Pek çok kişi tuvalete telefonuyla giriyor ve bu da insanların uzun süre tuvalette oturmasına neden oluyor. Ancak uzmanlar bu alışkanlık konusunda uyarıyor.
Tuvalette otururken telefona göz atmak, mesajları kontrol etmek ya da sosyal medyada gezinmek… Masum bir alışkanlık gibi görünebilir. Ancak bilim insanlarına göre bu davranış, sanıldığı kadar zararsız değil.
PLOS One dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, tuvalette telefon kullanan kişilerin çok daha uzun süre oturduğunu ortaya koyuyor. Harvard Tıp Fakültesi’nden gastroenterolog Dr. Trisha Pasricha, DW’ye yaptığı açıklamada, tuvalete telefonla girenlerde hemoroid riskinin yüzde 46 oranında daha yüksek çıktığını söyledi.
Araştırmada, kolonoskopi öncesinde 125 yetişkine tuvalet alışkanlıkları soruldu. Katılımcıların yarısı, telefonları yüzünden planladıklarından daha uzun süre tuvalette kaldıklarını belirtti.
Tuvalette uzun oturmak neden zararlı?
Sandalye üzerinde otururken pelvik taban desteklenir; ancak klozet oturağında durum farklıdır. Pasricha, “Klozet halkası doğrudan destek sağlamaz. Bu da pelvik kaslara, bağ dokusuna ve hemoroidal damarlara daha fazla baskı uygular” diyor.
Herkeste hemoroid bulunur. Bunlar, kalın bağırsağın son kısmı ile anüs arasındaki geçişte yer alan, kan damarlarından oluşan yumuşak yastıkçıklardır. Sorun, bu damarların uzun süreli baskı veya ıkınma nedeniyle genişlemesiyle ortaya çıkar. Belirtiler arasında kaşıntı, yanma, ağrı ve kanama bulunur.
Hemoroid riskini azaltmak için beş öneri
Hemoroidler rahatsız edici olsa da çoğu zaman tedavi edilebilir, hatta önlenebilir. Uzmanlara göre şu beş basit öneri riski azaltıyor:
1. Kısa tutun
Tuvalette kalma süresi en fazla beş dakika olmalı. Pasricha, “Bu gerçekten üst sınır olmalı. Olmuyorsa kalkın, biraz yürüyün, sonra tekrar deneyin” diyor.
2. Telefonu dışarıda bırakın
Telefon elinizden düşmüyorsa “iki video kuralı”nı deneyin. İki kısa video izledikten sonra kendinize sorun: “Ben neden hâlâ buradayım?”
3. Doğru pozisyonu alın
Tuvalet pozisyonu da önemli. Dizlerin kalçadan daha yukarıda olması (örneğin ayakların altına küçük bir tabure koyarak) kalın bağırsağın hizalanmasını kolaylaştırır ve dışkının daha rahat çıkmasını sağlar.
4. Lifli beslenin
Tuvalette ıkınmanın temel nedeni sert dışkıdır. DW’ye konuşan gastroenterolog Dr. Ulrich Tappe, “Lifli gıdalar dışkıyı yumuşatarak ıkınma ihtiyacını azaltır” diyor.
Lif bakımından zengin besinler arasında tam tahıllar, baklagiller, taze sebzeler ve meyveler bulunur.
5. Doktordan çekinmeyin
Bağırsak sorunları çoğu insan için konuşulması zor konulardır. Ancak Pasricha, “Vücudumuzun hiçbir parçası utanılacak bir şey değil. Sindirim sistemimizi ciddiye alırsak birçok sorunu kolayca çözebiliriz” diyor.
Hemoroid hâlâ tabu
Hemoroid hastalığı oldukça yaygın. Tahminlere göre yetişkinlerin yarısından fazlası hayatlarının bir döneminde bu sorunu yaşıyor. Özellikle yaşlılar, kronik kabızlık çekenler ve hamile kadınlar en riskli gruplar arasında. Ancak birçok kişi utanma duygusuyla doktora gitmeyi geciktiriyor.
İtalyan LUM Üniversitesi’nden tıp genetiği profesörü Mauro D’Amato, şöyle diyor:
“Reflü ya da irritabl (hassas) bağırsak sendromu gibi, hemoroid de tabulaşmış bir konu. Herkes bir şey duymuştur ama neredeyse kimse konuşmaz.”
D’Amato, İsveç’teki Karolinska Enstitüsü’nde yürüttüğü geniş kapsamlı bir gen araştırmasında hemoroid riskiyle bağlantılı 102 gen bölgesi tespit ettiklerini belirtiyor:
“2021’de bu bulguları yayımladığımızda, hemoroidler üzerine çok az çalışma vardı. Ancak son yıllarda konuya ilgi artıyor; özellikle sosyal medyada ünlü isimlerin deneyimlerini paylaşması sayesinde.”
D’Amato’ya göre bu durum, farkındalığı artırıyor:
“İnsanlar ‘Ben de yaşıyorum’ diyor, doktora gitmeye başlıyor. Bu da araştırmalara katılımı artırıyor ve bilimi ilerletiyor.”
Gençlerde de yaygınlaşıyor
Uzmanlar artık daha genç yaşlarda da hemoroid vakalarının arttığını bildiriyor ve bunda akıllı telefon kullanımının etkili olabileceğini düşünüyor. Almanya’da yetişkinlerin yarısından fazlası, 25-34 yaş grubundakilerin ise yüzde 80’i telefonu tuvalete götürüyor.
Bu veriler, YouGov araştırma şirketinin dpa için yaptığı son ankete dayanıyor. Genetik uzmanı D’Amato, “Hemoroid görülme yaşı giderek düşüyor” diyor.
Pasricha da özellikle erkek hastalarının tuvalette telefonla gereğinden fazla zaman geçirdiklerini belirtiyor.
Uzun oturma alışkanlığı yeni değil, ama…
Aslında uzun oturma alışkanlığı yeni değil. Akıllı telefonlardan önce de doktorlar, tuvalette uzun süre gazete okumanın zararlı olduğunu söylerdi. Pasricha, “Kısa bir dikkat dağınıklığı bazen işe yarar, çünkü gevşemek dışkılamayı kolaylaştırır. Ama asıl amaç unutulduğunda, sorun başlar” diyor.
Ama günümüzdeki en önemli fark, sosyal medya faktörü. Instagram ve TikTok gibi platformlar, dikkati mümkün olduğunca uzun süre ekran başında tutmak üzere tasarlanmış durumda. Bu da tuvalette geçirilen zamanı uzatıyor. Araştırmaya katılanların çoğu, haftada birkaç kez beş dakikadan fazla tuvalette kaldığını ve zamanın nasıl geçtiğini fark etmediğini söylüyor.
DW’ye konuşan gastroenterolog Dr. Ulrich Tappe, akıllı telefonun hemoroidin doğrudan nedeni olmadığını, ancak dolaylı bir etken olabileceğini belirtiyor:
“Temel mesele bağırsak boşaltımı ve beslenme. Uzun süreli ıkınma pelvik tabanı zorlar ve zamanla hemoroid gelişimini kolaylaştırır.”
Tuvalet tarihin en önemli icadı olabilir mi?
To view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
Yorum Yap