SGK uzmanı Özgür Erdursun’un değerlendirmesiyle, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından başlatılan yeni kontrol dalgası, Türkiye’de uzun müddettir süregelen “asgari fiyat gerçeğini” ortaya çıkarmayı hedefliyor. Müfettişler, meslek kodları ile bildirilen fiyatlar ortasındaki tutarsızlıkları incelerken, patronların elden yaptığı bordro dışı ödemeler artık yakın takipte. Gerçek maaş bildirimini eksik yapan işletmeleri geriye dönük ağır cezalar ve prim farkı ödemeleri bekliyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) datalarına nazaran, Türkiye iktisadının temelini mikro ve küçük ölçekli işletmeler (KOBİ) oluşturuyor. Ülkede faaliyet gösteren 2 milyon 248 bin 858 işletmenin büyük çoğunluğu, 2 milyon 209 bini ile özel bölümde yer alıyor.
Toplam istihdam edilen 18 milyon 633 bin 416 kişinin 16 milyon 974 bini mecburî sigortalıdır. Lakin Türkiye’deki işletmelerin sadece yüzde 12,5’i 10 ve üzeri personel çalıştırıyor. Bu bilgi, KOBİ’lerin hayati kıymetini bir defa daha ortaya koyuyor.
ASGARİ FİYAT NEDEN ORTALAMA MAAŞ HALİNE GELDİ?
SGK uzmanı Özgür Erdursun‘un çarpıcı değerlendirmesine nazaran, Türkiye’de minimum fiyat artık bir taban fiyat olmaktan çıktı; neredeyse ülkenin ortalama maaş düzeyine ulaştı.
Resmi sayılara bakıldığında, 2024 brüt taban fiyatı 26 bin 5 TL iken, SGK’ye bildirilen ortalama brüt maaş yalnızca 47 bin 676 TL’dir. Yani ortalama fiyat, minimum fiyatın sırf 1,83 katı. Uzmanlar, bu farkın giderek daralmasının, “asgari fiyatın ortalama fiyat üzere algılandığı” bir ekonomik yapıya işaret ettiğini belirtiyor.
Erdursun’a nazaran, birçok işletme yüksek maaş ödemesine karşın, SGK’ye prim bildirimini kasıtlı olarak minimum fiyat üzerinden yapıyor. Fiyatın kalan kısmı ise elden ödeme prosedürüyle bordro dışı bırakılıyor.
SGK KONTROLLERİ BAŞLADI
SGK, bu kayıt dışılığı ve eksik prim bildirimini sonlandırmak emeliyle yeni bir kontrol dalgası başlattı. SGK uzmanı Erdursun’un belirttiğine nazaran, bu kontroller sadece prim eksikliğini değil, Türkiye’deki gerçek minimum fiyatlı oranını da tespit etmeyi hedefliyor.
Müfettişler, bildirilen fiyatlar ile çalışanların meslek kodları ortasındaki tutarsızlıkları incelemeye aldı. Örneğin, “usta terzi” üzere nitelikli çalışanın minimum fiyatla gösterilmesi, sistemde bir uyumsuzluk olarak kabul ediliyor ve kontrol tetikleniyor.
Denetimlerde çalışanlara direkt “Gerçekte ne kadar maaş alıyorsunuz?” sorusu yöneltiliyor.
Çalışanın, “Asgari fiyat bildiriliyor lakin daha fazla alıyoruz” formundaki beyanı, eksik prim bildirimi tespiti için kâfi bir ispat olarak kabul ediliyor.
EKSİK PRİM BİLDİRİMİNDE AĞIR CEZALAR
Eksik prim bildiriminin patronlar için sonuçları ağırdır. Yargıtay kararları uyarınca, personelin gerçek maaşını eksik bildiren patron hem SGK’ye hem de çalışana karşı sorumlu tutuluyor.
Bu durumda, SGK eksik bildirilen primleri 5 yıla kadar geriye dönük tahsil ediyor, gecikme faizi ve yüksek idari para cezaları uyguluyor. Ayrıyeten patronlar, prim teşviklerinden yoksun kalıyor. Mağdur olan çalışanlar ise ileride açacakları davalarda, geriye dönük tazminat ve fark prim haklarını talep etme hakkına sahip oluyor.
DENETİM SIRASI SİZE GELEBİLİR
SGK uzmanı Erdursun, patronlara yönelik son derece kritik ihtarlarda bulunuyor. Cezai yaptırımlarla karşılaşmamak için patronların hemen fiyat bildirimlerini düzeltmesi gerekiyor:
‘HERKES TABAN ÜCRETLİ’ DEVRİ BİTİYOR
SGK’nin başlattığı bu kapsamlı yeni kontroller, Türkiye’de uzun müddettir yaygın olan “herkes taban ücretli” algısını kırmaya yönelik tarihi bir adım olarak bedellendiriliyor. Uzun müddettir birebir işçisi minimum fiyatla gösteren işletmeler artık Kurum tarafından yakın takibe alınmış durumda.
Yorum Yap