Rekabet Kurumu Lideri Küle Ferrero’nun talebine rağmen fındık alım taahhüdünü askıya almadıklarını, yalnızca 2025 için ölçüsü düşürdüklerini belirterek, bu kararla kabuklu fındık fiyatının 270 TL’den 300–320 TL’ye çıktığını söyledi. Küle analizlerini yapay zekâ takviyesiyle yaptıklarını da açıkladı.
MİTHAT YURDAKUL / ANKARA – Rekabet Kurumu Lideri Birol Küle, Milliyet’e açıklamalarda bulundu. Nutella’nın üreticisi İtalyan şirket Ferrero’nun en az 45 bin ton fındık alımı taahhüdünün askıya alınmasını istediğini belirten Küle, “Bizim bu taahhüdü büsbütün askıya almamız mümkün değil. Rekoltenin düşüklüğünü dikkate alarak 45 bin ton olan alım taahhüdünü sırf 2025 yılı için geçerli olacak halde aşağı istikametli revize ettik. Bölgede 270 TL’ye kadar düşen kabuklu fındık fiyatlarının, kararımız sonrasında 300-320 TL düzeyine yükseldiğini ve kabuklu fındık ticaretinin tekrar canlandığını söyleyebilirim” dedi. Küle, kurumun gündemindeki çalışmalarla ilgili şu bilgileri verdi:
Sektör istikrarına destek
■ FINDIK TİCARETİ CANLANDI: “Yürüttüğümüz soruşturma kapsamında şirket kurumumuza bir taahhüt paketi ile gelmişti. Taahhüt paketinin Türkiye fındık piyasasındaki rekabet sıkıntılarına yönelik telaşlarımız için kâfi olduğunu değerlendirdik ve soruşturmayı Mart 2024’te sonlandırdık. Bu taahhütler 2024-2026 devri için Toprak Mahsülleri Ofisi’nin müdahale referans fiyatının altında fındık alımı yapmaması, dönemde 100 bin ton kabuklu fındık alımını aşmaması ve bölümde sıcak dönem olarak isimlendirilen Eylül – Aralık devrinde en az 45 bin ton kabuklu fındık alımı yapılması halindeydi. Lakin bu yıl fındık üretim bölgelerinde yaşanan don olayları ve zararlıların tesiriyle rekoltede düşüş meydana geldi.
Ferrero kurumumuza başvurarak yalnızca bu yıla has ‘Eylül – Aralık periyodunda en az 45 bin ton kabuklu fındık alımı yapma’ taahhüdünün askıya alınmasını talep etti. Bizim bu taahhüdü büsbütün askıya almamız mümkün değil. Önceliğimiz üreticilerimiz ve sürdürülebilir piyasa olmalı. Bu sebeple rekoltenin düşüklüğünü dikkate alarak 45 bin ton olan alım taahhüdünü sadece 2025 yılı için geçerli olacak biçimde aşağı taraflı revize ettik.
Yeniden canlandı
Kararımız doğrultusunda Ferrero, 2025’in Eylül – Aralık devrinde en az 30 bin ton kabuklu fındık almak zorunda olacak. Kararımızla üreticilerimizin mağdur olmasını önlemeyi ve dalın istikrarını desteklemeyi hedefledik. Kararımız öncesinde piyasada kabuklu fındık ticareti neredeyse durma noktasına gelmiş, Ferrero’nun bu sene Türkiye’den alım yapmayacağına yönelik açıklamaları üreticimizi telaşa sevk etmişti. Bölgede 270 TL’ye kadar düşen kabuklu fındık fiyatlarının, kararımız sonrasında 300 – 320 TL düzeyine yükseldiğini ve kabuklu fındık ticaretinin yine canlandığını söyleyebilirim. Fındık piyasasındaki gelişmeler Rekabet Kurumu tarafından dönem boyunca takip edilmeye devam edecek.
