Sigorta ve emekliliği yeni bir kapsamda ele alan yönetmelik bir süredir gündemde yerini korurken, TES’e ilişkin takvim ortaya çıktı. 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na giren TES’in detaylarının netleşmesi beklenirken, TSB Başkanı Uğur Gülen, “TES’in hayat bulması ile birlikte tasarruflar tabana yayılarak çok daha hızlı bir şekilde artacak” dedi.
Sevilay ÇOBAN
sevilay.coban@dunya.com
Kamuoyunda ‘ikinci emeklilik’ ya da ‘ek gelir desteği’ olarak nitelendirilen ve 20 milyondan fazla çalışanın merakla beklediği emeklilik düzenlemesine ilişkin yeni gelişmeler meydana geldi. Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na girdi. Program, Resmi Gazete’de yayımlanırken, TES için de 2026 yılında uygulamaya başlanacağı açıklandı. 2026 yılının 1 Nisan – 30 Haziran tarihleri arasında yürürlüğe girmesi planlanan söz konusu düzenleme, yıllardır uygulanan Bireysel Emeklilik Sistemi’nden (BES) farklı olarak milyonlarca çalışanın zorunlu katılımını öngörürken, düzenleme kapsamında her ay net maaşlardan yüzde 3 oranında kesintiye gidilecek. Çalışandan yapılacak kesintiye ek olarak işverenden de yüzde 1 oranında ilave katkı ödemesi alınacak. Toplanan prime devlet tarafından yüzde 30 destek verilecek ve söz konusu tutar ilerleyen yıllarda kullanılmak üzere vatandaşların emeklilik havuzunda işletilecek. Sistem tamamen Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) bağımsız şekilde yürürlükte olacak. Çalışanların TES kapsamında biriken primlerini kullanabilmeleri için en az 10 yıl boyunca sistemde olmaları öngörülürken, TES aracılığıyla emekli olmak içinse kadınlarda 58 erkeklerde 60 yaş şartı aranacak. Hem özel sektördeki 17 milyon SSK (4A) sigortalı çalışanları hem de 3,4 milyon kamu kurumlarındaki 4C statüsündeki memurları kapsayan düzenlemeyle TES birikimleri, SGK emekli maaşına ek gelir olarak ödenecek.
Çalışmadaki standartları korumayı sağlayacak
Konuya ilişkin görüşlerini DÜNYA Gazetesi ile paylaşan Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Uğur Gülen, değişen demografik yapı ve artan yaşam beklentisi karşısında, sürdürülebilir bir emeklilik modeli oluşturmak için sektörün gündeminde en öne çıkan konuların başında TES’in geldiğine vurgu yaptı. “TES’in hayat bulması ile birlikte tasarruflar tabana yayılarak çok daha hızlı bir şekilde artacak” diyen Gülen, şöyle devam etti: “Birlik olarak hazırladığımız sektör model önerisinde TES, OKS’yi dönüştürecek şekilde, çalışana ek olarak işveren katkılı ve kapsamdaki tüm çalışanların mücbir sebepler dışında emeklilik şartlarını sağlayana kadar sistemde kalmalarını sağlayacak şekilde gerçek anlamda ikinci basamak olarak konumlandırıldı. TES, ek emeklilik geliriyle emeklilikte oluşacak gelir kaybını telafi edecek ve çalışma dönemindeki yaşam standartlarını korumayı sağlayacak bir sistem olarak kurgulandı. TES’in operasyonel altyapısı ve kurgusu ile fon yapısına ilişkin çalışmalar başta olmak üzere hazırlıklar SEDDK’nın liderliğinde, ilgili kamu kurumları ve sektörümüzle istişare halinde devam ediyor.”
TES’in ekonomik amaçlarından da söz eden Gülen, “Bunlar, tasarruf miktarını artırmak, böylece ekonomik kalkınmaya hız kazandırmak, uzun vadeli kaynak sağlamak ve bu sayede istihdamı artırmak olarak sayılabilmektedir. TES’in sosyal amaçları ise bireylere emeklilik dönemleri için tasarruf etme imkânı sunmak, emeklilik dönemlerinde refah düzeyini artırmak, sosyal güvenlik sisteminin bir tamamlayıcısı olduğu için ilave emeklilik getirisi sunmaktır” dedi. Gülen, “2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı Resmi Gazetede yayımlandı. Programda, BES’e de geniş yer verildi. Tamamlayıcı emeklilik sistemi, 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programına girdi. Ayrıca, BES’te fon çeşitliliği artırılacak ve yapılan kesintilerin sadeleştirilmesi ve azaltılması sağlanacak. BES’ten kısmen ödeme alınabilecek durumlar bedelli askerlik, hac ibadeti gibi yeni alanları içerecek şekilde genişletilecek” diye konuştu.
