Balıkesir Sındırgı’da yaşanan 6.1’lik zelzelenin akabinde ‘Olası Marmara Depremi’ için de gözler uzmanlara çevrildi. Tekirdağ yakınlarındaki Ganos Fayına dikkat çeken Kandilli Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, 4 nokta için uyardı. Özel, ayrıyeten kurdukları sistemin Sındırgı’da 37 saniye evvelden ikaz vererek başarılı olduğunu belirtti.
Yakın vakitte yaşanan Balıkesir Sındırgı sarsıntısı, muhtemel Marmara Zelzelesi için de soru işaretlerinin artmasına neden oldu. Öte yandan Türkiye’de zelzele ikaz sistemi konusunda çalışmalarda da değerli uzaklık kat edildi.
SINDIRGI’DA 37 SANİYE EVVEL SİNYAL VERDİ
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, test edilen yeni erken ihtar sisteminin 27 Ekim’de Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde meydana gelen 6,1 büyüklüğündeki zelzelede başarılı sonuç verdiğini, İstanbul’da sarsıntı hissedilmeden 37 saniye evvel sinyal gönderdiğini söyledi.
Prof. Dr. Özel, konferans için geldiği Tekirdağ’da yaptığı açıklamada, Ege Bölgesi’ndeki zelzelelerin “açılma zonu” olarak isimlendirilen tektonik sistem içinde meydana geldiğini, bu bölgedeki fayların Kuzey Anadolu Fay Zonu’ndan büsbütün farklı özellikler taşıdığını söz etti.
MARMARA’DAKİ FAY ZONU FARKLI
Sındırgı, Simav, Kütahya ve Balıkesir’deki fay zonlarının Marmara’dakiyle birebir sistemde olmadığını belirten Özel, “Aralarındaki kilometre farkı az olsa da düzenekleri farklıdır. Gerilme yani gerilim transferinin de kendi içinde bir sistemi vardır. Sındırgı segmenti, Simav Fay Zonu’nun en kuzeybatı kesitini oluşturan ve Türkiye Fay Haritası’na nazaran yaklaşık 36 kilometre uzunluğa sahip bir segmenttir.” dedi.
Simav’da meydana gelen sarsıntılara değinen Özel, Simav ve Sındırgı fay zonlarının birbirinden bağımsız iki farklı sismik kaynak olduğunu lakin birebir açılma tektonik rejiminin tesiri altında bulunduklarını söyledi.
Özel, bu nedenle Simav’daki mevcut tansiyonun Sındırgı segmentinde sarsıntının oluş vaktini bir ölçü öne çekmiş olabileceğini fakat iki fay ortasında direkt bir tetiklenme münasebeti bulunmadığını söz etti.
“ERKEN İHTAR SİSTEMİ, SINDIRGI SARSINTISINDA MUVAFFAKİYETLE ÇALIŞTI”
Özel, Kandilli Rasathanesi’nin Marmara ve Batı Anadolu’da geliştirdiği yeni erken ikaz sisteminin 3,5 aydır test edildiğini belirtti.
Sistemin test edilmeye devam ettiğini lisana getiren Özel, şunları kaydetti: “Kandilli Rasathanesi’nin çalıştırmakta olduğu istasyonlardan alınan datalar ile öncelikle Marmara Bölgesi için erken ihtar sistemi geliştirdik. Halihazırda mevcut istasyon altyapısı dikkate alınarak İstanbul ve Marmara Denizi etrafındaki kentler test bölgesi olarak seçildi. Sistem şu anda sonlu, yaklaşık 2 bin abonelik bir kümeyle test ediliyor. Erken ikaz sistemi, Sındırgı sarsıntısında (27 Ekim’deki deprem) muvaffakiyetle çalıştı. İstanbul, merkez üssüne yaklaşık 210 kilometre uzaklıkta, sarsıntı İstanbul’da hissedilmeden 37 saniye evvel ikaz sinyali gönderdi. Şu anda sistemi muhakkak kullanıcı kümeleriyle test etmeye devam ediyoruz. İstasyon altyapımızı bu kapsamda yenileyerek erken ikaza daha elverişli hale getirmeye çalışıyoruz. Mevcut istasyon sayısı artırıldıkça ve istasyonlardaki gecikmeyi azaltacak modernizasyonlar tamamlandıkça sistem çok daha süratli reaksiyon verebilecek ve böylelikle vatandaşların ve kurumların tedbir almak için daha fazla vakti olacaktır. Gayemiz, istasyon ağını genişleterek ve altyapıyı yenileyerek sistemi tüm Türkiye’de aktif biçimde çalışır hale getirmektir.”
Özel, Marmara Denizi’nde Kandilli Rasathanesi’nin Japon araştırmacılarla işbirliğinde kurduğu 9 deniz tabanı sismometresi (OBS sistemi) aracılığıyla küçük sarsıntıları ve bölgedeki gerilim dağılımını yakından izlediklerini anlattı.
En küçük sismik hareketlerin dahi izlendiğini belirten Özel, “Bu sistemler şimdi gerçek vakitli çalışmıyor. 7-9 ay aralıklarla bilgi topluyoruz fakat bu süreçte kaydedilen bilgiler, 9 aya kadar olan periyotta meydana gelen mikro zelzeleleri dahi geriye dönük olarak incelememize imkan sağlıyor.” dedi.
OLASI ZELZELEDE MARMARA NE ÖLÇÜDE TSUNAMİ ÜRETİR?
Özel, Türkiye’nin 8 bin 300 kilometrelik kıyı şeridinde tsunami erken ikaz çalışmalarının sürdüğünü lisana getirdi.
Kandilli Rasathanesi olarak 2012 yılından bu yana 5,5 büyüklüğünün üzerindeki kıyıya yakın sarsıntılardan sonra bilgi iletisi yayımladıklarını söz eden Özel, “Marmara Denizi kapalı bir havza olduğu için büyük dalgalar beklenmez ancak 30 santimetrelik su yükselmesi bile hasar yaratabilir.” diye konuştu.
Tekirdağ’ın kıyılarında tsunami tehlikesinin belirlenmesi ve su baskını haritalarının hazırlanması için de çalışmalar yürüttüklerini bildiren Özel, deniz tabanı heyelanlarının da sarsıntı sonrası ikinci afet riski oluşturduğuna dikkat çekti.
TEKİRDAĞ’DAKİ GANOS FAYINA DİKKAT ÇEKTİ
Tekirdağ yakınlarındaki Ganos Fayı ile ilgili de değerlendirmede bulunan Özel, “Marmara’nın batısındaki Ganos Fayı, Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun en batı ucundaki en kritik segmentlerden biridir. 1912’de büyük bir sarsıntı üreten bu fayın kısa vadede yine kırılma potansiyeli düşük görünüyor fakat Gaziköy’de 2013 yılında kurduğumuz derin kuyu ve yüzey istasyonlarıyla bölgedeki hareketleri yakından izliyoruz. Fay yine kırıldığında Şarköy, Mürefte, Ganos ve Gaziköy direkt etkilenebilir.” diye konuştu.
Yorum Yap