PARALEL FİYATLAMA
■ PERAKENDEDE İNCELEME: Perakende kesimine yönelik Ekim 2021 ve Aralık 2022’de sonuçlanan iki soruşturmamız olmuştu. Hem perakendecilere hem de tedarikçilere toplamda 3.3 milyar TL idari para cezası uygulamıştık. Bu kararlarımızdan sonra da perakendecilerin hareketlerini ve başta fiyatlama olmak üzere tüm davranışlarını Rekabet Kurumu olarak yakından takip ediyoruz. Şu anda kurumumuz bünyesinde devam eden bir soruşturmamız ve bir bölüm incelememiz bulunuyor. Evvelki periyot müdahalelerimiz sonrası rekabet ortamında geçmişe kıyasla olumlu gelişmeler olsa da, piyasanın tam manasıyla hedeflediğimiz yapıya kavuştuğunu söylemek için çok erken. Bu nedenle bölümü sistemli olarak mercek altında tutuyoruz. Yürüttüğümüz soruşturma kapsamında perakendecilerin paralel fiyatlandırma davranışlarının kanunumuz kapsamında bir ihlal niteliği taşıyıp taşımadığını inceliyoruz.”
Spotify’da ‘yıkıcı fiyatlama’ inceleniyor
Rekabet Kurumu Lideri Küle, kurumun gündemindeki çalışmalarla ilgili şu gelişmeleri de paylaştı:
■ SPOTIFY’A İNCELEME: Rekabet Kurumu olarak başlattığımız Spotify soruşturması, dijital müzik pazarında adil rekabetin işleyip işlemediğini anlamak açısından kritik. İncelememiz iki temel argümana dayanıyor. Birincisi, platformun içerik sahipleri ortasında çalma listeleri ve teklif sistemleri üzerinden ayrımcılık yapıp yapmadığı; ikincisi ise Türkiye’de uygulanan abonelik fiyatlarının yıkıcı fiyatlama niteliği taşıyıp taşımadığı. Dijital platformlar yalnızca içerik sunmakla kalmıyor, pazarın işleyişini direkt etkiliyor. Bu nedenle fiyatlama ve görünürlük siyasetlerinin şeffaf ve eşitlikçi olması büyük kıymet taşıyor. Gayemiz, dijital müzik ekosisteminin sanatçı, üretimci ve dinleyici açısından adil, sürdürülebilir ve rekabetçi biçimde işlemesini teminat altına almak.”
Gizli iş birliğini yapay zekâ bulacak
Rekabet aykırısı davranışların incelenmesi, tesir tahlilleri ve tüketici ziyanı hesaplamalarında yapay zekâ kullandıklarını da anlatan Birol Küle, “Yapay Zekâ ile Risk Tespiti Projemiz, 550 dalda fiyat hareketlerini tahlil ederek olağan dışı değişimleri ve mümkün rekabet ihlallerini belirleyen derin öğrenme algoritmalarına dayanıyor. Kamu İhalelerinde Risk Tespiti Projemiz ise binlerce ihaleyi tahlil ederek kartel riski skoru üretiyor ve mümkün danışıklı hareketleri tespit ediyor. Geliştirme kademesindeki Algoritmik Danışıklılık Projesi ise firmaların fiyatlama algoritmalarının gizli iş birliği içinde davranıp davranmadığını tahlil etmeyi hedefliyor” dedi.
Gıdada ‘SIFIR’ tolerans
■ Ağır para cezaları: “Gıda bölümünde uzun mühletten beri çok geniş kapsamlı soruşturmalar yapıyoruz. Tüketicinin aleyhine olacak fiyat artışlarını son derece titiz bir halde inceliyor, ihlal tespiti durumunda teşebbüslere ağır para cezaları uyguluyoruz. Bu hususta sıfır tolerans siyaseti yürüttüğümüzü söyleyebilirim. Bu yaklaşımın en somut örnekleri, 2021 ve 2022 yıllarında gerçekleştirdiğimiz zincir market soruşturmalarıdır. Halihazırda besin ile temaslı bölümlerden, zincir market, tohum, süt ve süt eserleri, alkolsüz içecekler üzere pazarlarda soruşturmalarımız devam ediyor.
Yorum Yap