Dünya yörüngesinde misyon yapan Tiangong Uzay İstasyonu’ndaki Çinli astronotlar, tarihe geçecek bir adımla, insanlığın uzaydaki birinci ızgara partisini gerçekleştirdi.
Uzay misyonlarında yiyeceklerin saklanması ve hazırlanması yıllardır değerli bir sorun olarak görülüyordu. Uzayda birinci kere yemek yiyen kişi, birebir vakitte uzaya çıkan birinci insan olan Rus kozmonot Yuri Gagarin’di. Menüsü epeyce sade ve iştah kapatıcıydı: tüpte sunulan karaciğerli et püresi ve tatlı olarak da çikolata sosu.
NASA’ya nazaran, ABD’li astronot John Glenn, mikro yerçekiminde yemek yemenin kolay olduğunu söylemişti; lakin menü epeyce sonluydu. Öbür Mercury astronotları ise küçük küpler, dondurulmuş tozlar ve tüpteki sıvı yiyeceklerle yetinmek zorundaydı. Bu yiyecekler hem tatsızdı hem de kırıntılar, uzay aracındaki aygıtlar için risk oluşturuyordu.
UZAY YEMEKLERİNİN EVRİMİ
Gemini ve Apollo görevleri sırasında uzay yiyecekleri büyük gelişme gösterdi. Örneğin, Gemini devrinde, yiyecek küplerinin dağılması jel kaplanarak önlendi. Apollo devrinde ise sıcak suyla tekrar hazırlanabilen yemekler geliştirildi. Sandviçler de denendi, lakin ekmekler bayatlayıp kırıntı yaydığı için bu fikir terk edildi.
Skylab istasyonunda birinci defa dondurucu yer aldı, Uzay Mekiği’nde ise yiyecekleri ısıtma ve yine nemlendirme sistemleri eklendi.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) bugün astronotlar daha çeşitli menülere sahip olsalar da, hala Dünya’daki kadar iştah açıcı görünmeyebiliyor.
Uluslararası Uzay İstasyonu
ATEŞ TEHLİKESİ
Yerçekimsiz ortamda ateş, Dünya’dakinden farklı davranır; alevler global biçimde yanar ve duman havada asılı kalabilir.
Fransa’daki Yanma Araştırma Enstitüsü’nden Guillaume Legros, “Uzay araçlarında doğal hava akımı olmadığı için duman, havalandırma sisteminin yönlendirdiği karmaşık yolları izler. Bu da yangın tespitini zorlaştırır,” açıklamasını yapıyor.
Bu yüzden şimdiye kadar hiçbir astronot gerçek manada yemek pişirmemişti; ta ki Tiangong’a yeni fırın sistemi kurulana dek.
UZAYDA IZGARA PARTİSİ
Shenzhou-21 uzay aracıyla istasyona getirilen sıcak hava fırını, astronotlara birinci sefer uzayda ‘pişirme’ olanağı sağladı.
İlk menülerinde ise ızgara tavuk kanatları ve et sote yer aldı.
Çin Astronot Araştırma ve Eğitim Merkezi’nden Liu Weibo, “190 °C’ye kadar çıkan bu fırın, yalnızca ısıtma değil gerçek pişirme süreci de yapıyor. Artık yemekler altın renginde ve çıtır çıtır olabiliyor,” dedi.
Weibo, “Artık astronotlar hafta sonu, doğum günü yahut özel günlerde kek, fıstık ya da et pişirip hakikaten lezzetli yemekler yiyebiliyor. Bu, uzayda ömür kalitesini büyük ölçüde artırıyor,” diye ekledi.
GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Fırın, yiyeceklerin havada süzülmesini önleyen özel kilitli bir sistemle çalışıyor. Ayrıyeten, yüksek ısı katalizörü ve çok katmanlı filtreleme sistemi sayesinde duman oluşmadan pişirme yapılabiliyor.
Araştırmacı Xian Yong, “Astronotların dokunduğu hiçbir kesim sıcak değil; yanık riski büsbütün ortadan kaldırıldı,” açıklamasını yaptı.
Pişirme müddeti yavaş olsa da (tavuk kanatlarının çıtır hale gelmesi 28 dakika sürdü), bu gelişme uzayda yemek teknolojisinde dev bir sıçrama olarak bedellendiriliyor.
Yorum Yap