dijital arşivleme çalışmaları esnasında Cumhuriyet tarihinin en ilginç diplomatik ziyaretlerine ait yeni görüntülere ulaşarak büyük bir başarıya imza atmıştır. Bu görüntüler, 1934 yılında İran Şahı Rıza Pehlevi’nin Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyaret sırasında çekilmiştir ve daha önce hiçbir yerde görünmemiştir. Uzun yıllar arşivlerde bekleyen bu belgeler, Türkiye’nin diplomatik tarihine ışık tutmasının yanı sıra, dönemin kültürel ve sosyal yapısını da gözler önüne seriyor. Bu tür belgelerin dijitalleştirilmesi, geçmişle bağlantı kurmamıza yardımcı olmakta ve tarihsel olayların daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır.
CUMHURİYET TARİHİNİN EN ÖNEMLİ PROTOKOL UYGULAMASI
Sinema Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri ve Arşiv Daire Başkanı Nihat Değirmenci, İran Şahı’nın Türkiye ziyareti hakkında kapsamlı bilgiler sunarak, bu ziyaretin Cumhuriyet tarihinde protokol düzeni açısından önemli bir dönüm noktası olduğunu vurgulamıştır. Değirmenci, Atatürk’ün talimatları doğrultusunda yürütülen hazırlıkların aylar süren bir süreçte tamamlandığını ifade ederek, “1934 koşullarında bir ülke liderinin uzun süreli bir yurt dışı ziyareti neredeyse denklem dışıydı. Şah’ın Türkiye’deki ziyareti yaklaşık 27 gün sürdü ve Atatürk birçok programa bizzat katıldı” demiştir. Bu minvalde, ziyareti sadece bir diplomatik etkinlik olarak görmek yerine, liderlik ilişkileri ve dönemin siyasi atmosferi açısından da değerlendirmek gerekmektedir.
ANADOLU’YA GİRİŞTEN TRABZON’A UZANAN YOLCULUK
Yeni bulunan film, Şah’ın Türkiye’ye giriş yaptığı andan itibaren Karadeniz’e ulaşma sürecini detaylı bir şekilde içermektedir. Değirmenci, bu filmin kendileri için büyük bir sürpriz olduğunu belirtti: “Şah’ın Anadolu’ya girişiyle ilgili görüntüleri daha önce hiç görmediğimizi düşünmüştük. Daha önce kısıtlı bilgiye sahip olduğumuz yerler vardır, ancak sınırdan sonraki kısım tamamen bilinmiyordu” ifadelerini kullanmıştır. Görüntüler, 10 Haziran 1934 tarihinde Gürbulak Kapısı’ndan Türkiye’ye giriş yapan Şah Pehlevi’nin Doğubayazıt, Iğdır ve Kars güzergahından Erzurum’a, oradan da Zigana Geçidi’ni aşarak Trabzon’a kadar olan yolculuğunu kapsamaktadır. Bu tür belgeler, yalnızca tarihin bir parçasını değil, aynı zamanda o dönem halkının yaşam tarzını, ulaşım yollarını ve coğrafi özelliklerini de detaylı bir şekilde sunmaktadır.
YAVUZ FIRKATEYNİ İLE KARADENİZ YOLCULUĞU
Filmin ilerleyen kısımlarında, İran Şahı’nın Trabzon’da Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras tarafından karşılandığı, ardından Yavuz Fırkateyni ile Trabzon’dan Samsun’a yaptığı yolculuk da yer almaktadır. Bu önemli görüntüler, iki ülke arasındaki ilişkilerin derinliğini anlamamız açısından büyük bir öneme sahiptir. Ardından, Samsun’dan trenle Ankara’ya geçişi de kayıtlıdır, bu da o dönemdeki ulaşım seçenekleri ve ulaşım altyapısının ne denli önem taşıdığını göstermektedir.
KAYIP ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ARANIYOR
Keşfedilen belgelerin yanı sıra, ziyaretin ikinci bölümüne ait görüntülerin arşivlerde bulunduğu ancak üçüncü bölüme ait kayıtlara henüz ulaşılamadığı ifade edilmektedir. Değirmenci, Şah’ın Ankara’da gerçekleştirdiği temasların ardından Eskişehir, Kütahya, Afyon, Uşak ve İzmir güzergâhını izlediğini, daha sonra Çanakkale’yi de ziyaret ettiğini belirtmektedir. “Atatürk ile birlikte Gelibolu muharebe alanlarını ziyaret ettiğine dair bilgiler mevcut. Eğer bu görüntülere sahip olan kişiler varsa, bizimle paylaşmalarını istiyoruz. Bu kayıtlar, ülkemizin görsel mirasıdır ve korunması büyük önem arz etmektedir” şeklinde konuşmuştur. Bu noktada, kaybolan her belgenin tarihi bir öneme sahip olduğunu unutmamak gerekir. Toplumsal hafızamızı güçlendirecek bu görsel materyaller, gelecek nesillere aktarılması gereken değerlerdir.
Yorum Yap