Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye’nin ABD pazarında ağır halde yer aldığını, bu ülkeye dokumadan otomotive kadar birçok eser ihraç edildiğini belirterek, “Uzak ülkeler ve amaç ülkeler stratejilerimiz kapsamında yer alan ABD ile ticaret, yatırım, güç işbirliğimizi daha yüksek sayılara yükselteceğiz.” dedi.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Ticaret Merkezleri-Hedef Pazar ABD Doruğu, TOBB İkiz Kuleler’de düzenlendi. Burada konuşan Bolat, İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Kesimi İhracat İklimi Endeksi bilgilerine işaret ederek, eylülde 51,7 düzeyinde olan endeksin ekimde 0,7 puan artışla 52,4 düzeyine yükseldiğini söyledi. Bu pahanın son 17 ayın en yükseği olduğuna dikkati çeken Bolat, bilginin ihracatla ilgili olumlu iklimin devam ettiğinin göstergesi olduğunu lisana getirdi.
Bolat, misyonu mühletince, 22 ay ihracatın aylık artış gösterdiğini, son 30 ayın 17’sinde ise aylık rekorlar kırdıklarını, böylelikle mal ve hizmet ihracatında işlerin uyguna gittiğini vurguladı. Dünyanın gümrük vergileri ile ticaret savaşlarının yaşandığı, dış talebin zayıf olduğu bir periyottan geçtiğini aktaran Bolat, bu türlü bir tabloda dahi endüstrici ve çiftçilerin ürettiği alın ve akıl teri eserlerin, 200 kadar ülkeye ihraç edildiğini anlattı.
Eylül ayına ait sanayi üretim endeksi bilgilerine değinen Bolat, “Eylül prestijiyle, aylıkta bir yıl öncesinin eylülüne kıyasla, yüzde 2,9 bir artış oldu. Burada yüksek teknoloji üretimin yıllık katkısı, yüzde 29 artış. Türkiye artık orta-yüksek ve yüksek teknolojili eser üretiminde ve ihracatında, dev adımlarla ilerliyor. Gerçekten orta-yüksek ve yüksek teknolojili eser ihracatımızın toplam ihracattaki hissesi, 2002’de yüzde 30 iken şu anda yüzde 42,8’e yükseldi. Artık elektronik, savunma endüstrisi, makine ve teknolojisi yüksek eserlerde ilerliyoruz. Bu da ihracatımıza, üretimimize yansıyor. Türkiye’de endüstride üçüncü çeyrekte, yüzde 5,1’lik bir artış var. Bu da ihracata, olumlu yansıyor. İhracattaki artış da sanayi üretimini olumlu etkiliyor ve sanayi, ihracatın lokomotifi konumunu giderek güçlendiriyor.” diye konuştu.
“Kısa vadeli alıcı kredileri de dayanak kapsamına alındı”
Bolat, Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı’yla, ihracata iki dayanak sisteminin da yürürlüğe girdiğini tabir ederek, artık alıcı kredilerinde orta ve uzun vadeli kredilerin yanında, kısa vadeli alıcı kredilerinin de takviye kapsamına alındığını anımsattı. Böylelikle yurt dışında müteahhitlik projeleri kapsamında ihraç edilen yatırım mallarına da finansman maliyetinde takviye verileceğini bildiren Bolat, ikinci bir takviyede, ihracat konsorsiyumlarının harcamalarına, yurt dışı ünite kiralama, suram ve konsept mimari çalışma masrafları, depolama hizmetlerine ait masrafların de dayanak kapsamına alındığını ve ihracat konsorsiyumlarının amaç pazarlar için 5 yıl müddetle destekleneceğini kaydetti.
Günlük reeskont kredi limitinin ise 4,5 milyar liraya çıkarıldığına değinen Bolat, ticari piyasa maliyetlerinin yarısı nispetinde bir sayıyla bu finansman takviyelerinin verildiğini, bunun 1,5 milyar liralık günlük limitinin ise yalnızca dokumacılık, giysi, deri, mobilya üzere emek ağır dallara tahsis edildiğini söyledi. Türk Eximbank’ın sermayesinin ise son artırımla, 88 milyar liraya yükseltildiğini belirten Bolat, ABD pazarının değerine işaret etti. ABD’nin ihracatta, Türkiye’nin ikinci en büyük ticaret ortağı haline geldiğini aktaran Bolat, bu ülkenin ithalatta bir numaralı aktör olduğuna dikkati çekti. ABD’nin dış ticaret açığına ait bilgi veren Bolat, Donald Trump’ın vazifeye geldikten sonra kelam konusu açığı toparlamak için alüminyum, çelik ve otomotivde kimi ekstra gümrük vergileri getirdiğini, 2 Nisan’da da dünya ülkelerine gümrük vergilerini dramatik biçimde artırdığını hatırlattı.
