İMÇ’de sahnelenen ‘Açık Mülk’, sizi gerçek ve kurgu ortasında bir gezintiye çıkarıyor: Satılık bir hafıza

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen 29. İstanbul Tiyatro Festivali’nin son haftasına girildi. Şenlik kapsamında perşembeden cumartesi gününe kadar günde iki seans halinde İstanbul Manifaturacılar Çarşısı’nda (İMÇ) sahnelenen “Açık Mülk”, yere dayalı ve iştirakçi bir performans olarak şenliğin dikkat cazibeli aktiflikleri ortasındaki yerini aldı.

Oyuna geçmeden evvel İstanbul’un çağdaş mimarisinin simgelerinden İMÇ’ye değinmekte büyük fayda var. Birinci olarak çocukluğumdan anılar canlanıyor gözümde. Haliç’in biraz daha batısında yaşıyorsanız şayet Karaköy, Eminönü ya da Taksim’e giden otobüslerin ana rotasıdır Atatürk Bulvarı. Evvel çocuk halinizle Haşim İşcan Geçidi’nde yer alan bisiklet dükkanlarının önüne dizilmiş yüzlerce bisikletle büyülenirsiniz. Bugün bile çok canlı anımsarsınız oranın ışığını, rengini ve kokusunu. Akabinde heyecanlanma hissinizi artıran görünümler birbirini takip eder; tarihi Bozdoğan Kemeri’nin ortasından geçersiniz, yokuş aşağıya giden geniş yolun Eminönü tarafındaki yer ise daha evvel benzerini pek görmediğiniz İstanbul Manifaturacılar Çarşısı’dır. Yatay mimarisiyle gökyüzüne set çekmemesinin tesiri midir bilinmez, çabucak bir ilgi duyarsınız, duvarlarındaki Bedri Rahmi Eyüboğlu, Kuzgun Acar, Füreya Koral üzere büyük sanatkarların yapıtlarından etkilenirsiniz.

Türkiye’nin en büyük meselelerinden birisidir yer hafızasının çok fazla ziyan görmesi. Bunun birinci elden tanığıyım. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Nişantaşı’ndayken benim üzere fevkalade yeşilliklerin ortasında okuyanlar, deniz görüntülü terasında uygun fiyata çayını yudumlayanlar bunları bir daha lakin hafızalarında yaşatabilecek. Bugün yerleşkenin yerinde, terasları “sonsuzluk havuzlu” ve milyonlarca dolarınız yoksa kapısı size duvar olan lüks bir site bulunuyor.

İRONİDEN KIRILGANLIĞA

Dolayısıyla “Açık Mülk” oyununun “İstanbul Manifaturacılar Çarşısı’nda geçen iştirakçi bir iktisat performansı” başlıklı tanıtımı bütün bu üstte saydıklarımla birleşince hafızama seslendi.

Mekâna dayalı ve iştirakçi demiştik. “Açık Mülk” size İMÇ’nin bir kısmını gezme fırsatı veriyor, tıpkı vakitte oyunun da bir parçasısınız. Performans; dans, müzik, monolog, çay ritüelleri ve gündelik müsabakalarla örülü, o denli ki siz İMÇ’de dolaşırken hayat devam ediyor, dükkanlar müşterilerini ağırlıyor. Ancak siz iki emlakçının (Tülin İhtimam ve Ali Yoğurtçuoğlu) peşinde alıcı olarak gelmişsiniz. İzleyici olarak hem bir yatırımcı üzere sunumlara katılıyor hem de her durakta bir kıssaya, tarihe tanıklık ediyorsunuz. Emlakçının satış lisanı vakitle çatlıyor; ironiden kırılganlığa, kârdan kayba, hakikaten kurgunun sızdığı çatlaklara gerçek bir seyahat başlıyor.

Eğer kendinizi kaptırırsanız “Truman Şov” sinemasında hissedebilirsiniz: “O esnafın emlakçıya attığı laf gerçek miydi yoksa o da mı oyunun kesimi? Kırmızı giyinmiş olanlar oyuncu, tamam ancak şu dükkandan çıkanlar da oyuncu mu sanki?” İtina ve Yoğurtçuoğlu’yla birlikte oyuncu takımında yer alan Yeliz Doğan ve Berfin Ertan da gerçeklikle kurgu ortasında gidip gelmenize yol açan performanslara imza atıyorlar. Bütün bu uygun oyunculuklar, uygun yazılmış senaryoyla birleşince vakit zaman kendinize bir oyunun içinde olduğunuzu hatırlatmanız gerekiyor, yoksa sahiden yatırım yapmaya geldiğiniz bu yerde emlakçıların düştüğü durum sonunuzu bozabilir. Oyun bittiğinde biraz daha İMÇ’nin içinde kalıyorsunuz, tahminen dolaşıyorsunuz, birtakım dükkânların 90’ları andıran hali sizi vakitte seyahate çıkarıyor, burasının tıklım tıklım olduğu vakitleri hayal etmeye başlıyorsunuz. Akabinde da İMÇ’nin korunmasının ne kadar değerli oluşunu düşünmeye… “Açık Mülk”, umarız yeni yılda tekrar İMÇ’de izleyiciyle buluşma bahtı bulur.