Tarihin akışını değiştiren Çanakkale destanı, aslında 18 Mart’tan çok evvel başlamıştı… 3 Kasım 1914’te İngiliz ve Fransız donanmalarının boğaz girişini bombaladığı o birinci hücumda, 5 subay ve 81 er şehit düşmüştü. Çanakkale Savaşları’nın birinci kanının döküldüğü bu an, harp raporlarında tüm çarpıcılığıyla yer alıyor.
Çanakkale savaşları’nın birinci saldırısı olan 3 Kasım 1914’te 5 subay ve 81 erin şehit olduğu, İngiliz ve Fransız donanmalarına ilişkin gemilerin boğazın girişini bombalama anına ait ayrıntılar harp raporlarında yer alıyor.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden (ÇOMÜ) Dr. İsmail Sabah, buradaki birinci şehitlerin verildiği yerin Çanakkale uğraşının, kahramanlığının timsali olabilecek anıtlardan biri olma hüviyetine sahip olduğunu söyledi.
İngiliz ve Fransız donanmalarına ilişkin gemilerin, Çanakkale Savaşları’nın birinci saldırısı olan 3 Kasım 1914’te boğazın girişini bombalamaları sırasında 5 subay ve 81 er şehit oldu. Çanakkale Savaşları’nın birinci şehitlerinin verildiği o ana ait ayrıntılar harp raporlarına yansıdı.
Osmanlı Devleti’nin 2 Ağustos 1914 tarihinde Almanlarla bir ittifak muahedesi imzaladığını hatırlatan ÇOMÜ Öğretim Vazifelisi Dr. İsmail Sabah, “Ardından ‘Goeben’ ve ‘Breslau’ isimli iki Alman zırhlısı Çanakkale Boğazı’ndan geçerek İstanbul’a gelir. Ardından ‘Yavuz’ ve ‘Midilli’ isimlerini alan bu gemiler Türk donanması ile Karadeniz’e açılır ve 29 Ekim 1914 tarihinde Rus limanlarını bombardıman ederler.
Literatüre ‘Karadeniz Baskını’ olarak geçen atağa karşılık İngiliz Amirallik 1’inci Lordu Winston Churchill, Alman gemilerinin peşinde Çanakkale Boğazı önlerine gelip, abluka altına alan müttefik filosuna boğazın girişinin bombalanması buyruğunu verir. Amiral Limpus’un teklif ve tavsiyesini dinlemeden verilen bu buyruk karşılığında boğazın giriş istihkamları yani hem Anadolu yakası hem de Rumeli yakası müttefik filosu tarafından bombardımana tutulur. Bu, 111 yıl evvel yaşananların anlatıldığı rapor, Müstahkem Mevkii Komutanlığı’na ilişkin cerideler içerisinde karşımıza çıkar” dedi.
‘GÖRGÜ ŞAHİTLERİNDEN BİRİ ŞEMSETTİN ÇAMOĞLU’
5’inci Alay Kumandanı Binbaşı Macit Bey’in verdiği raporun ayrıntılarını anlatan Dr. Sabah, “Rapora göre saat 06.15’te 18 modülden oluşan müttefik filosu boğaza gerçek yaklaşmaktaydı. Bunun üzerine bataryalar derhal aktif bir hale getirilir. Hakikaten saat 06.55’te Amiral gemisinin 14 kilometre aralıktan açtığı ateşle bombardıman başlar. 10 dakika sonra Anadolu yakasındaki Orhaniye Tabyası ile Rumeli yakasındaki Ertuğrul Tabyası bu bombardımana karşılık verir. Fakat atılan mermilerin birçoklarının kısa düştüğünü ve gemilere isabet etmediği görülür. Tam bu esnada Seddülbahir istihkamı içerisinde büyük bir patlama yaşanır. Ortalığı kesif bir duman kaplar ve saat 07.12’de müttefik filosu 17 dakika süren ve 81 er ve 5 subayın vefatıyla yani şehadetiyle neticelenen bombardımanı keserek, geri çekilir. O gün buradaki görgü şahitlerinden biri de daha sonra Çanakkale’de belediye başkanlığı da yapacak olan Şemsettin Çamoğlu’dur” diye konuştu.