BES 10 milyon yolunda
Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) verilerinden derlenen bilgilere göre, 17 Ekim itibarıyla BES’teki katılımcı sayısı 9 milyon 982 bin 691, fon tutarı 1 trilyon 658 milyar 146,5 milyon lira, devlet katkısı fon tutarı da 192 milyar 153,5 milyon lira olarak gerçekleşti. Böylelikle katılımcıların fon tutarı ile devlet katkısı fon tutarının toplam büyüklüğü 1 trilyon 850 milyar 300 milyon lira oldu. Bu dönemde BES’ten emekli olan kişi sayısı da 417 bin 556’ya ulaştı. OKS tarafında, çalışan fon tutarı olan 109 milyar 249,7 milyon lira ile devlet katkısı fon tutarı olan 7 milyar 334 milyon liranın toplamıyla hesaplanan OKS’nin toplam büyüklüğü de 116 milyar 583,7 milyon lirayı buldu. 17 Ekim itibarıyla OKS’deki katılımcı sayısı 7 milyon 792 bin 936 oldu. Böylelikle, BES ve OKS’deki devlet katkısı ile katılımcı fon tutarlarının toplam büyüklüğü bu dönemde 1 trilyon 966 milyar 883,7 milyon liraya ulaştı.
2026’da BES’te neler yapılacak?
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda, 2026 yılında BES’te yapılacaklar da madde madde sıralandı:
* BES daha cazip hale getirilerek fon tutarı ve katılımcı sayısı artırılacak, Otomatik Katılım Sistemi (OKS) işveren katkısını içerecek şekilde geliştirilecek ve fon çeşitliliği sağlanacak.
* OKS’nin işveren katkısını da içeren ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi kurulacak. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından oluşturulan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi modeline yönelik ilgili kamu ve özel sektör paydaşlarının görüşleri alınacak.
* OKS’de fon çeşitliliği katılımcıların farklı risk algısı ve tercihlerini dikkate alacak şekilde artırılacak. Fon çeşitliliğinin artırılmasına yönelik BES yönetmeliğinde gerekli mevzuat çalışmaları yapılacak. BES’te yapılan kesintilerin sadeleştirilmesi ve azaltılması sağlanacak.
* BES’te yapılan kesintilerin sadeleştirilmesi ve azaltılmasına yönelik BES yönetmeliğinde gerekli mevzuat çalışmaları yapılacak.
* BES’ten kısmen ödeme alınabilecek durumlar bedelli askerlik, hac ibadeti gibi yeni alanları içerecek şekilde genişletilecek. BES’te kısmi ödemenin kapsamının genişletilmesine yönelik mevzuat çalışmaları yapılacak. İlgili kamu kurum ve kuruluşları ile gerekli entegrasyon sağlanacak ve hazırlanan taslaklar ilgili kamu ve sektör paydaşlarının görüşlerine açılacak. Gerekli entegrasyonun sağlanması ve görüşlerin alınmasını müteakip nihai hale getirilen mevzuatın yayımı gerçekleştirilecek.
Kıdem tazminatları geriye dönük etkilenmeyecek
Çalışanlar ve işverenlere yönelik ’25 soruda TES’ başlıklı bir rehber hazırlayan Yönetim ve Kurumsal Gelişim Danışmanı Canan Duman’a göre, şirketler şimdiden şu, bordro yazılımlarını TES alanını görecek şekilde güncellemek, çalışanlara yazılı bilgilendirmek, çalışılacak emeklilik şirketleriyle veri entegrasyonu yapmak ve iş sözleşmelerine ‘yasal oranlarda TES kesintisi yapılmasını kabul ederim’ benzeri madde eklemek gibi 4 adımı planlaması gerekiyor. Duman, ortaya çıkan tabloya ilişkin şu bilgileri paylaştı:
* 2026’da özel sektör çalışanlarının ücretlerinden brüt %3 kesinti yapılacak.
* İşveren katkısı kademeli olarak devreye girecek (hedef %3).
* Devlet, çalışan + işveren toplamına %30 destek verecek.
* OKS, TES’e dönüştürülecek.
* Genel çıkış / cayma hakkı öngörülmüyor, istisnalar ikincil düzenlemeyle netleşecek.
* Mevcut kıdem hakları geriye dönük etkilenmeyecek.
* Kısmi çekim koşulları, işveren katkısının hak ediş süresi ve kamu çalışanlarının hangi takvimle sisteme alınacağı henüz yayımlanmadı.
Yorum Yap