Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD’de Suriye konusunda birçok yetkiliyle görüştüğünü belirterek, “Özellikle Suriye’nin güneyinde, kuzeyinde ve öteki yerlerdeki sorun alanları daha güzel nasıl yönetilebilir? Sezar Kanunuyla ilgili çalışmalar nasıl yapılabilir? Onlara ayrıntılı bakma imkanımız oldu. Görüşlerimizi, konumlarımızı ortaya koyduk.” dedi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Washington’daki temaslarına ait basın mensuplarının sorularını yanıtladı. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, ABD Lideri Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ve birçok yetkiliyle Beyaz Saray’da görüşmeler yapmak üzere ABD tarafından davet edildiğini belirten Fidan, ziyaretinin Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın ziyaretiyle denk geldiğini söz etti.
Fidan, Şara’nın Trump ve grubuyla görüştüğünü ve görüşmenin bir kısmında kendisinin de davet edildiğini kaydederek, bilhassa Trump’a Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın selamlarını ve düzgün dileklerini ilettiğini aktardı.
Türkiye’nin Suriye’yle ilgili genel görüşlerini ve ABD ile işbirliği fırsatlarını görüştüklerini anlatan Fidan, Suriye’nin kalkınmasına, birliğine, beraberliğine, huzuruna ve bölgenin güvenliğine ait birçok mevzuyu konuşma imkanı bulduklarını söyledi.
Fidan, sonrasında Beyaz Saray’da Rubio, Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani, Witkoff ve Barrack’ın da bulunduğu uzun bir toplantı yaptıklarını belirterek, bu toplantıya daha sonra ABD Lider Yardımcısı JD Vance’in de katıldığını kaydetti.
Toplantıda görüş alışverişlerinde bulunduklarını aktaran Fidan, “Özellikle Suriye’nin güneyinde, kuzeyinde ve başka yerlerdeki sorun alanları daha yeterli nasıl yönetilebilir? Sezar Maddesiyle ilgili çalışmalar nasıl yapılabilir? Onlara ayrıntılı bakma imkanımız oldu. Görüşlerimizi, durumlarımızı ortaya koyduk.” diye konuştu.
WİTKOFF VE BARRACK İLE FARKLI GÖRÜŞME YAPILDI
Fidan, Witkoff ve Barrack ile farklı bir toplantıya devam ettiklerini belirterek, Witkoff’un sorumlu olduğu Filistin belgesindeki birçok mevzuyu Gazze’de kabul edilen ateşkes ile ilgili aksayan meseleler dahil ayrıntılı bir formda ele aldıklarını söyledi.
Witkoff’un Rusya-Ukrayna evrakına da baktığına işaret eden Fidan, bu bahse dair de uzun görüşmeler yaptıklarını lisana getirdi.
Rusya-Ukrayna savaşının durması için şu anda bulunulan kritik eşikte neler yapılabileceğine, ABD ile bu bahiste nasıl çalışılabileceği üzerine görüştüklerini anlatan Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu mevzuda birtakım görüşleri olduğunu, onlara ait birtakım değerlendirmeleri ve atılacak adımları ortaya koyduklarını belirtti.
Fidan, İran nükleer müzakerelerinde ABD’nin durumunu ve bundan sonra nasıl adımlar atılması gerektiğini de değerlendirdiklerini kaydederek, bu bahsin bölgeyi yakından ilgilendirmesi nedeniyle oldukça görüş alışverişinde bulunduklarını tabir etti.
Özellikle Suriye konusunda Büyükelçi Barrack ile ve Filistin, Rusya-Ukrayna ve İran konusunda da Witkoff ile çok ayrıntılı bir görüşmeler yaptıklarını aktaran Fidan, görüşmelerin sonuçlarıyla alakalı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı da bilgilendirdiklerini söyledi.
Fidan, Trump’ın Suriye problemine yaklaşımının hayli yapan olduğuna dikkati çekerek, bunun Türkiye tarafından olumlu bulunduğunu lisana getirdi.
