Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Vatandaşlık Maaşı, Yeni Yılda Pilot İllerde Başlıyor

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim vaatleri arasında yer alan ve sosyal devlet anlayışını güçlendirmeyi hedefleyen “Vatandaşlık Maaşı” uygulaması, somutlaşıyor. Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi (GTADS) adıyla yürütülen çalışma, yeni yılda (2026) belirlenen pilot illerde hayata geçirilecek. Bu yeni model, geliri asgari ücretin altında kalan haneleri hedefliyor ve aileden en az bir kişinin iş gücüne katılımı sağlanana kadar devam edecek.

🔑 GTADS Nedir? Yeni Sosyal Yardım Modelinin Amacı

“Vatandaşlık Maaşı” olarak adlandırılan bu sistemin resmi adı olan Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi (GTADS), mevcut sosyal yardım sistemini daha bütünleşik ve aile odaklı bir yapıya dönüştürmeyi amaçlıyor.

Temel Hedef: Ailede hiçbir bireyin çalışmadığı veya toplam hane gelirinin asgari ücretin (veya belirlenen yoksulluk sınırının) altında kaldığı durumlarda, hane halkına asgari bir gelir güvencesi sağlamak.

Kimler Destek Alacak?

Destek, esas olarak geliri belirlenen yıllık sınırın altında kalan hanelere verilecek. Sistem, sosyal yardımların iş gücüne katılımı engellememesi prensibine dayanıyor.

• Ödeme Şartı: Ailedeki toplam gelir, belirlenen gelir sınırını karşılamadığı sürece ödemeler devam edecek.
• İstihdam Vurgusu: Çalışabilir durumdaki bireylerin iş gücüne katılması için ek destek mekanizmaları devreye alınacak. Yani sistem, tembelliği teşvik etmek yerine, çalışmaya geçiş sürecini destekleyici bir köprü görevi görmeyi hedefliyor.

[İç Bağlantı: Türkiye’de Yoksulluk Sınırı Hesaplaması ve Sosyal Yardımların Rolü]

📐 Sistem Nasıl İşleyecek? Örnek Hesaplama

Çalışmalar, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı gibi kilit kurumların katkılarıyla yürütülüyor. Sistemin işleyişine dair beklenen model şöyledir:

Bu model, mevcut sosyal yardım karmaşasını azaltmayı ve yardımı daha şeffaf, hedefe odaklı ve düzenli hale getirmeyi amaçlıyor.

Uzman Yorumu: Sosyal Güvenlik Reformunda Kritik Adım

Sosyal Politika Uzmanı Doç. Dr. Seda Akıncı (Temsili Uzman Yorumu), bu uygulamanın Türkiye için önemli bir reform niteliğinde olduğunu belirtiyor:

“Mevcut sosyal yardım sistemi parçalı ve dağınık. GTADS, kişiyi değil, ailenin bütününü temel alarak ve bir gelir garantisi sunarak bu dağınıklığı gidermeyi amaçlıyor. En kritik nokta, ‘iş gücüne katılımı engellememe’ ilkesidir. Bu, sistemin temel gelir modeli (Universal Basic Income) yerine, Negatif Gelir Vergisi modeline yakın, koşullu bir destek sunduğunu gösterir. Eğer pilot uygulama başarılı olursa, yoksullukla mücadelede önemli bir sıçrama sağlanabilir.”

[İç Bağlantı: Sosyal Yardımların İstihdam Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örnekleri]

🗓️ 2026 Başlangıcı: Pilot Uygulama Yolu Haritası

Cumhurbaşkanlığı’nın yayımladığı 2026 Yılı Programı’nda da vurgulandığı üzere, yeni modelin hayata geçirilmesi bir süreç dâhilinde ilerleyecek:

1. Pilot İller: Uygulama, 2026 yılında öncelikle belirlenen pilot illerde başlatılacak. Bu iller, farklı sosyo-ekonomik yapıları temsil etmek üzere seçilecektir.
2. Veri Toplama: Pilot dönem boyunca elde edilen veriler ve geri bildirimler analiz edilecek.
3. Yaygınlaştırma: Sonuçlara göre model revize edilerek, tüm ülke genelinde yaygınlaştırılması için gerekli altyapı çalışmaları tamamlanacak.

Bu adım, Cumhurbaşkanlığı’nın 2026 Yılı Programı’nda yer alan “sosyal yardım sisteminin gözden geçirilmesi ve iş gücüne katılımı engellemeyecek şekilde yeniden yapılandırılması” hedefini doğrudan karşılıyor.