Van’ın Gürpınar ilçesindeki İremir Höyüğü’nde yürütülen hafriyat çalışmalarında yaklaşık 5 bin yıllık olduğu bedellendirilen Erken Tunç Çağı’na ilişkin karbonlaşmış arpa taneleri bulundu.
Otbiçer Mahallesi’ndeki höyükte Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün müsaadesiyle 2020 yılında başlatılan hafriyat çalışmaları devam ediyor.
Van Müzesi başkanlığında, Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hanifi Biber’in bilimsel sorumluluğunda yürütülen çalışmalarda arkeolog, antropolog ve sanat tarihçilerinden oluşan 15 kişilik grup yer alıyor.
Geçen yıllarda Erken Tunç Çağı’na ilişkin depo alanını tespit eden hafriyat takımı, bu yıl da birebir noktada fırın ve çömleklerin olduğu mutfak kısmını ve bu kısımdaki alt ve üst ezgi (öğütme) taşlarını, küçükbaş hayvan kemiklerini, kırık bir küpün içinde ve etrafında 5 bin yıllık olduğu bedellendirilen arpa tanelerini ortaya çıkardı.
Elekten geçirilerek koruma altına alınan, Erken Tunç Çağı’na ilişkin karbonlaşmış arpa taneleri, laboratuvar ortamında incelenecek.
“BULGULAR ZİRAÎ MANADA KIYMETLİ BİR MERKEZ OLDUĞUNU GÖSTERİYOR”
Prof. Dr. Biber, şu ana kadar farklı devirlere ilişkin 8 katmanla karşılaştıkları höyüğün bölgede hafriyatı devam eden en eski yerleşim yeri olduğunu söyledi.
Höyüğün asıl katmanlarının Karaz (Doğu Anadolu’dan Güney Kafkasya’ya uzanan coğrafyada Erken Tunç Çağı’na ilişkin kültür) ya da Erken Transkafkasya denilen kültürün hayat alanını oluşturduğunu belirten Biber, şunları kaydetti:
“Bu yılki çalışmalarımızda 2023’te açtığımız depo yerinin etraf paklığı sırasında, yerin kuzey duvarına bitişik durumda bir fırın ve çömlekler tespit ettik. Bu in situ (Arkeolojide bir buluntunun, gündelik hayatta kullanıldığı yerde ele geçmesi) haliyle korunmuş olduğundan bizim için çok değerli. Mutfak kısmının yanında yer alan ve daha evvel müsaadesiz kazlarla açılmış olan alanda yürütülen paklık ve sondaj hafriyatında biraz daha derine inildi, orada da sondaj kesitinde taş temel üzerine kerpiçle devam eden bir duvar olduğunu gördük. Bu alanda muhtemelen Geç Kalkolitik Çağ’a tarihlendirilebilecek seramik kesimleri çıktı. Bu da bizim için çok değerli.”
Kazılar sürdükçe yeni bulguların gün yüzüne çıktığını lisana getiren Biber, “İremir Höyüğü’nün konisine yakın bir öbür açmada ise bir depo yeri olduğunu düşündüğümüz yapının kalıntılarını bulduk. İçerisinde, oldukları yerde parçalanmış büyük boyutlu küpler ele geçti. Sanırım burası, höyüğün en geç katmanına ilişkin depo alanıdır. Depo yerlerinin yanında da alt ve üst ezgi taşları, obsidiyen (cam kaya) kesici ve delici aletler ile kemik aletler bulundu. Bu bulgular, bize İremir Höyüğü’nün kestirim ettiğimizden çok daha değerli bir merkez olduğuna işaret ediyor. Elde ettiğimiz bulgular, genelde Van Gölü etrafının özelde de Gürpınar Ovası’nın taban tarihine ışık tutacak bilgiler sunduğu için çok kıymetli.” sözlerini kullandı.
Bulguların medeniyetlerin toplumsal yaşantısına ait de bilgi sunduğunu anlatan Biber, “2020’de kaçak hafriyat yapılan çukurun kenarında karbonlaşmış buğdaylar bulmuştuk. Bu yılki çalışmalarımızda parçalanmış küpün yanında arpalar ele geçti. Bu bulguların yanı sıra en son açmamızda ortaya çıkardığımız büyük küpler, bize buranın ziraî manada kıymetli bir merkez olduğunu gösteriyor.” dedi.
Biber, hafriyat çalışmalarına dayanak veren Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Van Valiliği, Van YYÜ Rektörlüğü, Gürpınar ve Edremit kaymakamlıklarına teşekkür etti.
“BU COĞRAFYADAKİ EN ERKEN YERLEŞİM YERİ HAFRİYATI BURADA YAPILIYOR)
Van YYÜ Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Yılmaz ise hafriyatta ortaya çıkan kemiklerin Urartu öncesi tarım ve hayvancılıkla ilgili değerli bilgiler verdiğini belirtti.
Höyüğün bölgede hafriyatı devam eden en eski yerleşim yeri olduğunu vurgulayan Yılmaz, “Aşırı derecede küçükbaş hayvan yetiştiriciliği var. Az sayıda büyükbaş hayvan izine rastladık. Yaban hayvanı konusunda şu ana kadar net olarak tespit ettiğimiz yaban keçisi, kızıl geyik ve bir ayının modüllerini gördük. Ayı, derisi için avlanmış olabilir. Her katmanda çıkan çanak, çömlek, ezgi taşları ve arpaları kıymetlendiriyoruz. Katmanları inerek bu yoğunluğun nasıl olduğunu belirleyeceğiz. Bölgede ekseriyetle Urartu kaleleri ve nekropollerinde (mezarlık) hafriyatlar yapılıyor fakat bu coğrafyadaki en erken yerleşim yeri hafriyatı burada yapılıyor.” diye konuştu.
Yorum Yap