Sarsıntı Uzmanı Prof. Dr. Süleyman Pampal, CNN Türk canlı yayınında yaptığı değerlendirmede, büyük bir sarsıntının olabileceği ihtarında bulundu. Pampal, “Asıl büyük sarsıntı bu hatta bekleniyor. Büyüklüğü 7 ile 8 ortasında olabilir” dedi.
CNN Türk canlı yayınına katılan Zelzele Uzmanı Prof. Dr. Süleyman Pampal, Ege ve Akdeniz bölgesindeki sismik hareketliliğe dikkat çekti. Pampal, Simav Fay Zonu üzerinde ise 6 civarında sarsıntıların yaşandığını belirterek, “Şu ana kadar iki adedini 6,1 büyüklüğünde gördük, artçılar devam ediyor” dedi.
DEPREM FIRTINASI: 15 BİNİ AŞAN SARSINTI
Prof. Dr. Süleyman Pampal’ın Sındırgı ilçesinde bugün saat 9:41’de 4.4 büyüklüğünde gerçekleşen zelzelenin akabinde yaptığı açıklamalar şöyle;
“Bir olağandışı durum yaşıyoruz. “Anormal durum” dediğimiz, “deprem fırtınası” olarak tanımladığımız süreçte, sayının on beş bini geçtiğini iddia ediyorum. Zira her gün 4–5 ortası ve daha küçük zelzeleler olmaya devam ediyor. İki tane 6,1 büyüklüğünde sarsıntı yaşadık. Bu, Simav Fay Zonu’nun Sındırgı civarındaki Sındırgı fayı üzerinde gerçekleşti.
Benzeri bir durum bu yılın başında Ege Denizi’nin içinde olmuştu. Hatırlarsanız, on binlerce sarsıntı Santorini civarında, yani hem Türkiye’nin kuzeyinde hem de Yunanistan tarafında yaşanmıştı.
DEPREM FIRTINALARININ NEDENİ: AFRİKA LEVHASI’NIN DALMA HAREKETİ
Bunu “aynı fay hattı” olarak pahalandırmak gerçek değil. Birebir fay çizgisinde değiller. Lakin bu fırtınaların altında yatan gerçek, güneydeki Afrika levhasının Anadolu’nun altına daldığı Girit–Rodos sınırı boyunca gelişen Helenik Yay ve Kıbrıs Yay sistemleridir. Bu çizginin kuzeyinde, altta Afrika levhasının uç kısmı yer alıyor. Bu uç kısım derinlere indikçe mağmaya, yani astenosfere yaklaşıyor. Burada sıcaklık çok yüksek olduğu için ergime (erime) meydana geliyor. Ergiyen kütle yükselme eğilimi gösteriyor ve hacmini genişletiyor.
İşte 2011’de ve bu yılın başında (Ocak, Şubat, Mart aylarında) Ege Denizi’nin içinde bu “deprem fırtınasını” daha büyük ölçekte yaşamıştık. Artık bu hareket doğuya yanlışsız kaydı. Bölgede, magmatik aktiviteye bağlı sismik aktivite “deprem fırtınası” biçiminde kendini gösteriyor.
2011’de de olmuştu. Daha evvel 1956’da Santorini civarında yaşanmıştı. Yani bu levha hududunda, güneydeki Afrika ile kuzeydeki Anadolu’nun çarpışma sınırında, dalma-batma zonunda, dalan levhanın uç kısmının üstüne denk gelen bölgelerde magmatik aktiviteye bağlı zelzele fırtınaları yaşanıyor.
Burada, Simav Fay Zonu’nun batı kesitinde, Sındırgı fayı üzerinde hareketlilik var. Çabucak batısında, Akhisar–Bigadiç ortasında uzanan kuzey–güney istikametli Gelenbe fayı bulunuyor. Bu doğrultu atımlı bir fay. Lakin bu fay kırılmıyor. Sındırgı civarındaki doğu–batı taraflı olağan fay, kendi içinde parçalanıyor ve güneydoğuya yanlışsız devam ediyor.
“BÜYÜK BİR SARSINTININ HAZIRLIK AŞAMASI”
Burada gelecek için tasa verici bir durum kelam konusu. O da şu: Girit–Rodos sınırında, milattan sonra 300’lü yıllardan günümüze kadar 7,5–8 büyüklüğünde yedi sarsıntı meydana gelmiş durumda. Bu, çarpışma sınırı yani dalma-batma zonu üzerinde büyük sarsıntılar üreten bir bölge. Kuzeydeki bu aktiviteler, bu bölgede daha büyük sarsıntıların olması için bir hazırlık basamağı üzere kıymetlendirilebilir.
