1907’de Amerikalı doktor Duncan MacDougall, ölüm anında insan vücudundan 21 gramlık bir tartının eksildiğini sav etti. Bu farkın “ruhun vücudu terk etmesi”yle oluştuğunu öne süren deney, bilimin ve ideolojinin en tartışmalı mevzularından biri olarak tarihe geçti.
1907 yılında Amerikalı doktor Duncan MacDougall, bu soruya karşılık aramak için tarihe geçecek kadar sıra dışı bir deneye imza attı. MacDougall’a nazaran ruh, sırf soyut bir kavram değil; fizikî olarak da ölçülebilen bir “varlık”tı. Üstelik yükü da tam 21 gramdı. Bu argüman, yüzyılı aşkın müddettir hem bilim dünyasında hem de felsefi tartışmalarda yankılanmaya devam ediyor.
ÖLÜM ANINI TERAZİDE ÖLÇTÜ
MacDougall, Massachusetts’teki bir huzurevinde vefat döşeğindeki altı hastayı deneyine dahil etti. Her biri mevt anına yaklaşırken özel olarak tasarlanmış, hassas teraziler üzerine yerleştirildi. Emel, kişinin ömür işlevleri durduğu anda tartısında ani bir değişim olup olmadığını tespit etmekti.
Deneyin sonucunda, hastalardan birinin mevt anında yaklaşık 21 gramlık bir tartı kaybı yaşadığı gözlemlendi. MacDougall, bu farkın vücudu terk eden ruhun yükü olduğunu ileri sürdü. Öteki beş hastada ise ölçümler tutarsızdı ya da kusur hissesi nedeniyle değerlendirmeye alınmadı.
BİLİM DÜNYASINDAN SERT ELEŞTİRİLER
MacDougall’ın argümanı kısa müddette dünya basınında yankı bulsa da, bilim etrafları deneyi ağır biçimde eleştirdi.
Uzmanlara nazaran:
Örneklem sayısı sırf altı kişiydi; bu istatistiksel olarak manalı değildi.
Ölüm anında meydana gelen terleme, gaz salınımı yahut hava çıkışı üzere fizyolojik etkenler yük farkına yol açabilirdi.
Deneyin tekrarlanabilirliği yoktu ve ölçüm aletleri periyodun şartlarına nazaran yetersizdi.
Bu nedenle, MacDougall’ın “21 gram” sonucu bilimsel olarak geçerli bir bilgi olarak kabul edilmedi. Fakat deney, insanın vefat ve ruh kavramlarına duyduğu merakın çarpıcı bir örneği olarak tarihe geçti.
POPÜLER KÜLTÜRDE BİR SİMGEYE DÖNÜŞTÜ
Bilimsel destekten mahrum olsa da “ruh 21 gramdır” sözü, vakitle kültürel bir sembole dönüştü.
2003 yılında direktör Alejandro González Iñárritu’nun çektiği “21 Grams” sineması, bu deneyden esinlenerek ömür, mevt ve vicdan temalarını işledi. Edebiyat, müzik ve sinemada “21 gram” artık insanın özüne dair metaforik bir simge olarak yer aldı.
RUHUN YÜKÜ MI, İNSANIN MERAKI MI?
Bugün bilim, ruhun fizikî olarak var olup olmadığını ya da ölçülebilir bir boyutu bulunup bulunmadığını kanıtlayabilmiş değil. Lakin MacDougall’ın 21 gramlık deneyi, insanın vefat ötesine dair bitmeyen merakını ve bilimin sonlarını sorgulama yüreğini hatırlatıyor.
Yorum Yap