İzmir’in Tahtalı Barajı, tarihin en düşük seviyesinde! Su krizinin etkileri ve geleceği hakkında bilgilere göz atın.
Türkiye, özellikle son yıllarda kuraklık ile başa çıkmakta büyük zorluklar yaşıyor. Bu zorlu sürecin en somut örneklerinden biri İzmir’de, Tahtalı Barajı’nda yaşanıyor. İzmir’in en kritik su kaynaklarından biri olan bu baraj, tarihinin en düşük su seviyesine ulaşarak yalnızca yüzde 1,65 doluluk oranına geriledi. Bu, 2008 yılında yaşanan büyük kuraklığın bile seviyesinin altında bir durum. Uzmanlar, barajda yaşanan bu durumu, uzun süren kuraklığın ardından yağmur yağmasına rağmen barajların dolmaması ile açıklıyor. Ekim ayında İzmir genelinde 81 kilogram yağış gözlemlendiği halde, barajlardaki su seviyesinde belirgin bir artış olmaması, bu durumun ciddiyetini ortaya koyuyor.
Kuraklık ile ilgili olarak uzmanlardan gelen açıklamalar, sorunun boyutunu daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor. Yağışların, kurak toprak ve bitkiler tarafından emilmesi nedeniyle barajlardaki doluluk oranının artmadığı belirtiliyor. Mevsim normlarına göre kasım, aralık, ocak ve şubat aylarında ortalama 119 kilogram yağış düşmesi bekleniyor. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu Üyesi olan Prof. Dr. Doğan Yaşar, her kurak dönemin ardından gelen bol yağışlı dönemlerde, eğer yağış miktarı Ekim ayındaki gibi artarsa Tahtalı Barajı’nın doluluk oranının yüzde 20’ye ulaşabileceğini vurguladı.
İzmir’in Türkiye genelinde en yüksek su fiyatlarına sahip olmasının arkasındaki nedenler de oldukça çarpıcı. Prof. Dr. Yaşar, 2009-2019 yılları arasında baraj doluyken suyun durumunun oldukça iyi olduğunu ancak son yıllardaki yağış eksikliği durumunun sadece İzmir’de değil, tüm Batı Anadolu’da hissedildiğini ifade ediyor. Su kaynaklarının fazla yer altından sağlandığı İzmir’de, yer altı su seviyesi 15-20 yıl önce 40-50 metreden çekilirken, şimdi 450 metreye kadar düşmüş durumda. 2022’de baraj doluluk oranı yüzde 60 civarındayken, yer altı su seviyesinin çekilmeye devam etmesi akiferlerin tükenmesine yol açacak. Bu şartlar altında 2035 yılından sonra, benzer bir kuraklık durumunda yer altından su almak için 1000-1200 metre derinliklere inmek gerekecek ki bu da oldukça fazla enerji tüketim anlamına geliyor.
Bunun yanında, İzmir’i rahatlatacak en önemli önlemlerden biri olarak Çiğli Arıtma Tesisi’nden çıkan gri suyun tarımda kullanılması öneriliyor. Bu tesis günlük 500 bin metreküp su üretebiliyor ve bu suyun Menemen ile Gediz ovalarına yönlendirilmesiyle yer altı su seviyesinin korunması ve akiferlerin yeniden dolumu sağlanabilir. Eğer bu tür önlemler alınmazsa, İzmir’in su kaynaklarının sürdürülebilirliği büyük tehlike altına girecektir.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, son aylarda düzenli su kesintilerine gitmeye başladı; bu durum da su sıkıntısının bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Prof. Dr. Yaşar, su kesintilerinin siyasi bir başarısızlık olmadığını, suyun artık yönetici bir mesele değil, bir gereklilik olduğunun altını çiziyor. Gece saatlerinde yapılan su kesintileri ile yaklaşık 100 bin metreküp su tasarrufu sağlanıyor. Geçen yıl aynı dönemde İzmir’e verilen su miktarı 680-700 bin metreküp iken, bu yıl bu rakam 580 bin metreküp seviyelerine kadar inmiş durumda.
Yağışların hemen barajlarda etkisini göstermediği de bir gerçek. Çünkü toprak doymalı ve su, önce toprağa, ardından bitkilere geçiyor. Kalan su barajlara ulaşabiliyor. Bu bağlamda, barajda ciddi bir artış beklenmemesi gerektiği vurgulanıyor. Özellikle aralık ayının ortalarına kadar baraj seviyelerinde büyük bir değişiklik beklenmemesi gerektiği, dolayısıyla baraj doluluğunun %3 gibi bir artış göstermesi durumunda bile iyi sayılacağı belirtiliyor. Barajlar, nisan ortasına kadar dolum sürecini yaşayacak. O tarihteki doluluk oranı %20 olursa bu çok iyi, %25 olursa olağanüstü bir başarı olarak değerlendirilecektir.
Buna ek olarak, şehir yöneticilerine önerim, su kesintilerini bir yıl daha sürdürmeleri ve gece saatlerindeki kesintileri uzatmalarıdır. Bu şekilde, İzmir’in su sorunu daha yönetilebilir bir hale getirilebilir ve kentin su kaynakları için uzun vadeli planlamalar yapılabilir. İlerideki dönemde, bu tür sürdürülebilir su yönetimi uygulamaları, hem mevcut hem de gelecekteki su krizlerinin önüne geçmek açısından kritik öneme sahiptir.
Yorum Yap