Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Beştepe Millet Kütüphanesi’nde, Kütüphane 5.0 ve İnsan Merkezli Dijital Dönüşüm Memleketler arası Konferansı’nda konuştu. Erdoğan, CHP Genel Başkanı Özgür Özel için, “Zat, gün çok söylediği palavralarla, önüne gelene attığı iftiralarla, meydanlarda savurduğu hakaretlerle giderek daha saldırgan hâle geliyor. Lokal idareleri ahtapot misali saran cürüm örgütünün yolsuzlukları ortaya döküldükçe bu zat da panikliyor, çirkinleşiyor, denetimi uygunca kaybediyor” tabirlerini kullandı.
İşte Erdoğan’ın konuşmasından satır başları: Aziz milletim, ilim, kültür ve sanat topluluğumuzun pahalı üyeleri, bedelli konuklar, size en kalbi hislerimle, hürmetle, sevgiyle selamlıyorum. Kütüphane 5.0 ve İnsan Merkezi Dijital Dönüşüm Milletlerarası Konferansı münasebetiyle sizleri Millet Kütüphanemizde ağırlamaktan büyük bir bahtiyarlık duyuyoruz.
Başta yurt dışından ülkemizi teşrif eden konuklarımız olmak üzere, hepiniz Cumhurbaşkanlığı Külliyemize, milletin meskenine güzel geldiniz, erdem verdiniz.
Farklı alanlarda ortaya koydukları eser ve eserlerle ufkumuzu aydınlatan ilim ve kültür erbabımıza bu vesileyle şükranlarımı iletiyorum. Ebediyete intikal eden kütüphanecilerimizi, aydınlarımızı, sanatkarlarımızı; çalışmalarıyla ülkemize ve insanlığa katkı yapan her bir ismi burada rahmetle yâd ediyorum. Türk kütüphaneciliğinin bugünlere gelmesinde emeği ve katkısı olan, ömrünü kütüphaneciliğe adayan tüm muhibban-ı kütübe, yani kitap sevdalılarına tıpkı formda teşekkürlerimi sunuyorum.
4 Kasım’da başlayıp bugün sona erecek konferansın; kütüphanelerimiz ve kütüphanecilerimiz başta olmak üzere, ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum. Bu kıymetli konferansı tertipleyerek bir ortaya gelmemize vesile olan Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu’nu ve Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanemizin mensuplarını gönülden tebrik ediyorum.
Kıymetli konuklar, sevgili gençler. biz, ‘Yaratan Rabbinin ismiyle oku’ olan bir inancın müntesipleriyiz. İlim erbabımız, bilgiyi yitik malları olarak görmüş ve hayatları boyunca bilginin peşinde koşmuşlardır. Söz etmek durumundayım; kütüphanecilik manasında bin üç yüz yıllık, çok esaslı bir geleneğimiz var. Emevilerden Abbasilere, Selçuklulardan Osmanlı Cihan Devleti’ne, oradan bugünkü Cumhuriyetimize kadar bu alanda önemli bir birikime sahibiz. Asırlar boyunca imar ettiğimiz kentlerde, kurduğumuz devletlerde, inşa ettiğimiz medeniyetlerde kitap ve âlim daima merkezde yer almıştır. Şam’daki Beytü’l-Hikme, Bağdat’taki Nizamiye Medresesi, Anadolu’da Karatay Medresesi, Gök Medrese, İstanbul’da Sahn-ı Seman ve Süleymaniye Kütüphaneleri ve daha niceleri… Tüm bu yapılar sırf kendi muhitlerine değil, tüm dünyaya ilim ve irfan yaymışlardır. Gerek cami, gerekse vakıf ve medrese kütüphanelerimiz; hem dinî ilimlerde hem de müspet bilimlerde emniyetli bilginin temel kaynakları olmuştur. Avrupa’dan ve dünyanın öbür bölgelerinden bilim insanları ve talebeler, işte bu merkezlerde asırlar boyunca ilim tahsil etmeye gelmişlerdir. Öğrendikleri bilgi ve metotlarla, kendi ülkelerindeki üniversite ve kütüphanelerin kurulmasına öncülük ettiler. Hakkımız tam manasıyla teslim edilmese dahi, günümüzün bilim ve kültür mirasına milletimizin yaptığı katkı göz arkası edilemeyecek kadar büyüktür.