‘1 METRE İLERİSİ BİLE GÖRÜNMEZ OLMUŞTU’
Çamoğlu’nun bombardıman başladığı sırada kulede bombardımanı izlediğini söyleyen Dr. İsmail Sabah, konuşmasına şöyle devam etti:
“Fakat kısa bir mühlet sonra yaklaşan tehlikeyi fark eder. Yani isabet alacaklarını hisseder. Lakin bulunduğu kule ile sığınak ortasındaki uzaklık uzak olduğu için kemerlerden birinin altına sığınır. O esnada şiddetli bir sarsıntı yaşanır. Çamoğlu, bu sarsıntının kaynağı olarak bulunduğu kemerin isabet aldığını düşünür. Bunun üzerine burada göçük altında kalmaktansa yani taş ve moloz ortasında ölmektense göz nazaran göre açıkta ölmeyi tercih ederek kemer altından kendisini bataryasına gitmek üzere dışarıya atar. O esnada ortalığı ağır, zifiri bir karanlık kaplar, göz gözü görmez olur. Kendisinin tabiriyle 1 metre ilerisi bile görünmez olmuştur. Genzi tıkanmış, gözleri yanmaktadır. Hatta havasız kalmamak için elini ağzını da kapatmaya çalışmaktadır. Lakin sol kolundan ve sağ ayağından almış olduğu yaralar nedeniyle kendisi de yuvarlanarak düşer. Kendisine geldiğinde aslında bu patlamanın ya da sarsıntının sebebinin biraz evvel altında bulunduğu kemere isabet eden bir top mermisinin değil, isabet eden bir merminin merkez cephaneliğini havaya uçurmasıyla meydana gelen infilak olduğu anlaşılır. Ortalığı mevt sessizliği kaplamıştır. 81’er ve 5 subayı içerisinde parçalanan yani uzuvları etrafa saçılan şehitler olmuştur.”
‘ÇANAKKALE KAHRAMANLIĞININ TİMSALİ OLABİLECEK ANITLARDAN BİRİ OLMA HÜVİYETİNE SAHİPTİR’
Döneme ilişkin öteki raporlara ait bilgi veren Dr. Sabah, “O günü anlatan raporları incelemeye devam ettiğimizde sıhhiye neferlerinin öncelikle yaralıları sargı mahalline taşıdığını akabinde enkaz altında kalanları kurtarmaya çalıştıklarını görmekteyiz. Hatta bu çalışmaları nedeniyle sıhhiye neferleri daha sonra madalya ile taltif edilmişlerdi. Daha sonra şühedanın toplanmasına geçilir. Raporlara baktığımızda örneğin Hasan Efendi namında bir askerin ceket kesimiyle bir bacağının enkaz ortasından çıkarıldığını görmekteyiz. Hücumdan bir gün sonra yani 4 Kasım 1914 tarihinde bu şehitler için defin merasimi yapılarak buraya defnedilirler. Aslında burası şu an Çanakkale uğraşının Çanakkale kahramanlığının timsali olabilecek anıtlardan biri olma hüviyetine sahiptir. Burası Çanakkale muharebeleri esnasında birinci şehitleri verdiğimiz nokta olması açısından hayli kıymetli bir noktadır. Buraya geldiğimizde aslında Biga Şehitliği’nde gelen ziyaretçileri karşılayan kitabe metnindeki kelamların de mana kazandığını görmekteyiz. Şöyle müellif, ‘Ey Zair! Sen bugünkü hayat ve saadetini burada medfun şühedaya medyunsun. Onlara minnet borcunu unutma.’ Yani günümüz Türkçesiyle söyleyecek olursak, ‘Ey Ziyaretçi! Sen bugünkü hayat ve memnunluğunu burada gömülmüş halde bulunan şehitlere borçlusun. Onlara minnet borcunu unutma’. Ortadan 111 yıl geçti, ruhlarını şad olsun, aziz anılarını minnetle yad ederiz” tabirlerini kullandı.
Yorum Yap