Her ebeveynin merak ettiği hususlardan birinin, “Çocuğum gereğince uzuyor mu?” sorusu olduğunu söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Fikret İşbilir, sağlıklı büyümenin ipuçlarını ve ebeveynlerin sık yaptığı kusurları anlattı.
Büyüme genetikle başlar, hayat biçimiyle şekillenir
Genetik mirasın sadece büyüme potansiyelini belirlediğini vurgulayan söyleyen Uzm. Dr. Fikret İşbilir, “Ebeveyn uzunluk ortalaması, çocuğun erişebileceği kestirimi uzunluk aralığını belirler. Lakin bu potansiyelin gerçekleşmesi için hakikat beslenme, kâfi uyku ve etkin bir ömür şekli gerekir. Aksi takdirde genetik avantaj bile kaybedilebilir” dedi.
Beslenme eksiklikleri sessizce büyümeyi durdurabilir
Çocuklarda büyüme hormonu salgılanması için protein, çinko, D vitamini ve kalsiyum üzere temel besin öğeleri değerlidir. Günümüzde birçok çocuk süratli tüketim alışkanlıkları nedeniyle kâfi protein yahut mineral alamıyor. Bu da büyüme eğrisinde duraksamaya yol açabiliyor. Bilhassa süt, yoğurt, yumurta, balık ve mevsim zerzevatları büyüme çağında kemik gelişimini destekleyen bedelli besinlerdir.
Uyku kalitesi büyüme hormonunu belirler
Boy uzaması, büyük ölçüde Büyüme Hormonu (Growth Hormone – GH) salgılanmasına bağlıdır. Bu hormonun en ağır salgılandığı vakit dilimi ise derin uyku evresidir. Küçük çocukların 21:00-22:00 saatleri ortasında uyumuş olması, büyüme hormonunun en verimli salgılandığı gece yarısından evvelki devri yakalaması açısından kıymetlidir. Yaşa uygun uyku mühleti (okul öncesi için 10-13 saat, okul çağı için 9-11 saat) sağlanmalıdır. Kronik uyku eksikliği, GH salınımını baskılayarak uzamayı yavaşlatabilir.
Hareket eden çocuk sağlıklı büyür
Fiziksel aktivite, kemik yoğunluğunu artırır ve kas gelişimini takviyeler. Günümüzde hareketsizlik ve ekran bağımlılığı, çocuklarda erken yaşta postür bozuklukları ve yavaş büyüme eğrisi ile sonuçlanabiliyor. Uzm. Dr. İşbilir, “Her gün 1 saat açık havada oyun yahut spor yapmak, büyüme hormonunun doğal formda salgılanmasını sağlar” diyor.
Büyüme geriliği gözden kaçmamalı
Bazı durumlarda büyüme suratı; tiroid, bağırsak emilim bozuklukları yahut büyüme hormonu eksikliği üzere altta yatan hastalıkların habercisi olabilir. Uzm. Dr. İşbilir, “Boy uzamasında bariz bir yavaşlama fark edildiğinde, beklemek yerine uzman değerlendirmesi almak gerekir. Zira erken teşhis, çocuğun kaybettiği büyüme müddetini telafi etmesini sağlayabilir” ikazında bulunuyor.
Düzenli takip, sağlıklı gelişimin anahtarı
Çocuklarda yılda en az iki defa yapılan boy-kilo ölçümleri, mümkün büyüme sorunlarının erken tespiti açısından kıymetlidir. Uzm. Dr. Fikret İşbilir sözlerini şöyle tamamlıyor: “Sağlıklı büyüme sırf uzunlukla değil, genel gelişim istikrarıyla ölçülür. Gerçek beslenme, sistemli uyku, etkin hayat ve ebeveyn farkındalığı bir ortaya geldiğinde, çocuklar potansiyellerine inançla ulaşabilir.”
Yorum Yap