İsrail’de Haredi toplumu, zorunlu askerlik uygulamasına karşı etkileyici bir direniş sergiliyor. Bu gelişmeler toplumsal dinamikleri sarsıyor.
İsrail’in sosyo-politik dinamikleri, Haredi toplumunun talepleri etrafında şekillenmeye devam ediyor. Çeşitli noktalardan gelen Harediler, Batı Kudüs’teki Yitzhak Navon tren istasyonunda sabah saatlerinden itibaren toplanmaya başladı. Çok sayıda hahamın çağrısıyla gerçekleştirilen bu protesto, bölgedeki hayatı adeta durdurdu. Tren seferleri durdurulmuş, ana yollar trafiğe kapatılmış ve güvenlik önlemleri çerçevesinde bölgeye 2 bin polis konuşlandırılmıştır.
REKOR KATILIMBeklentiler, İsrail polisi tarafından yaklaşık 300 bin kişinin bu protestoya katılmasının öngörülmesidir. Ancak Haredi kaynakların yaptığı değerlendirmelere göre bu sayı 500 bin kişi civarına ulaşabilir. Bu durumu daha da önemlisi, Haredi toplumun yıllardır talep ettiği “askerlik muafiyeti yasasının” bir an önce hayata geçirilmesi için adeta bir direniş olarak yorumlamak mümkündür. Söz konusu yasasının çıkmaması, toplumda biriken gerilimi artırmış ve siyasi krizlere neden olmuştur.
ZORUNLU ASKERLİK KRİZİHaredi toplumunun, yıllardan beri gündeme getirdiği bu talep, son dönemde Yüksek Mahkeme’nin Haziran 2024 tarihli kararı ile daha da kritik bir boyut kazanmıştır. Mahkeme, Haredi erkeklerin muafiyetine yasal bir dayanak kalmadığına hükmetmesi, hükümete bu durumda acil adımlar atılması yönünde baskı yapmıştır. Ancak hükümetin yasa çıkaramaması, Ultra-Ortodoks partilerin meclisi boykot etmesine neden oldu. Son günlerde Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği İttifakı’nın hükümetten çekilmesi, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun koalisyonunu azınlık hükümetine düşürme riskini gündeme getirdi.
GAZZE’YE YÖNELİK SOYKIRIM ASKER İHTİYACINI ARTIRDIEkim 2023’ten itibaren Gazze’de devam eden çatışmalar, İsrail ordusunun asker ihtiyacını artırmış ve dolayısıyla Haredilerin askere alınması konusunu ön plana çıkarmıştır. Tevrat okullarında (Yeşiva) eğitim gören Haredilerin askere alınma meselesi, günümüzde İsrail siyasetinde derin etkiler yaratmaya devam etmektedir. Haredi toplumu, zorunlu askerliğe tabi olup olmamak konusunda ısrarcı bir duruş sergilemekte ve bu durumu bir varoluş meselesi olarak değerlendirmektedir.
NETANYAHU’NUN GELECEĞİNİ BELİRLEYECEKBu koşullar altında, koalisyon ortaklarıyla olan destek ilişkisini kaybeden Netanyahu’nun Haredilerin taleplerini yerine getirememesi durumunda, erken seçim baskısıyla karşı karşıya kalacağı açık bir gerçeklik haline gelmiştir. İsrail’deki siyasi gözlemciler, bu krizin hükümetin geleceğini belirleyecek en önemli başlıklardan biri olduğuna bir kez daha dikkat çekiyorlar. Haredi toplumunun tepkileri ve talepleri, mevcut siyasi denklemde belirleyici bir rol oynayacak gibi görünüyor. Bu süreç, Haredilerin toplumsal ve siyasi kimliklerinin güçlenmesine de zemin hazırlayabilir.
Yorum Yap