Yeni fındık dönemi, iklim ve ziyanlı kaynaklı kayıplar ve girdi maliyeti baskısıyla başladı. Buna karşılık yüksek olduğu söz edilen fiyat nedeniyle en büyük alıcı Ferrero’nun alımlarını durduğu bilgisi yayılınca üretici telaşı arttı. Üretim, satış ve tüm beklentilerle fındık piyasasına yakından baktık…
DUYGU ERDOĞAN- Dünya çikolata piyasası son günlerde Türk fındık pazarına odaklandı. Söylentilerin temelinde dünya devi Ferrero’nun artan fiyatlar nedeniyle Türkiye’den fındık alımını durdurarak farklı pazarlardan tedarikini artırdığı açıklamaları var. Ayrıyeten yurt içinde de şirketin Rekabet Kanunu gereği Türkiye’den fındık alımı yapamayacağına yönelik yayılan bilgi üreticiyi huzursuz etmişti. Tüm bu tezlerle son iki haftaya kadar bölgesine nazaran 350-380 lirayı gören fındık fiyatı tekrar bu bölgelere nazaran 250-280 liraya kadar düştü. Farklı bilgilerle her yıl hasat periyodunda fındık fiyatına müdahale edildiğini vurgulayan ziraat odaları, fiyatların üreticinin panik satışlarıyla düştüğünü tabir etti. Ordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça, “Ferrero, markalı eserlerinde Türk fındığı kullanmadan üretim yapamaz. Zira o tat ve aromaya öbür biçimde ulaşması mümkün değil. Eski stoklarını kullanıp, bir mühlet alım yapmayarak piyasayı telaşa yöneltti. Fakat sorun yok, alımlar sürüyor. Arz az, fiyat artacak, üretici emeğinin karşılığını alacak” dedi.
3 gelişme yaşandı
1- Financial Times’ın geçtiğimiz gün yayınlanan haberinde Nutella’nın üreticisi İtalyan şirket Ferrero’nun, artan fiyatlar nedeniyle Türkiye’den fındık alımını durdurduğu söz edildi.
Türk fındığının çok büyük kısmının ihracatçısı Ferrero, yüksek stoklarla çalışıyor. Mevcutta fiyat artışlarını dengelemek için Türkiye’de stokları kullanarak, alımları azaltıyor, lakin alımların sürdüğü, Türk fındığı olmadan üretimin mümkün olmayacağı tabir ediliyor.
2- Daha evvel ise bölümde devletin belirlediği referans fiyat altına alımlar yaptığı gerekçesiyle Rekabet Kurulu Kararı nedeniyle şirketin Türkiye’den alım yapamayacağı söylentileri yayılmıştı.
Rekabet Kurumu iddiayı yalanladı. Şirketin hakim durumu berbata kullanmama sorumluluğu olduğu hatırlatılırken, piyasanın nezarette tutulduğu söz edildi.
3- Ferrero’dan yapılan açıklamada tedarik zincirinin güçlendirilmesi için şirketin İtalya ve Sırbistan’da çiftçilere yaptığı takviyeler, eser alımı artışına dikkat çekilmişti.
Şirketten yapılan yazılı açıklamada vurgulanan bilgiler şirketin tedarik sürecine ait yeni yapılanmasını anlatırken, piyasaya yönelik karışıklığı artırdığı lisana getirildi.
‘Çakıldak’ vurgusu
Şirket tarafından kullanılan fındıkların Türkiye, İtalya, Şili ve ABD menşeili olduğu belirtiliyor. Birçok ise Türkiye’den alınıyor. Daha evvelki açıklamalarda eser tadının değerli bir vurgusu olarak Ordu Çakıldak fındığına dikkat çekiliyor. Bu kapsamda konuşan Ordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça da Ferrero eserlerinde tat ve aroma dokusunun Türk fındığı kaynaklı olduğunu anlatırken, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Dünyada fındık pazarını yöneten Türk fındığı olmadan pek çok markalı eserin üretilmesi mümkün değil. Hem eserde iklim kaynaklı önemli kayıplar var, hem de Türkiye’de yüksek enflasyon ve girdi fiyatları karşısında diğer ülkelerle fiyat karşılaştırmak gerçek değil. Üretici fındık için 350 liranın üzerinde fiyat bekliyor, fındık yeterli bir fiyata satılacaktır.”
Çiftçiye davet yaptı
Batı Karadeniz’deki duruma yönelik bilgilendirme yapan Sakarya Karasu Ziraat Odası Başkanı Selami Arık ise, Türk fındık piyasasının tek bir büyük alıcıyla yürüttüğü sürecin sağlıklı olmadığını tabir etti. Arık, “Türk fındığının kıymeti ölçülemez. Orta ara ortaya çıkan farklı bilgilere prestij edilmemeli. Çiftçi panik yapmasın. Fındığımız çok bedelli ve bu şartlarda satılacak” dedi.
Veriler liderliği kaptırmıyor
Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kurulu (INC), her yıl farklı yemişlere ait dünya iddialarını yayınlıyor. Kurumun bilgileri ülkelere nazaran her yıl ‘fazla’ olarak değerlendirilse de genel bir kanı oluşturuyor. Bu kapsamda Türkiye, aldığı iklim ve ziyanlı istilası kayıplarıyla bile dünya üretiminin yüzde 60’ından fazlasını bu dönem tek başına gerçekleştirecek. Yıllardır üretimlerini artırmaya odaklanan pek çok ülkenin toplam üretimi bile Türkiye kadar olmuyor. 9 büyük üretici ve öteki üretimler toplandığında Türkiye üretiminin lakin yüzde 80’ine ulaşabiliyorlar. Türkiye fındık üretimi genel ortalaması 600 bin tonun üzerine çıkıyor. 700 bin tonu da yakalayan üretim, kuvvetli iklim şartlarıyla 500 bine tona düşebiliyor.
Üreticiler buna karşın her yıl Türkiye’nin fındıkta liderliğini kaybetme tehlikesine yönelik bilgi yayıldığını anlatırken, şu açıklamayı yapıyor:
“Örneğin ABD ve Kanada bu alanda güçlenmek istiyor lakin istedikleri üretimi ve kaliteyi sağlayamayan birtakım bahçeleri geçtiğimiz dönem bozdular. İtalya ve komşu Gürcistan da bizim üzere iklim sıkıntıları yaşadı. Üretimler dünya çapında milim artıyor lakin karşılığı olarak nüfus daha süratli artıyor. Yani lakin o yeni nüfusa yeten bir üretim yapabilirler. Türkiye de varlığını artırıyor. Örneğin Samsun üretimde tahminen de yakında Ordu’yu geçerek birinci vilayet olacak. Üreticiyi kaygıya değil, üretime yöneltecek siyasetler içinde olmamız lazım.”
Zarar büyük, rekolte düşük
Geçtiğimiz nisan ayında yaşanan kar yağışı ve zirai dondan etkilenen eserlerden olan fındıkta ziyan boyutu büyük oldu. Ayrıyeten vilayet ve ilçe bazlı olsa da kahverengi kokarca zararlısı kaynaklı bilhassa kıyıya yakın kısımlarda kayıpların hala yüksek olduğu bildirilmişti. 650 bin ton ortalamaya ulaşan fındık rekoltesi bu dönem 450 bin tonun altında kestirim edildi. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından fındık için ise kalitesine nazaran 195-200 lira alım fiyatı açıklandı. Çiftçinin beklentisi ise en az 250 lira ile 350 lira ortasındaydı. Fındık maliyeti bu devir için 185 lira olarak hesaplanmıştı.
Yorum Yap