Türkiye Güç, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) bünyesinde gerçekleştirilen topraksız dikey tarım uygulamalarıyla bitki yetiştiriciliğinde güç verimli, su tasarruflu ve yüksek verimli bitki üretim çalışmaları geleceğe umut oluyor.
Yaklaşık 2,5 yıllık çalışmanın sonucunda geliştirilen 95 prototip sonrası, her bitki için ülkü olabilecek dikey tarım uygulama aygıtları ile 20 cinste bitki yetiştirilerek ülkü üretim ortamına ulaşıldı.
Topraksız dikey tarım uygulamaları, global ısınmanın tesirleriyle ortaya çıkan iklim değişiklikleri, doğal afetler ve gibisi çevresel problemlerin bitki yetiştiriciliği üzerindeki olumsuz tesirlerini azaltmak hedefiyle, kapalı yerlerde gerçekleştirilen denetimli tarım metotları olarak alternatif bir tahlil olarak öne çıkıyor.
Söz konusu yolla güç, bitkiler için gerekli bitki besin hususları, su, ışık, sıcaklık üzere etkenler denetim altına alınıp sürdürülebilir ve tasarruflu kaynak kullanmak mümkün olurken, yüksek bitki üretim randımanı elde edilebiliyor.
42 metrekarede 750 bitki üretiliyor
TENMAK Nükleer Güç Araştırma Enstitüsü (NÜKEN) Tarım ve Besin Araştırmaları Kümesi Ziraat Yüksek Mühendisi Aydın Ozan Çetintaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TENMAK NÜKEN İklimlendirme Ünitesinde 42 metrekarelik bir alanda 750 adet bitki yetiştirildiğini söyledi.
Sistemin yaklaşık 50-60 santimlik açıklarla kurulduğunu fakat genel üretimde bunun istenilen seviyede daha az aralıklara nazaran ayarlanabildiğini söz eden Çetintaş, şöyle konuştu:
“Bu tesiste AR-GE kule dizilimi bulunuyor. Bu haliyle yaklaşık olarak 1500 bitkiye kadar çıkabiliyoruz. 40 metrekarelik bir alan düşünürsek epey verimli. Dikey yetiştiricilik dünyada uzun yıllardır uygulanan Türkiye’de muhakkak yerlerde denenen bir sistem. Genel olarak yurt dışından gereçlerin temin edilmesi nedeni ile birinci heyetim maliyetleri yüksek olduğu için çok fazla uygulanan bir üretim çeşidi değil. Burada topraksız üretim yapılıyor, çoklukla dikey tarım sistemlerinde ve topraksız tarımın da ana ögesi köklerin açık bir halde bulunması, su ve gübre karışımının da doğal olarak direkt köke gelip en az su, asgarî gübre tüketimi, tıpkı vakitte asgarî güç sarfiyatıyla bitkinin yetişmesi sağlanıyor.”
Çetintaş, güç, su tasarrufu sağlanması ve üretimde çevresel faktörlerin denetimi ile yüksek üretim verimliliklerine ulaşılabildiğini aktardı. Dikey tarım uygulamaları ile klasik tarım ortasındaki karşılaştırmayı da yapan Çetintaş, şöyle devam etti:
“Bu köke direkt gelen gübre ve su sayesinde bitkinin süratli formda randımana gelebilmesi ve çok daha kısa müddetlerde eser alınabilmesi temel ideoloji. Standartta 40 metrekarelik bir alanda marul üretim yapıyor olsak, yaklaşık 350-500 ortası bitkiye mesken sahipliği yapabiliyoruz. Geliştirdiğimiz sistem ile 40 metrekarede 2 metre kule yüksekliğinde 750 bitkiye erişmiş durumdayız. Yaklaşık olarak iki katı yüksekliğe çıkabildiğimiz bir senaryoda daha sık dikim uygulanan bir senaryoda 5 bin bitkiye kadar 40 metrekarelik bir alanda üretim yapabilecek düzeye gelebiliyoruz.”
Çetintaş, TENMAK NÜKEN bünyesinde bulunan sistem için patent başvurusu yaptıklarını söyledi. Patent müracaatının temel emelinin sistemlerin uygulanmasında Türkiye’deki öteki PVC ve damla sulama borularıyla ahenk yakalamak ve yerli olarak sistemi ziraî üretime kazandırmak olduğunun altını çizen Çetintaş, şöyle konuştu:
“Bunda temel patent başvurusu yapmamızın aslında temel emeli burada geliştirdiğimiz eseri Türkiye’deki başka PVC boru ve damla sunma borularıyla uyumlu halde üretilmiş olması ve yedek modüllerinde yeniden buna uygun olup yerli üretim formunda yapılabiliyor olması. Birebir vakitte burada yurt dışından gelen eserlerin çok önemli maliyetli olması ve üretici için rastgele bir mana tabir etmemesi. Münasebetiyle yerli ve üstünde denemeleri direkt ülkemizde yapılan bir eserin imalini gerçekleştiriyoruz. Projemizde çilek, marul, kuzu kulağı, nane üzere 15 farklı cinste eserleri sisteme adapte etmeye çalışıyoruz. Adapte olabilen farklı çeşitleri de bulmaya çalışacağız.”
Dünyada uygulamaları bulunan emsal eserler olduğunu fakat maliyetin yükseldiğini lisana getiren Çetintaş, “Burada geliştirdiğimiz eserde, aslında efektif biçimde az maliyetli, çiftçi dostu, ulaşılabilir eser geliştirmiş olduk. Bitki başı maliyeti yaklaşık 200-250 liraya geliyor ve amortisman olarak da 1-1,5 seneyi buluyor. Öte yandan kapalı bir ortam, denetimli ortam yapabildiğimiz her bölgede yapabileceğimiz ve 12 ay boyunca randıman alabileceğiniz bir yetiştirici çeşidi.” sözlerini kullandı.
TENMAK NÜKEN yetkinliği ile memleketler arası arenada
TENMAK NÜKEN Tarım ve Besin Araştırmaları Küme Sorumlusu Dr. Kadriye Yaprak Kantoğlu da TENMAK’ın genel misyonunun nükleer tekniklerinin barışçıl manada her türlü bilimsel disiplin alanında uygulanması olduğunu söyledi.
Tarım ve besin ile ilgili araştırmaların Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu çatısı altında önemli olarak takip edildiğini ve tıpkı çalışma yapısının Türkiye’de de TENMAK tarafından uygulandığını lisana getiren Kantoğlu, “Tarım ve besin alanındaki çalışmaları 1980’li yıllardan beri çok önemli bir halde uygulayan tek kurum olarak TENMAK öne çıkıyor. Bitki ıslahı, besin güvenliği, bitki besleme, bitki muhafaza alanında nükleer teknikleri uygulayacak formda çalışmalarımıza devam ediyoruz. Tarım Bakanlığı, üniversitelerle ve özel bölümle ortak projeler yürütüyoruz ve Türkiye tarımına katkıda bulunmaya çalışıyoruz” diye konuştu.
Kantoğlu, TENMAK NÜKEN’in tarım ve besin araştırmalarına yönelik laboratuvarlarının uluslararası anlamda iş birliği merkezi haline geldiğini belirterek, “Bölgesel olarak öbür ülkelere gerek eğitim, gerek araştırma manasında takviye oluyoruz. Bu da Türkiye ismine TENMAK’ın yetkinliğini göstermesi manasında çok kıymetli bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Yorum Yap