MARMARA FAYI: FARKLI DÜZENEK, FARKLI TEHDİT
Marmara ise farklı bir düzenekle oluşuyor. Marmara’da Anadolu’nun kuzey kolu ve güney kolu var. Güney kolu dediğimiz sınır, Bandırma–Gemlik–İznik–Geyve–Pamukova üzerinden Sakarya’ya kadar uzanıyor. Bu fay 1065’ten beri kırılmamış durumda. Kuzeyde ise 17 Ağustos 1999’da, Körfez çıkışına kadar, adalara gerçek kırılmış olan bir kol var. 1509’da kırılmıştı. Orada “Adalar Fayı” olarak bilinen kuzeybatı–güneydoğu istikametli bir fay da bulunuyor. O da 1894’te kırıldı.
Orta Marmara Fayı dediğimiz, Silivri’den Haliç’e kadar olan kesim ise kırılmadı. 1766’da iki büyük zelzele üretmişti. 23 Nisan’da 6,1 büyüklüğünde bir zelzele yaşadık lakin bu fayın tamamı kırılmadı. Orada hâlâ zelzele bekleniyor.
SİMAV VE MARMARA FAYLARININ FARKI
Ancak bu sistem, Simav–Sındırgı bölgesindekinden farklı. Marmara’daki fay, kuzeydeki Avrasya levhasıyla Anadolu levhası ortasındaki sonu oluşturan transform fay (doğrultu atımlı fay) sistemidir. Sındırgı civarındaki Simav fayı ise olağan faydır, yani çekme gerilmeleri tesiriyle oluşur. Alttaki magmanın hareketiyle üstte faylanmalar ve tekrar eden kırılmalar meydana gelir. Marmara’da bu türlü bir durum kelam konusu değildir.
Dolayısıyla bu iki bölge birbirini direkt etkilemez yahut tetiklemez. Lakin Marmara’da, tetiklenmeye muhtaçlık duymadan kırılmaya hazır faylar bulunuyor. Bunu da vurgulamak gerekir.
DEPREM FIRTINALARI NE KADAR SÜRECEK?
Deprem fırtınalarının ekseriyetle aylarca yaklaşık 3–5 ay sürdüğünü biliyoruz. Yakın vakitte yaşadığımız üzere, bu da 3 aydan fazladır devam ediyor. Fakat çok daha uzun sürmesini beklemiyorum. Fay zonu epey uzun: Akhisar–Bigadiç sınırından Sındırgı–Simav–Afyon’a kadar uzanıyor. Simav Fay Zonu’nun devamı Afyon–Akşehir grabeni üzerinden Konya ve Karaman’a kadar gidiyor. Bu sınır, İç Anadolu’yu Batı Anadolu’ya bağlayan çok kıymetli bir fay zonudur.
Bu bölgede çok sayıda kırılmamış segment var. Batısında çabucak Gelenbe fayı bulunuyor. Farklı karakterde faylar mevcut. Bunların kırılması kelam konusu olursa, 6 civarında zelzeleler sürpriz olmaz. Fakat bu zelzele fırtınasının 6 ay ya da 1 sene sürmesi beklenmez. Önümüzdeki periyotta yavaş yavaş sönümlenecektir.
OLASI BÜYÜK SARSINTI GİRİT–RODOS SINIRI’NDA BEKLENİYOR
Asıl büyük sarsıntı ise Girit–Rodos sınırında, 7–8 büyüklüğünde olma ihtimaliyle bekleniyor. Bu bölgede, Simav Fay Zonu üzerinde ekseriyetle 6 civarında zelzeleler yaşanıyor. Aslında şu anda iki adedini 6,1 büyüklüğünde yaşadık. Artçılarını da yaşıyoruz.
Bölgedeki öbür faylar, birbirine az çok uzaklığı olan, çoklukla doğu–batı tarafında ve olağan fay karakterinde. Bunlar kırılmaya devam ediyor. Zira batıya yanlışsız gerilim transferi oluyor. Gelenbe fayı kırılmadığı için enerjiyi boşaltamıyor. Kırılabilse, o güç orada boşalacak lakin bu formda biraz daha büyük bir sarsıntı yaşanması mümkünlüğü var.
Balıkesirliler ve Manisalılar açısından bu durum olağan görünüyor, olağan seyrediyor. Fakat önlemli ve dikkatli olmak kural. Türkiye bir zelzele ülkesidir. Hangi lokasyonda oturursak oturalım bunu unutmamalıyız.”
Yorum Yap