ABD’nin kurucu lideri George Washington, 1777’de üç büyük felaket öngörmüştü. Bunlardan birincisi Amerikan İhtilali, ikincisi ise iç savaştı; her ikisi de gerçekleşti. Bugünlerde, Amerikan kamuoyunda, ‘üçüncü kehanetin’ yaklaşmakta olduğundan kelam ediliyor.
ABD’nin ilk başkanı George Washington, rivayete nazaran 1777 kışında, ülkenin gelecekte ‘üç büyük sınavdan’ geçeceğini söylemişti.
Bunlardan birincisi, ülkenin doğuşuna yol açan Bağımsızlık Savaşı, ikincisi ise 19. yüzyıl ortasındaki Amerikan İç Savaşı‘ydı. Tezlere nazaran, üçüncü kehanet ise ‘deniz ötesinden gelen orduların ülkeyi istila edeceği’ bir periyodu tanım ediyordu.
GİDEREK TIRMANAN GERİLİM
Podcaster Ryan Bledsoe, Library of Congress arşivlerinde yer aldığı sav edilen bu metne atıfta bulunarak, Washington’un üçüncü öngörüsünün, ‘doğudan gelen büyük bir savaş tehdidi’ olduğunu ileri sürdü. Bledsoe, bu tehdidin ‘çok yakın’ olabileceğini tez etti. Haksız da sayılmaz.
Son yıllarda ABD ile Çin ve Rusya arasındaki bağlantılar, Soğuk Savaş döneminden bu yana görülmemiş ölçüde gerilmiş durumda. Washington idaresi, bilhassa Çin’in ekonomik ve askeri yükselişini global liderlik pozisyonuna yönelik stratejik bir meydan okuma olarak pahalandırıyor.
TAYVAN VE UKRAYNA KRİZLERİ
Pasifik’te Tayvan krizi, Güney Çin Denizi’ndeki askeri faaliyetler ve Pekin’in Kuşak-Yol Girişimi kapsamında artan jeopolitik tesiri, ABD’nin Asya’daki nüfuz alanlarını direkt tehdit ediyor. Buna karşılık Çin, ABD’nin Pasifik’te kurduğu askeri ittifakları (özellikle AUKUS ve QUAD) ‘çevreleme politikası’ olarak nitelendiriyor.
Rusya cephesinde ise Ukrayna Savaşı, Moskova ile Washington arasındaki ilgileri büsbütün kopma noktasına getirdi. ABD’nin Kiev’e sağladığı 120 milyar doları aşkın askerî ve mali yardım, Moskova tarafından ‘NATO’nun direkt savaşa taraf olması’ biçiminde yorumlanıyor. Rusya’nın Batı hududuna yakın bölgelerde nükleer silah tatbikatlarını artırması, gerginliğin denetimsiz biçimde tırmanabileceğine dair kaygıları güçlendiriyor.
1 YILDA 27 ORTAK ASKERİ TATBİKAT
Aynı vakitte, Çin ve Rusya’nın stratejik iş birliği derinleşiyor. İki ülke, 2024’te 27 ortak askerî tatbikat gerçekleştirdi; ticarette doların yerine ulusal para ünitelerinin kullanımını hızlandırdı. Bu süreç, Washington’un ‘iki cepheli rekabet’ riskini büyütürken, ABD savunma bütçesinin 2026’da 950 milyar doları aşması bekleniyor.
Uzmanlara nazaran bu gelişmeler, direkt bir sıcak çatışma mümkünlüğünü bugün için düşük tutsa da, ‘yanlış hesap’ yahut bölgesel bir krizin zincirleme etki yaratması ihtimalini büsbütün dışlamıyor.
EN MAKÛS SENARYO
Tayvan Boğazı, Güney Çin Denizi veya Karadeniz gibi bölgelerde yaşanacak askeri bir kaza, global ölçekte bir krizi tetikleyebilir. Münasebetiyle Washington’un 18. yüzyılda gördüğü ‘deniz ötesinden gelen tehdit’ vizyonu, artık yalnızca bir efsane değil, milletlerarası güvenlik analistlerinin önemli biçimde tartıştığı jeopolitik bir senaryo olarak yine gündemde.
Bazı yorumculara nazaran fiili durum, Washington’un 250 yıl evvel öngördüğü vizyon ile örtüşüyor. Çünkü Asya’nın güçlü devletleri ile Washington ortasındaki tansiyon son yıllarda giderek tırmanıyor.
Yorum Yap