Dünyada 2000-2019 ortasında ortalama büyümenin yaklaşık yüzde 4, dünya ticaretinde ise yüzde 6 ila 7 olduğuna değinen Bolat, “Burada lokomotifi ihracatta Çin, ithalatta da ABD başta çekiyordu fakat Kovid-19 salgınından bu yana dünyada büyüme oranı ortalaması yüzde 3,1’e geriledi. Dünyada ticaretin büyüme ortalaması, yıllık yüzde 2,9’a geriledi. Artık ekonomik büyümenin lokomotifi, dünya ticareti değil. Bu da işlerin kızıştığını gösteriyor. Pazarlarda artık ekmek aslanın ağzında değil midesinde yani ekmeği oradan çekip alacaksınız. Bütün dünyadan gelen ithalatlara karşı kendi konutumuzda çok büyük bir uğraş vereceksiniz. İhracat pazarlarınızda bütün dünyadaki rakiplerinizle gayret edeceksiniz.” tabirlerini kullandı.
Bolat, hükümetin ihracata dayalı büyüme stratejisiyle, Türkiye iktisadını 22 yılda yüzde 5,4 büyüttüğüne, ulusal geliri 1,5 trilyon doları aşan bir noktaya taşıdığına işaret etti. Bakanlık bütçesinin yüzde 60’ının, ihracatı arttırma çalışmalarına harcandığına dikkati çeken Bolat, “Türk Eximbank 53 milyar dolar ihracat finansmanı ve ihracat sigortası takviyesi veriyor. Türk Ticaret Bankası 75 milyar liralık ihracat reeskont kredisi veriyor, bu yıl sonuna kadar. İhracatı Geliştirme AŞ (İGE) de 190 milyar liraya yakın şu ana kadar kefalet dayanağı sağladı.” değerlendirmesinde bulundu.
“ABD ile karşılıklı ticaretimizde önümüzdeki yıl 40 milyar doları aşacağız”
ABD Başkanı Donald Trump’ın 2017-2021 ortasındaki birinci devrinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ortak amaçlarının yıllık 100 milyar dolar karşılıklı ticarete ulaşmak olduğunu hatırlatan Bolat, anılan periyotta iki ülke ortasındaki dış ticaretinin 19-20 milyar dolar düzeyinde bulunduğunu ve bu sayının Rusya-Ukrayna Savaşı’nın tesiriyle artan güç fiyatları nedeniyle 38 milyar dolara kadar yükseldiğini belirtti. Türkiye’nin, ABD’den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) aldığını aktaran Bolat, “Bu manada karşılıklı ticaretimiz, geçen yıl 35 milyar doları geçtik. Bu yıl da gidişat şimdilik 37-38 milyar dolar civarını gösteriyor fakat LNG ticaretinde yapılan yeni mutabakatlarla önümüzdeki yıl 40 milyar doları aşacağız.” dedi.
Bolat, Türkiye’nin ABD’ye ihracatının geçen yıl 16,5 milyar dolar, ithalatının da 18,8 milyar dolar düzeyinde olduğunu, yaklaşık 2,5 milyar dolarlık bir dış ticaret açığının bulunduğunu lisana getirdi. Kelam konusu sayının, ABD’nin Türkiye’ye yönelik gerçekleştirdiği ağır güç ve doğal gaz satışı dikkate alındığında tolere edilebilir olduğuna dikkati çeken Bolat, “Ülke olarak ABD pazarında ağır formda yer alıyoruz, başta mücevherat, dokuma, hazır giysi, makine, besin, tarım, demir-çelik, otomotiv, yan sanayi üzere eserlerin ihracatını yapıyoruz. ABD’den ithalatımızda da LNG, hurda-demir, makine, organik kimyasallar, eczacılık eserleri ve yolcu uçakları yer alıyor. İki ülkenin başkanları de 100 milyar dolar gayesine bağlılar.” diye konuştu.