Tarihimize şöyle bir göz attığınızda karşınıza çıkan birinci hakikatlerden biri şudur, kıymetli dostlar: İlme ne vakit hak ettiği değeri vermişsek, kitaba ve bilgiye ne vakit dört elle sarılmışsak, dünya tarihine geçen en büyük başarılarımızı işte o vakit elde etmişiz. Huzur ve güvenliğimizi, refah düzeyimizi işte o vakit istediğimiz seviyeye getirebilmişiz. Lakin ilimle, irfanla, bilgiyle, kitapla aramız açıldığında ise geriye düşmüş, zayıflamış, güç kaybetmiş; takip edilen değil, takip eden pozisyona gelmişiz.
Burada şu anekdotu sizlerle bilhassa paylaşmak istiyorum, gençler, burası çok kıymetli: Yavuz Sultan Selim Han hem âlimlere büyük hürmet gösterir hem de okumayı çok severdi. O kadar ki sefere çıktığı vakitlerde seyyar kütüphanesini de yanına aldırırdı. Mısır Seferi dönüşünde, devranın en büyük âlim ve müverrihlerinden Kemal Paşazâde ile yan yana, at üstünde ilmî bir sohbete koyulmuşlardır. Bu sırada Kemal Paşazâde’nin atının ayağı apansız bir çukura girdi ve bu çukurdan Yavuz Sultan Selim Han’ın kaftanına çamur sıçradı. Son derece müteessir olan Kemal Paşazâde’ye Yavuz Sultan Selim şu hikmetli cümleyi kurdu:
“Üzülmeyiniz hocam. Âlimin atının ayağından sıçrayan çamur, bizim için keder değil, bir iftihar vesilesidir.”
Sonra döndü ve maiyetinde bulunanlara şu talimatı verdi: “Alınız bu çamuru, bu çamurlu kaftanımı; öldüğüm vakit üzerime örtünüz.” Sadece bu örnek bile, tarih ve medeniyetimizde ilmin ve âlimin tuttuğu yeri göstermesi bakımından, o denli zannediyorum ki kıymetli bir referanstır.
Kıymetli konuklar, kıymetli kitapseverler, cami ve medrese kütüphanelerimizin yanı sıra müstakil kütüphanelerimiz, 17. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yükselmeye başladı. Köprülü Kütüphanesi, Atıf Efendi, Râgıp Paşa, Nuruosmaniye ve Hamidiye üzere kütüphaneler uzun yıllar ilim hayatımıza damga vurdu. Hepsi birer bilgi hazinesi olan bu yapılar, yalnızca aşikâr bir kısmın değil, halkın tamamının kullanımına açık bir haldeydi. Okuyan, sorgulayan, merak eden, araştırma yapmak isteyen herkes bu kütüphanelerden faydalanabiliyordu.
“KÜTÜPHANELERİMİZ, TEK PARTİ ZİHNİYETİNİN DORUKTAN İNMECİ UYGULAMALARINDAN ÖTÜRÜ TUĞLA YIĞININA DÖNÜŞTÜ”
Tabii şu acı gerçeği de tabir etmek mecburiyetindeyim. Bu varlıklı müktesebatı, bilhassa Cumhuriyetimizi maziden bir kopuş olarak gören tek parti yıllarında, ne yazık ki gereğince değerlendiremedik. Eşsiz kaynaklarla bezeli kütüphanelerimiz, tek parti zihniyetinin doruktan inmeci uygulamalarından ötürü, merhum Cemil Meriç’in benzetmesiyle, birer tuğla yığınına dönüştü. Kaç jenerasyonların geçmişiyle ortasına kalın duvarlar örüldü. Bu ülkenin aydınlık yarınları olan genç jenerasyonların kendi kökleriyle bağı zayıflatıldı. Evlatlarımız, medeniyet bedellerine bilerek yabancılaştırıldı.
