Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Lideri Koray Çetin Önalan, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay’ın Harmandalı Katı Atık Depolama Tesisi’nin kullanımıyla ilgili teknik bir sorun olmadığı tarafındaki tabirlerini eleştirip, “Harmandalı’da büyük bir felaket var” dedi.
Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi ve Mimarlar Odası İzmir Şubesi iş birliğiyle düzenlenen ‘Kent Jeolojisi: İzmir Kent Problemleri ve Tahlil Teklifleri Kolokyumu’nun sonuç bildirgesi açıklandı. Açıklamayı yapan Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Lideri Koray Çetin Önalan, kolokyumda sağlıktan suya, körfez kirliliğinden zelzelelere kadar İzmir problemlerinin tartışıldığını söyledi.
Önalan, “Su idaresinde havza bazlı, kapsayıcı ve teknoloji dayanaklı bir dönüşüm planına muhtaçlık vardır. Kısa vadede pilot uygulamalarla somut tasarruf ve tesir gösterilmesini; orta ve uzun vadede ise altyapı, siyaset ve finansman ıslahatlarına başlanması gerekmektedir. Bilimsel yaklaşımla yürütülen sürdürülebilir bir su siyaseti, derinleşen su krizinde kaçınılmaz hale gelmiştir. Mahallî seviyede olumlu adımlar atılsa da merkezi ve mahallî irade bu sorunu çözmekten bir oldukça uzaktır. Suyu korumak emeliyle, birtakım ülkelerde uygulanan su kullanım kısıtlamaları ve suyun arıtılmasının maliyetini düşürecek olan güç dönüşümleri kritik ehemmiyete sahiptir. Körfez ve kıyı bölgelerinde bütünleşik bir ekosistem temelli idare planı hazırlanmalı, var olan planlar güncellenmeli” diye konuştu.
‘İZMİR’İN İÇECEK SUYU YOK’
Arıtma sistemlerinin yalnızca teknik değil, biyolojik dengeyi gözeten biçimde yine düzenlenmesi gerektiğine dikkati çeken Koray Çetin Önalan, “Yeni su depolama alanları ve barajların üretimi, yağmur suyu hasadı, gri su geri kazanım ve başka yeşil altyapı sistemlerinin yaygınlaştırılması, akıllı su idaresi sistemlerinin ve iştirakçi anlayışının geliştirilmesi su krizinde ehemmiyet arz etmektedir. Kentimizin su idaresi birebir vakitte tarihî su kültürünün tüm yansımalarını bünyesinde barındırmalı, kadim su yapılarımız korunmalıdır. En büyük örneği; Halkapınar kaynakları. Bu kaynaklarını gereğince koruduğumuz söylenemez. İzmir, dik yamaç topoğrafyası, ayrışmış jeolojik üniteler ve denetimsiz hafriyat üzere nedenlerden ötürü jeojenik ve antropojenik heyelan risklerinin yüksek olduğu bir kenttir. Kent genelinde gerek birincil gerekse sarsıntı sonrası ikincil stabilite problemleri ile sık sık karşılaşılmaktadır” sözlerini kullandı.
Barajların meyyit hacimden su alınması konusunu pahalandıran Önalan, “İzmir’in içecek suyu yok. Meyyit hacimden su almaya kadar geldik. Barajın meyyit hacminden su almak demek barajın tabanında biriken organizmaları çekmek demek. Tahtalı Barajı’nda artık su yok. Kış aylarında da daima su kesintisine gitmek gerekiyor, yağan yağışlarla barajın dolmasını beklemeyelim. Tüketim her vakit yağışlardan çok olacaktır” dedi.
‘MASTER PLANI YAPILIRKEN SEFERİHİSAR, GÜLBAHÇE VE TUZLA FAYI DİKKATE ALINMALI’
İzmir’in tarihinde birçok yıkıcı tarihi zelzeleyle karşılaştığını söyleyen Koray Çetin Önalan, “Son yıllarda yürütülen jeolojik çalışmalar, İzmir’de birçok etkin fayın bulunduğunu ve bunların gerilim biriktirdiğini göstermektedir. İzmir sonları içindeki birçok fay zelzele üretme potansiyeline sahiptir. İzmir’i sarsıntıya hazırlamak için öncelikle ve acil olarak, zelzele master planı yapılmalıdır. Son yapılan plan İzmir fayı senaryosunun üzerine kurulmuştur. Yapılan son çalışmalar zelzele master planının yeni bir senaryoyla desteklenmesi gerektiğini ortaya koyuyor. İzmir’de şu an mühletini doldurmuş her an zelzele üretme potansiyeline sahip 3 fay var. Bunlar Seferihisar, Gülbahçe ve Tuzla fayı. İzmir’de yeni bir zelzele master planı hazırlanacaksa senaryo bu 3 fay dikkate alınarak yapılması gereklidir. Bu plan yalnızca teknik bahislere değil birebir vakitte özel ihtiyaçlı bireyler, bayan ve çocuklar ile kent fakirlerinin meselelerine odaklanmalı; sarsıntı risk idaresinin teknik, ekonomik, toplumsal ve kültürel boyutlarını da içermelidir. İzmir üzere içinden fay geçen vilayetlerin zelzeleye hazırlanmasındaki, teknik, tüzel, idari mahzurların aşılması açısından, fay yasası çıkarılmalı ve buna nazaran bir kentsel planlama yapılmalıdır” diye konuştu.