Söz konusu maksada gerçek koştuklarını, karşılıklı ticarette gelecek yılın akabinde 60 milyar dolara hakikat yükselişin devam edeceğini belirten Bolat, 2020’den bugüne kadar ABD ile ilgili olarak 24 yurt dışı pazarlama faaliyetini memleketler arası rekabetçiliğin geliştirilmesi (UR-GE) kapsamında desteklediklerini söz ederek şöyle devam etti:
“ABD’de faaliyet gösteren 177 şirket ünite kira dayanağından, 119 şirket tanıtım dayanağından, 158 şirket de TURQUALITY takviyesinden faydalandı. 41 farklı kesim ve eser kümesine yönelik 42 tanıtım ve pazarlama kampanyası desteklendi. Bu yıl 283 milletlerarası nitelikteki fuarda ferdî iştirakler dahil takviye kapsamına alındı. Los Angeles ve New York’a, genel ve sektörel ticaret heyetleri programları düzenlendi. e-İhracatı yönelik takviyelerimizi sürdürüyoruz. Bu manada, Chicago’da faaliyet gösteren TOBB Ticaret Merkezi de 2020’de kuruldu. 21 Ekim 2022’den bu yana bizim yurt dışı lojistik takviye ağları (YLDA) projelerimiz kapsamında destekleniyor.”
“2 binin üzerinde ABD firması Türkiye’de üretim yapıyor”
Bolat, hizmetler dalında de ABD’ye yönelik 2’şer ticaret heyeti ve ulusal iştirak tertibin yanı sıra 77 ferdî fuar iştirakinin desteklendiğini lisana getirerek, Türkiye-ABD münasebetlerinin yalnızca mal, hizmet yahut ticaret kapsamında olmadığını, tıpkı vakitte güç ve savunma alanlarında da etkileyici sayıların bulunduğunu söyledi. ABD’den Türkiye’ye gelen yaklaşık 15,7 milyar dolar bedelinde direkt yatırımın olduğunu bildiren Bolat, “2 binin üzerinde ABD firması, Türkiye’de üretim yapıyor, ihracat yapıyor ve istihdam sağlıyor. Türkiye’den de ABD’ye giden, 13,4 milyar dolar direkt yatırım var. Bu daha yüksek ölçeklerdeki firmalar, tarafından yapılıyor. Uzak ülkeler ve maksat ülkeler stratejilerimiz kapsamında yer alan ABD ile ticaret, yatırım, güç işbirliğimizi daha yüksek sayılara yükselteceğiz.” tabirlerini kullandı.
ABD’nin 2 Nisan’da aldığı önlemler kapsamında, Türkiye’den yapılan ithalata yönelik uygulanan gümrük vergilerine ait de bilgi veren Bolat, şunları kaydetti:
“Uzak Doğu ülkelerine uygulanan oranlarla mukayese ettiğimizde, Türkiye’ye yönelik gümrük vergilerini biz berbatın uygunu olarak değerlendirdik ancak bu çerçevede ülkemizin haklarını ve çıkarlarını müdafaa konusunda, görüşmeler gerçekleştiriyoruz. ABD’nin Türkiye’den dış ticarette fazla verdiği gerçeğinden hareketle, ABD’den değerli beklentiler içindeyiz. Global ekonomik dalgalanmaların arttığı bu periyotta, biz ticaret diplomasisine büyük kıymet veriyoruz. Vazifeye geldiğimizden bu yana 155’in üzerinde ülke ticaret bakanlarıyla görüşmelerimiz, toplantılarımız, Karma Ekonomik Komitesi toplantıları ve imzaladığımız mutabakatlarla ülkemizin dış ticaretteki çıkarlarını müdafaa konusunda kararlı bir siyaset izliyoruz.”
Programında sonunda, firmalara çeşitli kategorilerde mükafatlar verildi. Bu kapsamda İhracatını En Süratli Geliştiren Üye Mükafatı, Nurus’a, e-İhracat Muvaffakiyet Mükafatı Unox Valve, Teknoloji ve İnovasyon Mükafatı ise Intecro Robotıcs’e takdim edildi.
Yorum Yap