Bu siyasetler sebebiyle koca bir jenerasyon ne Şarklı kalabildi ne Garplı olabildi; iki ortada bir derede maalesef oradan oraya savruldu. Türkçe ezan garabetinden, musiki yasaklarına, merhum Âşık Veysel’in şahsen yaşadığı kılık kıyafet dayatmalarına kadar, hayatın birçok alanında bunu gördük, yaşadık, milletçe deneyim ettik. Yaşadığımız bütün bu aksiliklere karşın, tekrar ayağa kalkmayı; köklerimizle ve tarihimizle yine bütünleşmeyi, o denli yahut bu türlü başardık.
“KÜTÜPHANECİLİK MİRASIMIZI YAŞATMAYA, GELİŞTİRMEYE DEVAM EDİYORUZ”
Bakınız; bugün okul öncesinden doktora sonrası seviyeye kadar eğitim kurumlarımızla, kütüphanelerimizle, gençlik merkezlerimizle çıtayı her geçen gün daha yükseğe taşıyoruz. Kültür Bakanlığımız, Ulusal Eğitim Bakanlığımız, üniversitelerimiz, vakıflarımız ve mahallî yönetimlerimizle el ele vermek suretiyle kütüphanecilik mirasımızı yaşatmaya, geliştirmeye devam ediyoruz.
Cumhurbaşkanlığı olarak bu sürece liderlik ediyoruz. Şu anda içinde bulunduğumuz Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’ni, 5 yıl evvel Ankara’mıza ve ülkemize kazandırdık.
5 milyon 100 bini aşkın kısmı matbu olmak üzere, dijitalleştirilmiş yayınlarla birlikte 141 milyon 700 bin kaynakla burayı dünyanın en büyük üçüncü kütüphanesi hâline getirdik. 300 milyonun üzerinde elektronik kaynağı araştırmacıların kullanımına sunduk.
112 ülkeden, 135 farklı lisanda yapıtın yer aldığı Dünya Kitaplığı; 13 ana bilgi tabanı, 233 alt bilgi tabanı; 125 bin metrekarelik alanı ve 5 bin kişilik oturma kapasitesiyle; toplantı ve seminer salonları, teknoloji sınıfları, açık ve kapalı otoparkı, yemek salonları, kafeteryaları ve tam 201 kilometre raf uzunluğu ile Millet Kütüphanemizi öğrencilerimizin, akademisyenlerimizin ve tüm vatandaşlarımızın hizmetine verdik.
“TOPLAM 8,5 MİLYON ZİYARETÇİYİ MİLLET KÜTÜPHANEMİZDE KONUK ETMENİN KIVANCINI YAŞADIK”
Geçtiğimiz sene 2 milyona yakın ziyaretçiyi ağırlayarak dünyada üçüncü sıraya yerleştik. Laf ola, beri gele yok. İcraat, icraat, icraat! Bu yıl ekim ayı prestijiyle, dikkatinizi çekiyorum, toplam 8,5 milyon ziyaretçiyi Millet Kütüphanemizde konuk etmenin kıvancını yaşadık. Özellikle liseli ve üniversiteli gençlerimizin kütüphanemize çok ağır ilgi gösterdiğini görüyor, bundan da büyük bir memnuniyet duyuyorum. Her sabah erken saatlerde pırıl pırıl evlatlarımız, Millet Kütüphanesi’ne gelmek için adeta birbirleriyle yarışıyor.
