Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yeni bir blog yazısında yabancı para mevduatta son devir gelişmeleri mercek atına alındı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) blog sayfasında yayımlanan bir tahlilde, son devirde YP mevduatta yüklü olarak parite ve fiyat tesiri kaynaklı nominal artışlar gerçekleştiği, parite ve fiyat tesirinden arındırılmış YP mevduat ise, KKM hesaplarının sonlandırılması ve yatırım maksatlı altın alımları kaynaklı olarak sonlu bir artış sergilediği belirtildi.
TCMB’de Uzman Yardımcısı olarak vazife yapan Oğuzhan Evli, TCMB’de Uzman olarak vazife yapan Ayşe Karasoy ve TCMB’de Kıdemli Uzman Didem Güneş tarafından kaleme alınan ”Yabancı Para Mevduatta Son Devir Gelişmeler” başlıklı blog yazısı, Merkezin Güncesi sayfasında yayımlandı.
Yazıda ayrıyeten, altın fiyatlarındaki süratli artışa karşın TL mevduat hissesi tarihi ortalamaları düzeyinde kalmaya devam ediyor. Bu gelişmeler, hanehalkı ve şirketler bölümünde TL varlık tercihinin büyük ölçüde korunduğuna işaret edildiği belirtildi.
TCMB’nin blog yazısında şunlar denildi:
Yabancı para (YP) mevduat, para siyasetinin aktifliği ve finansal istikrar açısından yakından izlenen temel göstergeler ortasında yer alıyor. Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarının sonlandırılması, altın fiyat hareketleri ve euro/ABD doları paritesindeki yükseliş, YP mevduat artışını etkileyen ögelerden oldu. Bu yazıda, YP mevduat seyrindeki son periyot gelişmeleri ele alıyoruz.
Ağustos 2023 prestijiyle KKM hesapları en yüksek düzeyine ulaşırken, KKM ve YP mevduat toplamı 340 milyar ABD dolarını aşmıştı. Sonraki devirde sıkı para siyaseti duruşu ve destekleyici makroihtiyati siyaset seti ile mudilerin TL mevduat tercihi güçlü seyretti. KKM ve YP mevduat toplamı 2024 yılı sonunda 221 milyar ABD dolarına geriledikten sonra, son devirde tekrar yükselerek 242 milyar ABD dolarına ulaştı.
YP mevduat 2024 yıl sonunda 188 milyar ABD doları düzeyinden son periyotta 238 milyar ABD dolarına yükselerek 50 milyar ABD doları arttı. Bu artışın 31 milyar ABD doları altın mevduatından, 15 milyar ABD doları euro cinsi mevduattan, kalan kısım ise ABD doları ve başka döviz mevduatından kaynaklandı.
2025 yılında YP mevduatta kaydedilen nominal artışta parite ve altın fiyatındaki yükseliş değerli rol oynadı. Altın ons fiyatı 2024 yıl sonunda 2.600 ABD doları civarındayken, yaklaşık yüzde 73’lük bir artışla 17 Ekim’de 4.500’lerde tepe yaptıktan sonra 30 Ekim’de 4.000 ABD dolarına yakınsadı. Birebir periyotta euro/ABD doları paritesi ise 1,04’ten 1,16’ya yükseldi. Buna nazaran; 2025 yılında YP mevduattaki 50 milyar ABD doları fiyatındaki nominal artış parite ve fiyat tesirlerinden arındırıldığında, 6,5 milyar ABD doları gerçek bireyden olmak üzere toplamda 19 milyar ABD doları ile hudutlu kaldı.
YP mevduatı altın fiyatının direkt tesirinin dışında artıran bir öteki öge da global altın fiyatındaki yükselişin mudilerin yatırım tercihlerinde tesirli olmasıydı. Bilhassa eylül ve ekim aylarında altın getirilerinin öteki finansal eserlerin getirisinin besbelli biçimde üzerinde olması mudilerin altın talebini artırdı. Gerçekten altın mevduatında fiyat tesirinin yanı sıra ton bazında da artış görüyoruz. Altın mevduatı 2024 yıl sonundan bu yana yaklaşık 76 ton ve sabit fiyatla bakıldığında 6,5 milyar ABD doları karşılığı artarken, bu değişimin yarıdan fazlası son iki ayda gerçekleşti.
YP mevduat artışını etkileyen ögeler ortasında KKM hesaplarından dövize dönüş de yer aldı. KKM bakiyesi birebir devirde 29 milyar ABD doları azalarak 4 milyar ABD dolarının altına geriledi. Bu hesaplardan dövize dönüş oranı mart ayından ağustos ayına kadar yüzde 25 civarındaydı. Ağustos ayında ise, gerçek bireyler için de yenileme ve yeni hesap açma süreçlerinin sonlandırılmasıyla dövize dönüş oranı eylül ve ekim aylarında yüzde 80’in üzerine çıktı. Dövize dönüş oranının artmasında, bu hesaplarda kalan mudilerin döviz eğilimlerinin daha yüksek olması tesirli oldu. KKM hesapları sonlandırılırken dövize dönüş oranının evvelki devirlere emsal biçimde sonlu kalması için TL’ye geçiş amaçları üzere adımlar atılması mümkündü. Lakin, finansal istikrar ve piyasa işleyişi gözetilerek makroihtiyati çerçevede sadeleşmeye gidildi ve vadesi gelen KKM hesaplarıyla ilgili tüm maksatlar kaldırıldı. Bu bağlamda, KKM hesaplarından dövize dönüş ağustos-ekim devrinde 7,9 milyar ABD doları oldu. Kasım ayından sonra KKM hesapları büyük oranda kapanmış olacak.
Sonuç olarak, son periyotta YP mevduatta yüklü olarak parite ve fiyat tesiri kaynaklı nominal artışlar gerçekleşti. Parite ve fiyat tesirinden arındırılmış YP mevduat ise, KKM hesaplarının sonlandırılması ve yatırım hedefli altın alımları kaynaklı olarak hudutlu bir artış sergiledi. Altın fiyatlarındaki süratli artışa karşın TL mevduat hissesi tarihi ortalamaları düzeyinde kalmaya devam ediyor. Bu gelişmeler, hanehalkı ve şirketler kısmında TL varlık tercihinin büyük ölçüde korunduğuna işaret ediyor.
Yorum Yap