“SEZAR MADDESİ’NİN BÜSBÜTÜN ORTADAN KALDIRILMASI ÖNEMLİ”
Şu anda Suriye iktisadının tekrar ayağa kalkması için Suriye Sezar Sivil Muhafaza Yasası (Sezar Yasası) ismi verilen yaptırımların kalıcı olarak kaldırılmasıyla alakalı neler yapılabileceğine odaklanıldığına işaret eden Fidan, şunları kaydetti:
“Çünkü başkanlık yetkileri kullanarak kısıtlı oranda kimi istisnalar getirilmişti ve aşikâr ekonomik faaliyetlerin önü açılmıştı lakin yasanın büsbütün ortadan kaldırılıp tekrar Kongre’den geçirilerek başkanlık istisnalarına gereksinim duyulmayan bir noktaya getirilmesi gerekiyor. Burada idarenin birebir görüşte olması ve Kongre’ye bu tipten bir tavsiyede bulunması olağanüstü değerliydi. Bunun için hem Sayın Şara’nın anlattıkları hem bizim orada anlattıklarımız bence büyük ehemmiyet taşıyor.”
Fidan, Şara’nın ABD’de Kongre üyeleriyle bir ortaya geldiğine işaret ederek, Sezar Yasası için oylamayı Kongre üyelerinin yapacağını ve bunun kıymetli olduğunu lisana getirdi.
– “Suriye’deki sıkıntılar dikkatle yönetilmezse ülkenin bütünlüğüne yönelik badire olabilir”
Suriye’nin güneyinde Süveyda’da ve kuzeydoğusunda Suriye’de “SDG” ismini kullanan terör örgütü PKK/YPG’nin bulunduğu yerlerde durumun ne olacağı ile ilgili mevzuların ele alınması açısından da görüşmelerin kıymetli olduğunu vurgulayan Fidan, şu formda konuştu:
“Aslında önümüze şöyle bir şablon çıkıyor. Gerek kuzeyi, gerek kuzeydoğusu, gerek güneyi. Buradaki sorunlar şayet dikkatle yönetilmezse, ülkenin büsbütün bölgesel bütünlüğüne, toprak bütünlüğüne yönelik bir zahmetin ortaya çıkma ihtimali var. Yani ülke giderek daha da parçalanmayla karşı karşıya kalabilir. Bunu Amerikalıların anlıyor olması olağan değerli ve anladıklarını da görüyorum. Yani ülkenin bir ve bütün olması fakat herkesin tıpkı vakitte can güvenliği, mal güvenliğinin olması ve çeşitli etnik, dini kümelerin bu noktada rastgele bir baskı altında olmaması olağanüstü değerli. Bu altın oranı bulmak için alışılmış büyük bir uğraş var. Tıpkı vakitte kimseye de tehdit olmamaları gerekiyor. Bu tarafta de önemli konuşmalar oldu, görüş alışverişlerinde bulunduk.”
FİDAN, ŞEYBANİ VE RUBİO İLE DE GÖRÜŞTÜ
Fidan, Suriye, ABD ve Türkiye dışişleri bakanları olarak Şeybani ve Rubio ile üçlü görüşme de yaptıklarını kaydederek, 3 ülkenin perspektifini ve nasıl daha uygun işbirliği yapabileceklerini ele aldıklarını söz etti.
Mayısta Antalya’da da üçlü bir görüşmeye mesken sahipliği yaptıklarını hatırlatan Fidan, ikincisini gerçekleştirmiş üzere olduklarını lisana getirdi.
