Başta savunma sanayii olmak üzere yeni çağın itici gücü nadir toprak elementlerinde Türkiye dev potansiyele sahip. Uzmanlar Türkiye’nin dünya çapında bir üretim üssü olabileceği görüşünde…
MİTHAT YURDAKUL / ANKARA – Son dönemde küresel ticaret savaşlarıyla bir kez daha gündeme gelen nadir toprak elementleri (NTE), Türkiye’nin önemli kaynakları arasında. ABD ve Çin arasında teknolojik ve ekonomik hakimiyet için verilen mücadele, NTE üzerinden tırmanışa sahne olurken, Türkiye bu küresel krizin ortasında kritik bir oyuncu olarak beliriyor.
Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Başkanı Mehmet Yılmaz, Eskişehir Beylikova’da tespit edilen NTE kaynağının, Türkiye için yeni bir dönemin habercisi olduğunu belirterek, “Beylikova sahasının, dünya çapında bir üretim üssüne dönüşmemesi için hiçbir neden yok” dedi.
DÜNYADA İKİNCİ BÜYÜK
Beylikova’da keşfedilen sahanın, Çin’deki Bayan Obo sahasından sonra dünyanın en büyük ikinci NTE rezervi olduğu belirtiliyor. Sahada, özellikle teknoloji üretiminde kritik öneme sahip lantan, seryum, neodim ve praseodim gibi 10 farklı nadir toprak elementinin bulunduğu tespit edildi. Yetkililer, bu değerli madenlerin sadece çıkarılmakla kalmayıp, Türkiye’de kurulacak tesislerde işlenerek katma değeri yüksek uç ürünlere dönüştürüleceğini vurguluyor. Bu kapsamda hedefin, Türkiye’yi nadir toprak elementleri üretiminde dünyanın ilk 5 ülkesi arasına sokmak olduğu ifade ediliyor.
NEREDE KULLANILIYOR?
Türkiye’nin madencilik tarihindeki en stratejik keşiflerinden biri olarak tanımlanan NTE’ler yenilenebilir enerji teknolojilerinden akıllı füzelere, uydu haberleşmesinden yakıt hücrelerine, elektrikli otomobillerden enerji depolama sistemlerine kadar birçok stratejik alanda kullanılıyor. Nadir toprak elementlerinin işlenmesi ve ihracatı, Türkiye ekonomisine milyarlarca dolarlık katkı sağlama potansiyeline sahip. ABD ve Çin arasında teknolojik ve ekonomik hakimiyet için verilen mücadele, NTE üzerinden tırmanışa sahne olurken, Türkiye bu küresel krizin ortasında kritik bir oyuncu olarak beliriyor.
‘STRATEJİK BAĞIMSIZLIK HAMLESİ’
TMD Başkanı Yılmaz, Milliyet’e yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Türkiye’nin sahip olduğu nadir toprak elementleri potansiyeli, ülkemizin ekonomik ve teknolojik gücü açısından son derece stratejik. Beylikova sahasında tespit edilen kaynak ülkemiz için yeni bir dönemin habercisi. Beylikova’da yaklaşık 700 milyon tonluk bir nadir toprak cevheri varlığı belirlenmiş durumda. En önemli aşama, Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu (UMREK) standartlarına uygun raporlamaların tamamlanması ve fizibilite sürecinin sonuçlanması. Bu adımlar tamamlandığında Beylikova sahasının, dünya çapında bir üretim üssüne dönüşmemesi için hiçbir neden yok.
Türkiye cevher üretimi ve zenginleştirme alanında ciddi bilgi birikimine ve teknik kabiliyete sahip. Ancak asıl farkı yaratacak olan, bu cevherlerden NTE kimyasalları ve metallerinin üretilebilmesi. Bunun için teknoloji transferine, uluslararası iş birliklerine ve güçlü bir Ar-Ge altyapısına ihtiyaç var. Yerli mühendislik kabiliyetimiz bu süreçte kilit rol oynayacak. Şu anda devrede olan pilot üretim tesisi, sürecin ilk adımı. Bu tesis, cevherin zenginleştirilmesi aşamasına odaklanıyor. Ancak esas hedef, bu cevheri ileri işlem basamaklarından geçirip yüksek katma değerli ürünlere dönüştürmek olmalı. Biz, bu sürecin Türkiye için stratejik bir bağımsızlık hamlesi olacağına inanıyoruz.”
‘ÖNCE ENVANTER ÇIKARMALIYIZ’
NTE’lerin yanı sıra kritik madenlerde dünyada önemli bir yarış yaşandığına dikkat çeken enerji politikaları uzmanı Necdet Pamir, “Çin, ABD ve AB’de kritik önemde görülen başlıca ortak materyaller alüminyum, boksit, antimon, kobalt, kalsiyum florit, grafit, lityum, nikel, nadir toprak elementleri ve tungsten. Kritik materyaller konusunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı öncülüğünde üniversitelerimizin, meslek odalarımızın, madencilik örgütlerimizin ve bilimsel kuruluşlarımızın bir araya geleceği yeni bir yapılanma oluşturulmasında büyük yarar var” dedi.
NTE konusunda önce envanter çıkarılması gerektiğini de söyleyen Pamir şunları dile getirdi:
“Türkiye’nin mevcut durumda elinde ne var tespit ettikten sonra, nerelerde kullanacağız… Elindeki değeri bileceksin ki doğru müzakere edesin. Asla tek ülkeye bağımlı olunmamalı. Rafine üründeki katma değer çok daha fazla. Kesinlikle ham olarak satılmaması lazım.”
Yorum Yap