Biz de burada okuyan, yazan, araştırma yapan yahut imtihanlara hazırlanan gençlerimize günde iki öğün çorba ikram ediyoruz. 15 çeşit içecek ve keklerimizi tekrar fiyatsız olarak buradaki genç evlatlarımıza sunuyoruz. Bu yılın birinci sekiz ayında 5 milyon 927 bin adet fiyatsız ikramda bulunduk.
Bir öbür değerli sayı şudur: Kütüphanemizde düzenlenen 1.894 eğitim ve bilim atölyesinde tam 17.642 iştirakçi, hiçbir fiyat ödemeden eğitim aldı. Yeniden son beş yılda, Millet Kütüphanemizde 46 büyük standa mesken sahipliği yaptık.
Kıymetli konuklar, sevgili gençler, şunu da büyük bir memnuniyetle söz etmek isterim: 2024 yılı sonunda Kültür Bakanlığımıza bağlı halk kütüphanelerimizdeki üye sayısını 6,7 milyona, kullanıcı sayısını 38,7 milyona ve kitap sayısını da 25 milyona çıkararak tüm vakitlerin en büyük rekorunu kırdık. Bu yıl ise aktüel üye sayımız 7,6 milyona, kitap sayımız 25,6 milyona ulaştı. Hâlihazırda dağıtımda olan 800 bin yeni kitabımızla, bu sayıyı yıl sonunda inşallah 26,4 milyona yükselteceğiz.
2026 yılında açacağımız yeni kütüphanelerle toplam kullanım alanımızı 800 bin metrekareden 1 milyon metrekareye, oturma kapasitemizi ise 150 binden 200 bin kişinin üzerine taşıyacağız.
Kütüphanecilik hizmetlerinde başarılarımıza her gün bir yenisini ekliyoruz. İki yıl evvel, büyük yürüyüşümüzde yeni bir halka, yeni bir safha olarak tanım ettiğimiz, çok kıymetli bir adımın eseri olan Rami Kütüphanemizin açılışını yapmıştık. Orayı hatırlıyorsunuz herhalde. Bu kütüphanemizi toplumsal donatılarıyla, atölye çalışmalarıyla, kültür ve sanat etkinlikleriyle yaşayan ve üreten bir merkeze dönüştürdük. Rami Kütüphanesi bünyesinde faaliyet gösteren ve dünyanın en büyük yazma eser onarım laboratuvarı olan Kitap Şifahanemizde, bu sene 40.000 yapıtın durum tespitini, 28.000 yapıtın ise paklık sürecini yaptık. Birçok tahribata uğramış 4.446 yapıtın de onarımını yaparak koruma altına almış olduk.
“ÖNÜMÜZDEKİ AYLARDA HAYDARPAŞA’DA TEKRAR HARİKA BİR KÜTÜPHANEMİZİ HİZMETE AÇACAĞIZ”
Şurası da çok değerlidir; buradaki konuklarımızdan kesinlikle hatırlayanlar olacaktır: 28 Şubat periyodunun ruhsuz, köksüz, tarih şuurundan mahrum zihniyetinin kurbanlarından biri de İstanbul Üniversitemizdeki tarihî kitaplardı. İsmi baskı ve zulümle anılan, vaktin rektörü tarafından üniversitenin Az Eserler Kitaplığı ve binlerce ender eser çöpe atılmıştı. Bunların ortasında Sultan II. Abdülhamid Han’ın özel kitaplığı da vardı. Tasnif ve kataloglamasını yaparak bu yapıtları yine okuyucuların istifadesine sunduk. İstanbul’da tüm ithamlara, tüm iftiralara karşın Atatürk Kültür Merkezi’ni yine ve çok daha güçlü bir biçimde inşa ettik. Önümüzdeki aylarda Haydarpaşa’da tekrar süper bir kütüphanemizi hizmete açacağız.
