Yeni yayınlanan uydu imajları ve doğrulanmış görüntü kayıtları, Kuzey Darfur’daki Faşir kentinde, sivillere yönelik ‘ağır insan hakları ihlallerini’ gözler önüne serdi.
Görüntüler, yaklaşık 18 ay süren kuşatmanın akabinde, kentin Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) dayanaklı Hızlı Dayanak Kuvvetleri’nin (HDK) denetimine geçmesinin çabucak akabinde geldi.
Uluslararası medya kuruluşları ve insan hakları örgütlerinin tahlil ettiği malzemelere nazaran, ABD’nin daha önce ‘soykırım cürmü işlemekle’ suçladığı HDK milisleri, yüzlerce kişiyi infaz etti; birtakım durumlarda bu infazları kameraya aldı.
İngiliz Financial Times gazetesinin haberine nazaran, uydu fotoğraflarında geniş alanlarda kırmızı lekeler görüldü; bunların ‘kan izleri’ olduğu iddia ediliyor.
Görüntüler ayrıyeten, tıbbi tesislerin ve konut bölgelerinin etrafında onlarca cesedin bulunduğunu ortaya koydu. Yardım kuruluşları bu sahneleri ‘toplu katliam’ olarak nitelendirdi.
HASTANEDE ‘SAHA İNFAZI’
Uluslararası yardım kuruluşlarından yetkililer, HDK birliklerinin Faşir’deki Suudi Hastanesi’nde ‘saha infazları’ gerçekleştirdiğini ve ortalarında hastalar, refakatçiler ve sıhhat çalışanlarının da bulunduğu en az 460 kişinin öldürüldüğünü bildirdi. Hastanenin kimi kısımlarının de baskın sırasında ziyan gördüğü belirtildi.
Bağımsız kaynaklarca doğrulanan görüntülerde, silahlı milislerin kamu binalarında alıkonulan şahıslara ateş açtığı görülüyor. Şahitler, HDK güçlerini cinsel hücumlar, yağma ve yardım depolarının talanı üzere ağır ihlallerle suçladı.
HDK komutanlığı ise tüm savları reddederek ‘varsa kişisel ihlallerin araştırılacağını’ ve ‘sivillerin güvenliğinin öncelikli olduğunu’ savundu. Lakin milletlerarası gözlemciler, bu açıklamaların samimiyetinden kuşku ediyor ve Faşir’de yaşananların 2003 Darfur katliamlarını hatırlattığını belirtiyor.
150 BİNDEN FAZLA KİŞİ ÖLDÜ
2023’te Sudan ordusu ile HDK ortasında patlak veren iç savaşın odak noktası haline gelen Faşir kuşatması, ülkeyi tarihin en büyük insani felaketlerinden birine sürükledi.
Birleşmiş Milletler’e nazaran, çatışmalar 150 binden fazla kişinin vefatına ve 14 milyondan fazla kişinin yerinden edilmesine neden oldu.
HDK güçleri, kente besin girişini engellemek için toprak barikatlar kurarak Faşir’i izole etti.
Geçtiğimiz pazar günü ise kentin havaalanı ve askeri üssünü ele geçiren birlikler, Sudan ordusunu Darfur’daki son mevzilerinden büsbütün çıkardı.
‘YAKLAŞAN ETNİK TEMİZLİK’
BM, Faşir’in düşmesinin HDK’nin Darfur’daki beş eyalet başşehrinin tamamını denetim altına aldığı manasına geldiğini belirtti.
Bu durum, ülkenin bir buçuk yılı aşkın müddettir süren iç savaşında yeni ve karanlık bir devrin başlangıcına işaret ediyor.
Uluslararası yardım kuruluşları, son günlerde 30 binden fazla sivilin kentten kaçtığını bildirirken, bağlantı çizgilerinin kesilmesi nedeniyle bölgeye insani yardım ulaştırılamıyor.
Birleşmiş Milletler, Darfur’da ‘yaklaşan etnik temizlik’ tehlikesine karşı ikazda bulunuyor.
CANCAVİD MİLİSLERİ
Hızlı Dayanak Kuvvetleri (HDK), Arapça ismiyle al-Quwwat al-Da’m al-Sari, Sudan ordusuna bağlı görünüp fiilen ondan bağımsız hareket eden paramiliter bir güçtür.
Kökeni, 2000’li yılların başında Darfur bölgesinde faaliyet gösteren Cancavid (Janjaweed) milislerine dayanır. Bu milisler, o dönemde Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir tarafından Darfur’daki siyah Afrikalı etnik kümelere karşı kullanılan, ‘rejimin kirli savaş aygıtı’ olarak tanımlanıyordu.
2013 yılında Beşir idaresi, Cancavid milislerini kurumsallaştırarak resmî statüye kavuşturdu ve HDK ismini verdi. Komutasına, Darfur kökenli Rizeygat kabilesinden Muhammed Hamdan Dagalo (Hamidti) getirildi.
BELGELENMİŞ SUÇLARI
HDK, son yirmi yılda hem Darfur soykırımı sırasında hem de 2023’te başlayan iç savaşta çok sayıda savaş hatası, insanlığa karşı cürüm ve etnik paklık hareketiyle suçlandı.
Bu kabahatler, Birleşmiş Milletler (BM), Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) ve birçok bağımsız medya kuruluşu tarafından belgelenmiştir.
Başlıca ihlaller:
Bu aksiyonlar nedeniyle HDK’nin kumandanı Hamidti ve üst seviye takımı, birçok milletlerarası kurum tarafından soykırım ve insanlığa karşı suç işlemekle itham edildi.
EN BÜYÜK DIŞ DESTEKÇİSİ BAE
HDK, görünüşte Sudan ordusuna bağlı olsa da, son yıllarda bağımsız bir savaş gücü haline geldi ve çok sayıda dış aktörden takviye aldı. Bu takviyeler hem askerî hem finansal hem de lojistik seviyede oldu.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), kümenin en güçlü dış destekçisi pozisyonunda; HDK’ye silah, mühimmat, yakıt ve finansman sağladığı belgelendi.
Darfur’daki altın madenlerinden elde edilen gelirin, BAE üzerinden ticaretle akladığı bilinmekte.
Uydu bilgileri, kümeye Çad ve Libya üzerinden BAE menşeli sevkiyatlar yapıldığını göstermekte.
DİĞER DESTEKÇİLER VE FİNANSMAN
2017’den itibaren Rus Wagner Grubu, HDK’ye askeri eğitim, silah tedariki ve istihbarat takviyesi vermeye başladı. Karşılığında ise Sudan’daki altın madenlerinden hisse aldı.
Öte yandan, HDK’nin finansal omurgasının, Hamidti ailesine ilişkin al-Junaid Group isimli şirket olduğu bilinmekte. Şirket, altın ticareti, inşaat ve nakliyat üzerinden paramiliter gücü finanse etmekte.
Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Güney Libya’daki silahlı kümelerle ittifak kuran HDK”nın, bu kümelerle karşılıklı olarak yakıt, besin ve mühimmat takası yaptığı bilinmekte.
Yorum Yap