Hava kirliliği artık çok önemli boyutlara ulaşarak günlük hayatı durduracak noktaya getiriyor. Son günlerde bir kentin başı da bununla tam manasıyla belada. O denli ki yağmur yağdırarak hava kirliliğinin önüne geçebilmek için bulut tohumlama prosedürleri deneniyor. Lakin yapılan tüm çalışmalara karşın şimdi başarılı olunabilmiş değil. Pekala, bulut tohumlama yapılmasına karşın neden istenen yağış bir türlü alınamadı?
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Dünyanın en kalabalık ülkeleri ortasında yer alan Hindistan’da hava kirliliği, insan sıhhatini ve günlük hayatı etkileyen en kıymetli problemlerden biri haline geldi. Ülkedeki hava kirliliği yılın birtakım devirlerinde hava trafiğini dahi durduracak kadar önemli bir boyuta ulaşıyor. Özellikle yılın bu vakitlerinde hava kirliliğinin yüksek boyutlara ulaşması, başşehir Yeni Delhi’de milyonlarca sakinin nefes almasını zorlaştırıyor ve zehirli hava günlük hayatı durdurma noktasına getirdiği için dünya çapında haberlere bahis oluyor.
Geçen ocak ayında basına yansıyan haberlerde, Yeni Delhi’nin birtakım bölgelerinde Hava Kalitesi Endeksi ‘tehlikeli’ olarak belirtilen düzeye çıkmıştı. Hava kirliliğinden kaynaklanan siste görüş arasının kimi yerlerde sıfıra kadar düşmesi nedeniyle Indira Gandhi Milletlerarası Havalimanı’nda 100’den fazla uçak rötar yapmış, Hindistan Demir Yolları yetkilileri, başkentteki 26 trenin görüş aralığının sıfıra kadar düşmesi sebebiyle seferlerin rötarlı gerçekleştirildiğini duyurmuştu.
KİRLİLİĞE KARŞI YAĞMURLU ÖNLEM
Hava kirliliğine karşı harekete geçen yetkililer, bu duruma tahlil gayesiyle bulut tohumlama metodunu kullanarak yağmur yağdırmayı planlıyor. Hindistan Teknoloji Enstitüsü’nde misyon yapan araştırmacıların da içinde olduğu takım, geçen hafta yapılması öngörülen beş bulut tohumlama denemesi planlamıştı. Lakin 53 yıl sonra yapılan üç denemenin başarısız olmasının akabinde kalan iki deneme de iptal edildi. Yetkililer, nem oranının yetersiz olduğunu tabir ederek bulut tohumlama denemelerinin başarısız olduğunu söyledi.
SOFRA TUZU, KAYA TUZU VE GÜMÜŞ İYODÜRLÜ KARIŞIM
Tohumlama prosedüründe yapay yağmur oluşturmak için bulutlardaki su damlacıklarına çeşitli kimyasallar püskürtülüyor. Su damlacıkları bu kimyasal parçacıkların etrafında kümelenip ağırlaşıyor ve bu yolla yapay yağmurlar oluşturulabiliyor. Bulut tohumlama metodu, nem oranının en az yüzde 50 olduğunda muvaffakiyete ulaşıyor. Ancak geçtiğimiz hafta Delhi’de yapılan deneylerde havadaki mevcut nem oranının yüzde 15 civarında olduğu belirtildi. Hükümet yetkilileriyle birlikte çalışan Kanpur Hindistan Teknoloji Enstitüsü Müdürü Manindra Agrawal, tohumlama çalışmalarında sofra tuzu, kaya tuzu ve gümüş iyodürden oluşan bir kimyasal karışım kullanıldığını söyledi.
Bulut tohumlama sistemi günümüzde dünyanın farklı bölgelerinde de kullanılan bir yol olarak biliniyor. Çin’in de 2008 Olimpiyatları sırasında kentin havasını temizlemek için bu tekniği kullandığı basına yansımıştı. Hindistan, kuraklık ve su kıtlığıyla gayret etmek için daha evvel Karnataka, Tamil Nadu ve Maharashtra üzere eyaletlerde bulut tohumlaması yapmıştı. Fakat Agrawal’ın verdiği bilgiye nazaran, Yeni Delhi bu metodu hava kirliliğiyle gayret kapsamında birinci sefer kullanıyor.
Bulut tohumlamanın Delhi’de başarılı olup olamayacağı konusunda birtakım tartışmalar var. Hindistan Çevre Bakanlığı, geçen yıl bu sürecin Delhi’de soğuk aylarda işe yaramayacağını açıklamıştı. Bakanlık yetkilileri, “Etkili bulut tohumlaması, Delhi’de soğuk ve kurak kış aylarında oluşmayan hava şartlarında başarılı olur” sözlerini kullanmıştı.
KİRLİLİK BU DEVİRDE TEPEYE ULAŞIYOR
Hindistan’ın başşehri Yeni Delhi’de yılın bu devirlerinde kirlilik tepe yapıyor. Bunun sebepleri ortasında yalnızca insan faaliyetleri değil, tıpkı vakitte coğrafya da bulunuyor. 30 milyondan fazla kişinin yaşadığı kent, etrafı dağlarla çevrili bir ovada bulunuyor. Bu kadar kalabalık bir nüfusun dar bir alana sıkışmış olması kentteki hava kirliliğini artırıyor ve kentin etrafının dağlarla kaplı olması sebebiyle kirlenen hava dağılmayarak kentin üzerinde kalıyor. Kentteki inşaat faaliyetleri ve motorlu araç hareketliliğinin fazla olması nedeniyle kirlilik her geçen gün giderek artıyor. Buna ek olarak, kente yakın bölgelerde çiftçilerin yaktığı anızlara ilişkin dumanlar da rüzgârın tesiriyle Delhi’nin üzerinde toplanıyor.
ABD, Çin ve Avustralya dahil olmak üzere birçok ülke bu tekniği kullanıyor. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve birtakım ABD eyaletlerinde bulut tohumlama için uçaklar tercih ediliyor. Kimi ülkelerde ise yerden tohumlama roketleri ya da drone’lar kullanılıyor.
YAZ-KIŞ FARK ETMİYOR! ‘YAŞANMAZ DURUMDA’
57 yaşındaki taksi sürücüsü Jasvinder Singh, kentteki hava kirliliğinin her periyot çok yüksek olduğunu söz ederek, “Bu kent, bilhassa hava temizleyicileri ve klimaları olmayan fakirler için yılın her vakti yaşanmaz durumda” dedi ve Yeni Delhi’nin yaz aylarında çok sıcak, kış aylarında ise kirli havayla dolu bir kent olduğunu söyledi.
Yorum Yap