Sanayi üretimi eylülde aylık bazda yüzde 2,2 düşerken, yıllık bazda yüzde 2,9 arttı. Toplamda en büyük paya sahip ana sektör imalatta aylık yüzde 2,3 düşüş, yıllık yüzde 2,7 artış yaşandı.
Naki BAKIR
naki.bakir@dunya.com
İstikrarsız küresel ve iç ekonomik koşullarda sanayi üretiminde iniş çıkışlı dalgalı seyir devam ediyor. Toplam sanayi üretimi, eylülde aylık bazda yüzde 2,2 düşerken, yıllık bazda yüzde 2,9’la önceki aylara göre daha düşük bir oranla artış trendini sürdürdü.
Ana sektörler içinde toplamda en büyük paya sahip olan imalat sektörü, küresel talepteki durgunluk ve iç talepteki yavaşlamanın baskısının hissedildiği eylül ayındaki performans kaybında da ana belirleyici oldu. İmalat alt sektörleri ve teknoloji gruplarına göre ayrışma da devam etti.
İmalatta aylık yüzde 2,3 düşüş
İmalatta, daha çok savunma sanayiine yönelik yüksek teknolojili ürünlerde temmuz ve ağustostaki sert düşüşlerin ardından eylülde yüksek oranlı bir artış kaydedilirken, diğer segmentlerde kan kaybı yaşandı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladı verilere göre sanayi üretiminde en büyük ağırlığa sahip olan imalat sanayiinin üretimi, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre aylık bazda yüzde 2,3 düşüş kaydetti.
İmalat sanayi üretimindeki düşüş, toplam sanayi üretimindeki aylık değişime 2,1 puanlık bir negatif etki yaptı.
Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre ise imalat sanayii üretimi yıllık bazda yüzde 2,7 artış kaydetti ve toplam üretimdeki artışın yüzde 2,4’lük bölümünü tek başına sağladı. Diğer ana sektörlerden madencilik ve taş ocakçılığının üretimindeki aylık yüzde 1,2’lik artış, sektörün endeksteki düşük ağırlığı nedeniyle toplam üretimdeki değişime sadece 0,1 puanlık bir pozitif katkı sağladı. Bu sektörde yıllık bazda kaydedilen yüzde 3,1’lik artışın toplamdaki değişime katkısı da yine 0,1 puan oldu.
Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme sektöründe aylık yüzde 2,4 düşüş kaydedildi, bu da genel endekse 0,2 puanlık bir negatif katkı yaptı. Bu sektörde yıllık bazda ise yüzde 5,3’lük artış toplamdaki değişime 0,3 puan pozitif katkı sağladı.
Yüksek teknoloji tekrar atakta
İmalat sanayiinde, yüksek teknolojili ürünler grubunda aylık bazda temmuzda yüzde 19,1 ve ağustosta yüzde 16,3’lük sert düşüşlerin ardından eylülde toparlanma geldi. Üretim, eylülde önceki aya göre yüzde 15,4 arttı. Bu artış da imalat sanayii üretimine aylık bazda 1 puana yakın pozitif katkı yaptı. Yüksek teknolojide ağustos sonu itibarıyla yüzde 8,6’ya kadar düşmüş olan yıllık artış oranı, eylülde yüzde 29’a çıktı. Söz konusu yıllık artış eylül sonu itibarıyla toplam imalat sanayii üretimindeki değişime 1,5 puan pozitif puan katkı yaptı.
Diğer teknoloji gruplarında ise üretim aylık bazda geriledi. Düşük teknolojideki aylık yüzde 1,6 ve orta düşük teknolojideki yüzde 2’lik düşüşler aylık imalat sanayii üretimini 0,6’şar puan, orta yüksek teknolojideki aylık yüzde 7,4’lük düşüş ise 2 puan düşürdü. Yıllık bazda ise düşük teknoloji üretimindeki yüzde 4,7’lik düşüş imalat sanayiindeki yıllık değişime yüzde 1,8 negatif etki yaparken, orta düşük teknolojideki yüzde 5,7’lik artış 1,8 puan, orta yüksek teknolojideki yüzde 4,9’luk artış da 1,2 puan pozitif katkı verdi.
Alt sektörlerin çoğu düşüşte
Eylül ayında az sayıdaki imalat alt sektöründe üretim önceki aya göre artarken, çoğunda düşüş yaşandı. En yüksek aylık artış yüzde 29’la bilgisayar, elektrikli ve optik cihazlarda kaydedildi, bunu yüzde 6,1’le ağaç ve mantar ürünleri, yüzde 1’le mobilya, yüzde 0,7 ile diğer metalik olmayan mineraller, yüzde 0,5’le elektrikli teçhizat izledi. Tekstil ve kimyada da aylık yüzde 0,2’lik üretim artışları kaydedilirken, diğer alt sektörlerin tümünde üretim geriledi. Aylıkta en sert düşüş yüzde 27,1’le diğer ulaşım araçlarında yaşandı. Temel eczacılık yüzde 6,9, kayıtlı medya yüzde 6,1, tütün ürünleri yüzde 5,8 ve makine ve ekipman yüzde 5,5’le düşüşün en sert olduğu alt sektörler arasında.
Yıllık bazda en yüksek üretim artışı ise yüzde 32,9’la rafine petrol ürünlerinde. Bunu, aylık bazdaki sert düşüşe rağmen yıllık yüzde 23,6 artışla diğer ulaşım araçları izliyor. Aylık bazda en hızlı artışı kaydeden bilgisayar yüzde 21,4 oranı ile yıllık artışta üçüncü sırada. Ağaç ve mantar ürünleri yüzde 13,2, diğer metalik olmayan mineraller yüzde 11,8, fabrikasyon metal ürünleri yüzde 10,9’la, yıllık üretim artışının en yüksek olduğu alt sektörler arasında yer alıyor. Yıllık bazda üretimi en fazla düşen imalat alt sektörü ise yüzde 22,9’la giyim eşyası. Bunu yüzde 9,7 düşüşle deri, yüzde 9,5’le makine ve ekipman, yüzde 8,7 ile tekstil ve yüzde 5,2 düşüşle kayıtlı medya izliyor.
Yorum Yap