‘BİLİMSEL TEMELLİ BİR İMAR ANLAYIŞININ GELİŞTİRİLMELİ’
“İzmir’in jeolojik-jeoteknik şartlarına uygun, bilimsel temelli bir imar anlayışının geliştirilmeli” diyen Önalan, şöyle devam etti:
“Rant baskısına boyun eğmeden, sarsıntı riskine hassas planlama pratikleri uygulanmalıdır. 30 Ekim sarsıntısının de acı bir biçimde hatırlattığı üzere, yapılaşmaya uygun olmayan alanlar yapı stoku için ayrılmamalıdır. Fay sınırları üzerinde ve taban büyütmesi ve sıvılaşma potansiyeli açısından, uygun olmayan yer şartlarında yapılaşmanın sonuçları bilinirken, tıpkı yanlışlarda ısrar etmenin sorumluluğu karar vericilerde olsa da sonuçları tüm kenti etkileyecektir. İzmir’i sarsıntıya dirençli hale getirebilmek için, merkezi ve mahallî idarelerin bu tedbirleri hemen alması gerekmektedir.”
İzmir’in sağlıklı ve dirençli hale getirilmesi için tıbbi jeolojik risklerin tespiti ve tedbirlerin alınması gerektiğini vurgulayan Koray Çetin Önalan, “Bu manada İzmir İRAP kapsamında yürütülen ‘jeomedikal risk’ aksiyonların süratle tamamlanarak elde edilecek bilgilerin mekansal planlama süreçlerine entegresi sağlanmalıdır. Öte yandan jeolojik etrafın yanlışsız okunması, jeolojik süreçlerin insan sıhhati üzerinde tesiri kentimizdeki lokal idarelerin gündemine ivedilikle girmelidir. Kentsel dönüşüm sırasında ya da afet sonrası yıkımlarda, asbestli ve ağır metal içeren toz maruziyeti halk sıhhati riski oluşturmaktadır. Yıkım yönetmeliği kapsamında jeoloji mühendisleri de sürece dahil edilerek kontroller yapılmalıdır. Kentsel jeokimya haritaları ve tıbbi jeoloji bilgi sistemleri oluşturulmalıdır” dedi.
‘HARMANDALI’DA DERS ÇIKARILMIŞ DEĞİL’
Koray Çetin Önalan, İzmir’in katı atık idaresi stratejisi tek merkezli değil, bölgesel planlama aslına nazaran tekrar ele alınması gerektiğini söyledi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay’ın Harmandalı Katı Atık Depolama Tesisi hakkında kullandığı tabirleri eleştiren Önalan, “Başkan Tugay ‘Harmandalı ile ilgili teknik bir sorun yoktur’ diyor. Bu açıklamayı anlamlandıramıyoruz. Harmandalı’da büyük bir felaket var. Yanlış yer seçiminin sonucunda çöp, meskenlerin üzerine yanlışsız geliyor ve bunu tedbire bahtı yok. Ne yazık ki ders çıkarılmış değil hala Harmandalı’yla ilgili birtakım projeler üretilmeye çalışılıyor. İzmir’in birkaç tane katı atık depolama tesislerine gereksinimi var. Harmandalı kesinlikle etrafıyla birlikte kapatılıp, afete maruz bölge ilan edilmesi gerekiyor” diye konuştu.
Düzenli depolama tesislerinin seçiminde yalnız teknik değil, toplumsal kabul tahlillerinin de dikkate alınması gerektiğini söz eden Önalan, “İzmir’in, kuzey, orta ve güney bölgelerinde, sistemli depolama alanı önerisi teknik olarak değerlendirilmelidir. Kentin zelzele riski ve su idaresi asıllarını dikkate alan, toplumsal iştirakli bir katı atık idaresi sağlanmalıdır” dedi.
Koray Çetin Önalan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Deprem master planı çalışmalarının ‘Bütünleşik Afet Master ve Aksiyon Planı’ olarak kurgulanması, heyelan, kaya düşmesi, taşkın, tıbbi jeoloji risklerini bütüncül olarak kapsaması ve afetlerin yıkıcı toplumsal, ekonomik ve ruhsal tesirleriyle çabayı temel alması uygun olacaktır. Bu bakış açısı birebir vakitte kentimizdeki kentsel dönüşümün de temel dinamiği olarak kabul edilmelidir.”
Yorum Yap