Parmağınıza bir uğur böceği konduğunu düşünün… Çoğumuz bunu ‘iyi şans’ sayar, bir an daha kalsın isteriz. Fakat ABD’de ortaya çıkan bu uğur böceği çeşidi bildiklerimizden çok farklı. Isırıyor, saldırıyor, girdiği alanı büsbütün istila ediyor, hatta vakit zaman yamyamlık davranışları bile gösteriyor. Bir periyot zararlılarla çaba için şuurlu formda tabiata salınan bu canlılar, artık denetimden çıkmış durumda. Pekala, uzmanlar bu istilacı uğur böcekleri konusunda hangi ihtarlarda bulunuyor?
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Uzmanlara nazaran, zararsız uğur böcekleriyle kolaylıkla karıştırılan bu istilacı tıp, ABD’de binlerce bireyden oluşan sürüler halinde meskenlere doluyor ve içerideki insanlara dahi saldırabiliyor. Yetkililer, Asya uğur böceklerinin bilhassa sonbahar ve kış aylarında agresif davranışlar sergilediğini, hem insanlara yöneldiğini hem de konuttaki eşyalara ziyan verebildiğini belirterek önemli bir tehdit oluşturduğu konusunda uyarıyor. Öyle ki konutların içinde ve dışında ışık kaynaklarının etrafında kümelenen Asya uğur böceği sayısının birtakım bölgelerde 15 ila 20 bini bulduğu bildiriliyor.
Araştırmacılara nazaran havanın soğumasıyla birlikte bu canlılar daha sıcak bir ortam bulabilmek için konutlara yönelmeye başladı. Kapı ya da pencere aralıklarından konutlara girebilen Asya uğur böcekleri, insanları ısırarak rahatsız edebiliyor ve kendilerini savunmak gayesiyle bulundukları ortama berbat kokular ve sıvılar yayarak kirletebiliyor. Bilim insanları yılın bu devrinde böceklerin bu biçimde davranmasının olağandışı bir durum olmadığını söz ederek, böceklerin salgıladığı kokulu sarı sıvının birinin cildine temas etmesi halinde alerjik tepkilere ve sinüs problemlerine da yol açabileceğini söyledi. Bu canlıların yalnızca Mississippi’de bulunmadığını tabir eden araştırmacılara nazaran, sorun şu an için yalnızca bu eyalette olsa da Asya uğur böcekleri çabucak her eyalette bulunuyor ve bu sebeple başka eyaletler için de potansiyel bir risk oluşturuyor.
‘BİYOLOJİK DENETİM AMAÇLI’ KULLANILIRKEN İSTİLACI OLDULAR
Asya uğur böceklerinin 2000’li yılların başında ABD Tarım Bakanlığı tarafından istilacı tür olarak kabul edildiği biliniyor. Lakin bu çeşidin daha evvelki devirde ABD’li yetkililer tarafından şuurlu bir biçimde tabiata bırakıldığı biliniyor. ABD’nin bu canlıları bitkileri ve ekinleri öldüren lokal zararlılarla gayret etmek maksadıyla Çin, Rusya ve Japonya üzere ülkelerden şuurlu bir formda getirilmişti. 1970’li ve 1980’li yıllarda Kaliforniya, Georgia ve Pensilvanya üzere eyaletlerde tabiata bırakılan canlılar, birinci etapta beklenen etkiyi yaptı ve ekinlere ziyan veren başka canlıların sayısında kıymetli bir düşüş görüldü. Lakin ‘biyolojik kontrol’ hedefli kullanılan bu canlılar, vakit içinde istilacı bir tipe dönüşerek bir tehdit haline geldi.
SOĞUK HAVALARDA ‘YAMYAM’A DÖNÜŞÜYORLAR
Kısa mühlet içinde sayıları önemli biçimde artan Asya uğur böceklerinin sayısı 1980’li yıllarda binlere ulaştı ve 1998 yılında Louisiana’da binlerce Asya uğur böceğinin bulunduğu bir koloni keşfedildi. Mississippi Eyalet Üniversitesi’nde vazife alan araştırmacılara nazaran, Asya uğur böcekleri yılın büyük kısmında ‘iyi böcekler’ olarak kabul ediliyorlar, fakat soğuk havalar yaklaştığında kışı geçirecekleri bir yer aramaya başlıyorlar ve o vakit gerçek zararlılara dönüşebiliyorlar. Florida Üniversitesi’nden araştırmacılar ise, Asya’da uğur böceklerini yiyen lokal yırtıcıların yokluğunda, bu zararlıların popülasyonlarının ABD’deki lokal uğur böceği cinslerini tehlikeye atacak kadar arttığını belirtti.
Asya uğur böceklerinin olağan uğur böceklerinden boyut olarak daha büyük olduğu biliniyor ve bilim insanları, bu istilacı böceklerin öbür uğur böceklerinin yumurtalarını ve larvalarını yiyerek yamyamlık yaptıklarından şüpheleniyor. Yetkililer, Asya uğur böceklerinin sayısının artmasıyla birlikte başka çeşitlerin yok olmasından ve bu böcekler sebebiyle ilaçlamayı artıran çiftçilerin kirliliğe yol açmasından telaş ediyor.
İLAÇLAMA SONUÇ VERMEYEBİLİR
Evlerde tespit edilen Asya uğur böcekleri için ilaçlamanın net bir tahlil olmayabileceğini tabir eden uzmanlar, kimyasal spreylerin istilayı sonlandırmayacağını lakin bu kimyasalların konutlara sinmesi halinde insan sıhhati için risk oluşturabileceğini söyledi.
EN ÂLÂ TAVSİYE: ELEKTRİK SÜPÜRGESİ VE FARAŞ
Mississippi Eyalet Üniversitesi’nde entomoloji uzmanı olan Black Layton, mevzuya ait Facebook hesabından yaptığı paylaşımda, “İçeri girdiklerinde size verebileceğim en düzgün tavsiye, bir süpürge ve faraş kullanmanız, hatta daha uygunu bir elektrik süpürgesi kullanıp onları süpürüp dışarı çıkarmanızdır“ sözlerini kullandı.
Asya uğur böceklerini olağan uğur böceklerinden ayıran en kıymetli fark boyut olarak biraz daha büyük olmaları. Ek olarak, bu canlılar olağan uğur böceklerinden başka olarak ekseriyetle kırmızı yerine turuncu renkte oluyor. İki çeşit ortasındaki en büyük fark ise beşerlerle etkileşim biçimi. Asya uğur böcekleri, olağan uğur böceklerinin tersine beşerlerle etkileşim içine girdiğinde ısırarak kendini savunma düzeneği içine giriyor ve makûs kokan sıvılar salgılıyor.
Yorum Yap