“Aciller: İnsani Değişimlerin Odağı Değil” başlıklı yazımızda, acil durumların gerçek etkilerini ve insani değişimlerin sınırlarını keşfedin.
DİDEM SEYMEN / Haber Merkezi – Türkiye Acil Tıp Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Mustafa Çalık, ülkemizdeki acil tıp uzmanlarının ve akademik kadronun sayısını vurgularken, acil tıp alanındaki uzmanlaşmanın önemine dikkat çekiyor. “Bugün 4 bine yakın acil tıp uzmanı, 1800 asistan ve 300’e yakın akademisyen görev yapıyor,” ifadesiyle, acil tıp alanında bu kadar fazla uzman ve asistanın bulunmasının, sağlık sisteminin ne kadar kritik bir parçası olduğunu ortaya koyuyor.
Acil servislerin karşılaştığı başvuru sayılarının yüksekliği dikkat çekici. Prof. Dr. Özgür Söğüt ise yaptığı kongre konuşmasında, “Türkiye’de acil servislere yılda 200 milyon başvuru var. Bunların yüzde 70’i gerçek acil değil,” diyerek önemli bir noktaya parmak basıyor. Günde ortalama 1300-1400 hastanın acil servislere başvurduğunu belirten Söğüt, kış aylarında enfeksiyonların artması ile bu sayının 2600-2700’lere çıktığını ifade ediyor. “300-400’ü serum istiyor. Bu mümkün değil. 400 damar yolu açıp 400 serum takmak hem insan gücü hem malzeme açısından imkânsız,” diyerek acil sağlık hizmetlerinin üzerinde baskı yaratan bu durumu eleştiriyor.
Acil servislere gelen hastaların çoğu aslında acil bir durumla gelmiyor. Örneğin, “Bir serum takılsın, rahatlayayım” düşüncesiyle başvuran hastalar, acil servisin gerçek amacını göz ardı ediyor. Acil servisler, hayatı tehdit eden durumlar için tasarlanmış bir yapıdır; dolayısıyla hastaların bu tür algısı sağlık sisteminin verimliliğini olumsuz etkiliyor. Önemli bir hatırlatma olarak, “Eğer siz bir hap alıp, bol sıvı tüketip, dinlenerek iyileşebiliyorsanız; acile gelmenize gerek yok” cümlesi, hastaların gereksiz yere acil servisleri kullanmamaları adına dikkate almaları gereken bir mesajdır.
Türkiye’de acil başvuru istatistikleri incelendiğinde, acil servislere yapılan başvuruların yalnızca küçük bir kısmının gerçekten acil durumlar olduğunu gösteriyor. Yıllık acil başvurusu rakamları, 200 milyon civarında iken, bunların %70’i aslında acil sayılmıyor. Başvuruların dağılımı ise şu şekilde: %65-70 Yeşil Alan, %35-40 Sarı Alan ve %1-2 Kırmızı Alan. Bu oranlar, acil tıp uzmanlarının kaynaklarını daha verimli kullanabilmeleri açısından değerlendirilmesi gereken bir durumdur.
Acil tıp uzmanlarının, önceliklerin önemine dikkat çekmesi, acil sağlık hizmetlerinin daha verimli bir şekilde sunulması için gereklidir. Gereksiz acil başvuruların azaltılması için toplumsal bir bilincin oluşturulması şart. Uzmanlar, hastaları eğitmek ve bilinçlendirmek adına çeşitli kampanya ve programlar düzenleyerek sağlık sisteminin üzerindeki bu baskıyı azaltabilirler. Unutulmamalıdır ki, acil servisler hayat kurtaran hizmetler sunmaktadır ve bu hizmetlerin yerinde ve gerektiği zamanda kullanılması gereklidir.
Yorum Yap