Son yıllarda Türkiye’nin birinci gar, havalimanı ve alışveriş merkezi kütüphaneleriyle, 0-3 yaş bebek, tarım, turizm ve müzik kütüphanelerini hayata geçirmiştik. Yakın vakitte bir unsur daha imza atarak, ülkemizin birinci hastane halk kütüphanesini eylül ayının sonunda hizmete açtık.
Bir taraftan dijitalleşme alanında da çok önemli ara katettik. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığımızın koleksiyonunda yer alan 457 bin yapıtın dijital nüshasını araştırmacılarımızın istifadesine sunduk. Derleme ve kataloglama faaliyetlerinde de çok âlâ bir karnemiz var. 2024’te 107.033 kitabı derleyerek Cumhuriyet tarihi rekorunu kırdık. Eylül 2025 prestijiyle yapılan 154 bin kataloglama faaliyetiyle yeni bir muvaffakiyete ulaştık.
Millî Dijital Kütüphane Projemiz kapsamında, Ulusal Kütüphanede verilen hizmetlerin sanal bir modellemesini yaparak dijital ikizini oluşturduk. Ulusal Dijital Kütüphane üyelerimiz, Ankara’daki yerleşkeye ek olarak ülkemizin dört bir yanındaki 69 halk kütüphanemizde kurulan erişim istasyonlarından 20 milyondan fazla kaynağa erişebiliyor. Tüm bu hizmetlerde emeği geçen bakanlıklarımıza, kurumlarımıza, özellikle da kütüphanecilerimize teşekkür ediyorum.
“AYARLARI BOZULMUŞ HAKARET OTOMATI, AĞZINDAN ÇIKANI KULAĞI DUYMUYOR”
Değerli dostlarım, sizler üzere seçkin konuklarımızın önünde bunu gündeme getirmek istemezdim. Fakat siyasetçiler olarak, akınlar karşısında siyaset kurumunun prestijini da muhafazamız gerekiyor.
Dün ana muhalefet partisi genel liderinin hezeyanlarını hem kendi partisi hem de ülkemiz siyaseti ismine inanın hicap duyarak takip ettim. Konuşan, Türkiye’nin ikinci büyük partisinin genel başkanı mı, yoksa ayarları bozulmuş bir hakaret otomatı mı, maalesef aşikâr değil. Türkiye bu türlü bir siyasî üslubu, bu türlü bir çiğliği asla hak etmiyor. Öte yandan şunu da hepimiz çok âlâ biliyoruz: Zihin fukara olunca, akıl ukala olur; lisanın de freni boşalırmış.
Ortada, bakın, hakikaten üzülerek söylüyorum; zihni ile lisanı ortasındaki bağı büsbütün kopmuş, ağzından çıkanı kulağı duymayan zavallı bir şahıs var. Zat, gün çok söylediği palavralarla, önüne gelene attığı iftiralarla, meydanlarda savurduğu hakaretlerle giderek daha saldırgan hâle geliyor. Mahallî idareleri ahtapot misali saran kabahat örgütünün yolsuzlukları ortaya döküldükçe bu zat da panikliyor, çirkinleşiyor, denetimi düzgünce kaybediyor.
Biz elbette, günden güne daha da düzeysiz ve sevimsiz bir hâl alan bu lisana, siyaseti enfekte eden bu zehirli telaffuzlara milletimizi mahkûm etmeyiz. Dün aslında hem genel başkan vekilimiz ve parti sözcümüz hem de öbür arkadaşlarım bu zata hak ettiği yanıtı, onun seviyesine inmeden verdiler. Kendisine tavsiyem şudur: Biz az söyledik, o çok anlasın.
Bu fikirlerle konferansımızın hepimiz için bir sefer daha hayırlara vesile olmasını diliyorum. Programımızı teşrif eden tüm konuklarımıza tekrar teşekkür ediyorum. Emeği geçen kardeşlerimizi canı gönülden tebrik ediyorum. Sağ olun, var olun, kalın sağlıcakla.
Yorum Yap