Dün öğlen saatlerinde Kıbrıs Rum Kesimi’nin güney batısında yaşanan 5.2 büyüklüğündeki zelzele hayli geniş bir alanda hissedildi. Gün içinde yaşanan tek zelzele bu da değildi. 4 ila 5 ortasındaki birkaç sarsıntının yanında akşama gerçek meydana gelen 5.4’lük sarsıntı da merak konusu oldu. Tarihte büyük sarsıntıların yaşandığı bölgede, zelzele üretme potansiyeli olan fayı ve hissedildiği noktalara dair ayrıntıları Prof. Dr. Şener Üşümezsoy Milliyet.com.tr’ye anlattı.
Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Eratosthenes, sırf Yunan tarihinde değil, dünya tarihinde de değerli bir isim. Özellikle coğrafya ve dünyamızla ilgili keşifleri, Akdeniz’in en değerli faylarından birinin çabucak yanında bulunan deniz dağlarına, onun isminin verilmesiyle taçlandı. Ünlü bilim beşerinin dünyanın etrafını yüzde 1,6 yanılgı hissesiyle ölçmesi, onu başlı başına bir dahi kabul etmek için bile kafiydi. Akdeniz ve etrafını aydınlatan Eratosthenes’in bölgenin en güçlü fay zonlarından birinin yanındaki deniz dağlarına isminin verilmiş olması da şaşırtan değil. Çünkü çağdaş bilimin kurucularından Francis Bacon’un da dediği üzere “Bilgi güçtür.” Peki lakin ne kadar güçlü olabilir? Dün Kıbrıs Rum Kesimi’nin güneyinde Eratosthenes dağlarının çabucak yanında meydana gelen 5.2’lik ve 5.4’lük zelzeleler ne söz ediyor? Bölgede geçmişte yaşanmış zelzeleler göz önünde bulundurulduğunda, 8’e yakın ve 8’den büyüklüklerdeki sarsıntılar dikkat çekiyor. Dün yaşanan zelzele ve onu takip eden öteki sarsıntıların ne tabir ettiğini ve bölgenin yapısını Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, Milliyet.com.tr’ye anlattı.
ERATOSTHENES DAĞ SIRTI’NIN OLDUĞU YERDE! ‘GAZ ÇIKIŞI OLUYOR’
Bölgenin depremselliği araştırıldığında Eratosthenes Deniz Dağları’na (Kıbrıs’ın güneyi, Doğu Akdeniz) yakın etrafta gerçekleşmiş değerli sarsıntılar görülüyor. Deniz dağlarının etrafında her yıl, büyüklüğü 4 ve üzeri birçok sismik olay kaydediliyor. 11 Mayıs 1222’de dünkü sarsıntıya son derece yakın bir noktada yaşanan ve büyüklüğü 7 ila 7.5 arasında olduğu iddia edilen sarsıntının ağır sonuçları olmuştu. Limasol, Lefkoşa ve adanın öteki bölgelerinde büyük yıkımlar yaşanmış, en büyük hasar tekrar en büyük can kaybının yaşandığı Baf’ta kayıtlara geçmişti.
Bizans’ın Baf Kalesi yıkıldıktan sonra Lüzinyanlar tarafından tekrar inşa edilmiş olsa da Baf Kalesi’nde yapılan bir hafriyatta, sarsıntıdan kaçmak için kalenin ana duvarına tırmanan bir şahsa ilişkin olduğu düşünülen kalıntılar bulundu. Bu sarsıntıya dair en değerli bilgilerden biri de denizin limandan çekilip geri döndüğünün görülmüş olmasıydı. Üstelik bu olay sonucu kent sular altında kalmıştı. Doğruluğu kesin olmasa da kilisenin yıkıldığı ve piskopos ile cemaatinin sulara gömüldüğü de söylentiler ortasındaydı.
10 Eylül 1953’te 6.5’lik bir zelzelede 40 şahıstan fazla olduğu düşünülen kayıp vardı. 24 Şubat 1995’te ise 5.9’luk bir zelzele daha kaydedildi. Pekala lakin bundan sonra büyük zelzele ihtimali için neler söylenebilir?
“Kıbrıs’ın güney batısında Paphos’ta olan bir zelzele bu. Orası çok sarsıntı olan bir yer esasen. Akdeniz’de Kıbrıs’ın güneyine gerçek giden ve Samandağ’dan başlayan fayın devamıdır. Lakin bunu Hatay’da zelzele olacak üzere yanlış anlamamak gerek. Sarsıntı olan yerin güneyinde Eratosthenes deniz dağı var. Oradan gaz çıkışları oluyor. Eratosthenes deniz dağlarında yüksek ölçüde gaz depolanmıştı. Kıbrıs’ın güneyindeki gaz yatakları da bu sırt içindedir. Dalma batma zonunda bir bloktur.” – Prof. Dr. Şener Üşümezsoy
KIBRIS’I BATIDAN SARIYOR! ‘DAHA ÇOK ANTALYA’DA HİSSEDİLEBİLİR’
Kıbrıs’ın güneyinde yaşanmış bu sarsıntılar pek çok noktadan hissedilmişti. EMSC’nin açıkladığı bilgilere nazaran sarsıntının hissedildiği alanlar ortasında Türkiye’nin güney kıyıları da listeleniyordu. Geçmişteki sarsıntılarda de bugün Türkiye olan Akdeniz kıyılarının etkilendiğine dair datalar de vardı. Peki bu noktada yaşanan bir zelzele neleri tesirler ve hangi noktalarda zelzele hissedilebilirdi? Prof. Dr. Şener Üşümezsoy bunu da açıklayarak kelamlarını şöyle noktaladı:
5.2’lik sarsıntının hissedildiği alanı işaret eden harita görseli – EMSC’den alınmıştır-
“Kıbrıs’ın güneydoğusundaki zon ve onunla paralel olan bölgede 5.2’lik sarsıntı ve 4.7 üzere zelzeleler, temel olarak Kıbrıs’ı batıdan çevreleyen bir sınır boyunca gelişmiştir. Bunun tesirleri daha çok Antalya Körfezi’nde de duyulabilir. Üstteki formda de görüldüğü üzere şiddet ivmelerinin dağılımı, Kıbrıs’ın doğu kısımlarından kuzeye Antalya’ya yanlışsız hissedilmesini sağlamıştır.”
Yorum Yap