Fidan, Barrack’ın daima bu mevzuda irtibatta bulunulabilecek bir büyükelçi olması nedeniyle çalışmaların sürat ve pratiklik kazandığına dikkati çekerek, “Onun da çok ağır bir mesaisi var, bilhassa Suriye konusunda. Hem Amerikan tarafıyla Suriye tarafının münasebetlerini götürmesi hem güneyde olan sorun, İsrail’e bakan kısmı, hem kuzeyde, kuzeydoğuda bize bakan kısmı, bütün bunların hepsiyle ilgili ağır bir mesai var. Doğal o denli bir özel temsilcinin, uygun çalıştığımız bir büyükelçinin olması da bizim için ayrıyeten bir natürel ki kıymetli, değerli bir şey.” diye konuştu.
“TÜRKİYE OLARAK SOYKIRIMIN DURMASINI, İNSANİ YARDIMLARIN BAŞLAMASINI BİR NUMARALI ÖNCELİĞİMİZ OLARAK GÖRÜYORUZ”
Fidan, Gazze’deki ateşkes süreci ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nda (BMGK) ele alınan karar taslağına ait devam eden sürecin “fevkalade önemli” olduğunu belirterek, ilan edilen kapsamlı barış muahedesinin ilerleyen basamaklarının hayata geçmesi için bu türlü bir güvenlik kurulu kararı olduğuna inanan bir küme aktörün olduğunu söyledi.
“Türkiye olarak barış planının bütün kademelerinin herkesin lehine olacak halde hayata geçmesini ve soykırımın durmasını, insani yardımların başlamasını bir numaralı önceliğimiz olarak görüyoruz.” diyen Fidan, bu bahiste formül farklılıklarının olabileceğine dikkati çekti.
Fidan, Türkiye’nin hassasiyetinin uygulanabilir, deneyimlerinin, telaşlarının de yansıdığı bir BMGK kararının ortaya çıkması olduğunu belirterek, şu anda tartışmaların devam ettiğini, birtakım taslakların olduğunu ve bunlara görüşlerini ilettiklerini, çekincelerini de söylediklerini aktardı.
Türkiye’nin BMGK üyesi olmadığını hatırlatan Fidan, mevzuyu yakın olan ülkelerle konuştuklarını belirterek, tıpkı fikirde oldukları, bir arada hareket ettikleri Gazze Temas Kümesi, sekiz ülkeli küme ile bir ortaya gelip, görüş alışverişinde bulunduklarını söyledi.
Fidan, 3 Kasım’da İstanbul’da yapılan Gazze bahisli toplantıyı hatırlatarak, toplantıda mevzuya ait görüş alışverişinde bulunduklarını belirterek, şunları kaydetti:
“Biliyorsunuz geçtiğimiz hafta biz İstanbul’da bir mesken sahipliği yapmıştık. Tartı olarak bu gayeyle yani temas kümesi ve sekiz ülke kümesi olarak nasıl bir görüş oluşturmalıyız? Şu anda yürüyen süreçle ilgili nelere muhtaçlık var? Memleketler arası bir kararın BMGK’dan çıkacak temel parametreleri neler olmalı? Zira çok farklı aktörlerin farklı perspektifleri ve öncelikleri var. Yani bunları bir ortaya getirmeniz biraz sıkıntı olabiliyor. Bunların hepsinin bağdaşabileceği bir metin nasıl bir metin olabilir? Natürel ki herkesi yüzde yüz tatmin etmesi mümkün değil. Yani diplomasinin, uzlaşmanın tabiatında bu var aslında lakin barış antlaşmasının ilerleyen basamaklarda hayata geçmesini de engelleyici bir metin olmamalı. Yani bir şey yapıyorum derken bir şeyi bozmamalı.
Bu mevzudaki çalışmalar devam ediyor. Şu anda sessizlik sürecine sunulmuş bir metin var. Değerlendirmelerimiz devam ediyor o mevzuda. Arkadaşlarımızla yakından takip ediyoruz, çalışıyoruz. Ortaklarımızla konuşuyoruz. Bugün Beyaz Saray’da gün uzunluğu yaptığım çeşitli aktörlerle görüşmelerde de, çeşitli düzeylerde mevzuyla ilgili görüşlerimizi lisana getirme imkanımız da oldu.”
Yorum Yap