Türk, Rus ve ABD heyetleri Şam’da: Masada neler var?

Suriye’nin başşehri Şam, son günlerde ağır bir diplomatik trafiğe sahne oluyor. Al Arabiya‘nın aktardığına nazaran, Rus ve Türk istihbarat heyetleri, bugün (pazar) Şam’da güvenlik bahislerini ele almak üzere bir ortaya geldi.

Aynı vakitte, ABD Kongresi’nden bir heyet de Suriye’nin başşehrinde temaslarda bulunuyor. Amerikalı heyetin gündeminde bilhassa Suriye’nin kıyı bölgesindeki son durum ve Caesar Yaptırımları Yasası bulunuyor.

‘ORTAKLIĞA DÖNÜŞ’ SİNYALLERİ

ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, iki gün evvel yaptığı açıklamada, Suriye’nin ‘yalıtılmış bir devletten iştirake yönelen bir sürece girdiğini’ öne sürdü. Barrack’a nazaran, son haftalarda yaşanan diplomatik açılımlar ‘uluslararası ilgilerde yeni bir evreye’ işaret ediyor.

DİKKAT ÇEKEN TEMASLAR

Bu açıklamalar, Şam idaresini denetim altında bulunduran, cihatçı HTŞ örgütünün lideri Ahmed Şara‘nın geçen pazartesi günü Beyaz Saray’ı ziyaret etmesinin çabucak akabinde geldi.

Şara, burada ABD Başkanı Donald Trump ile bir ortaya gelmiş, Trump da düne kadar El-Kaide kontaklı bir terör örgütünün lideri olarak ABD’nin en çok arananlar listesinde olan Şara’yı ve silahlı geçmişini övmüştü.

Ziyaretle eş vakitli olarak, ABD Dışişleri Bakanlığı, Suriye’ye yönelik Caesar Yaptırımları’nı altı ay müddetle tekrar askıya aldığını duyurdu. Birinci askıya alma kararı Mayıs 2025’te alınmıştı.

2019’da yürürlüğe giren Caesar Yasası, Suriye rejimini savaş kabahatleri ve insan hakları ihlalleri nedeniyle cezalandırmayı hedefliyordu. Fakat, 8 Aralık 2024’te eski rejimin devrilmesiyle birlikte Washington yönetimi birden teğe yaptırımları kaldırmaya karar verdi.

SURİYE’NİN BATI KIYISI NEDEN MASADA?

Suriye’nin batı kıyısı, Lazkiye ve Tartus eyaletlerini kapsamakta. Bu bölge, nüfus bakımından başta Arap Alevileri olmak üzere büyük ölçüde Sünni çoğunluğun dışında kalan dini-etnik azınlıklara konut sahipliği yapmakta.

2024’ün Aralık ayında Beşar Esad rejiminin çöküşüyle başlayan süreçte, batı kıyısında çok sayıda silahlı çatışma, intikam saldırısı ve güvensizlik durumu yaşandı.

Özellikle Mart 2025’te kuzeybatı kıyısında çıkan şiddetli çatışmalar bu manada bir dönüm noktası oldu. Cihatçı kümeler, binlerce silahsız Alevi sivili amaç alarak büyük katliamlara imza attı.

Sahil bölgesi birebir vakitte, hem stratejik hem de ekonomik bakımdan kritik bir pozisyonda. Başta Rus üsleri olmak üzere, Akdeniz kıyısındaki limanlar, petrol ve yakıt boru sınırları (örneğin Kerkük‑Banyas boru hattı) ve ilişki yolları bu kesimde ağırlaşmakta.

Bu da Suriye’nin yine inşası kelam konusu olduğunda, bölgeyi kilit bir pozisyon haline getirmekte.