Bir AB ülkesi, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilerek tarih yazıyor. Bu karar, kadın hakları ve hukuk mücadelesinde kritik bir dönüm noktasıdır.
Letonya Parlamentosu, uluslararası düzeyde büyük bir tartışmaya neden olan “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”nden çekilme kararı aldı. Bu karar, LSM adlı kamu yayıncısının aktardığına göre, parlamentoda yapılan oylamalardan sonra alınmıştır. İlk oylama sonrasında gerçekleştirilen ikinci oylamada 56 “evet”, 32 “hayır” ve 2 “çekimser” oyla sözleşmeden ayrılma kararı onaylandı. Sözleşmeden çıkma kararının yürürlüğe girmesi için Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics’in onayı gerekmektedir. Rinkevics, bu kararı ideolojik bir yaklaşımdan ziyade devletin çıkarları ve hukuki unsurlar çerçevesinde değerlendireceğini belirtmiştir.
Bu olay, Letonya’da geniş tepkilere yol açmış ve kitle protestolarına neden olmuştur. Çekilme kararına karşı çıkan gruplar, Letonya Parlamentosu önünde gösteriler düzenleyerek seslerini duyurmaya çalışmışlardır. Ayrıca, bazı siyasi partiler bu kararı Anayasa Mahkemesi’ne taşıma ihtimalini değerlendirmektedir. Bu durum, toplumda ve siyasette önemli bir bölünmeye işaret etmektedir.
Çekilme kararı ve sonrasındaki gelişmeler, Letonya’nın toplumsal dinamiklerini ve siyasi atmosferini önemli ölçüde sarsmış durumdadır. Sözleşmeden çıkma kararı, sağcı muhalefet partisi Latvia First tarafından gündeme getirilmiş olup, hükümet koalisyonundaki bazı partilerin desteğiyle parlamentodan geçmiştir. Bu durum, sağcı siyasi hareketlerin Avrupa’daki yükselişini ve toplumsal cinsiyet eşitliği gibi konular üzerinde yapılan tartışmalara karşı duyulan direnci göstermektedir.
CUMHURBAŞKANININ ROLÜ ÖNEMLİ
Cumhurbaşkanı Rinkevics’in, sözleşmeden çekilme kararını onaylaması veya bu kararı parlamentoya geri göndermesi durumu, tüm gelişmeleri etkileyebilir. Eğer Rinkevics, bu karara itiraz etmezse ve parlamento değişiklik yapmadan aynı yasayı onaylarsa, başka bir itirazda bulunma hakkı kalmayacaktır. Bu da, parlamentonun aldığı kararın kesinleşmesi anlamına gelecektir.
Letonya’da 2022’de yapılan genel seçimde, merkez sağcı Yeni Birlik Partisi iktidara gelmiştir. Başbakan Krisjanis Karins’in liderliğindeki bu partinin aldığı yüzde 18,9’luk oy oranı, ülkenin siyasi haritasında önemli bir değişimi simgelemektedir. Ancak bu parti ve koalisyon ortakları, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararıyla birlikte, toplumun geniş bir kesimi tarafından eleştirilmektedir.
Sözleşmenin tarihi ve önemi de bu bağlamda vurgulanması gereken bir diğer noktadır. İstanbul Sözleşmesi, 2011 yılında gerçekleştirilen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin toplantısında kabul edilmiştir. Avrupa Birliği, bu sözleşmeyi 2017 yılında imzalamıştır, ancak bazı ülkeler imzalamayı reddetmiş veya yürürlüğe koymamıştır. Türkiye, bu sözleşmeyi imzalayan ilk ülkelerden biri olmasına rağmen, ardından bu sözleşmeden çekilen ilk ülke olmuştur. Bu durum, uluslararası alanda önemli tartışmalara neden olmuş ve kadına yönelik şiddetle mücadeledeki toplumsal normlara dair soruları gündeme getirmiştir.
Sözleşmeden çekilme kararı ve Letonya’nın durumu, sadece bu ülke için değil, Avrupa genelinde kadına yönelik şiddetle mücadele konusundaki tartışmaları da alevlendirmiştir. Toplumlarda toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadın haklarının korunmasına yönelik kazanımlar oldukça önemliyken, sözleşmeden çekilmeler bu kazanımların geriye gitmesine yol açabilir. Bu durumun, Letonya’nın geleceği ve kadınların hakları açısından ne gibi sonuçlar doğuracağı ise belirsizliğini korumaktadır.
Yorum Yap