Niğde’nin Bor ilçesine bağlı Bahçeli Kasabası’nda yer alan ve 2’nci yüzyılda inşa edilen Antik Roma Havuzu, 80 yıl sonra tekrar yapılan hafriyatlarda farklı bir kimliğe büründü.
Yalnızca Antik Tyana’ya içme suyu sağladığı düşünülen havuzun, aslında suyla tedavi yapılan bir şifa merkezi olduğu ortaya çıktı. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras” projesi çerçevesinde Bahçeli Roma Havuzu’nda sürdürülen hafriyat çalışmaları, Aksaray Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Hafriyat Lideri Prof. Dr. Osman Doğanay ve grubu tarafından yürütülüyor.
Milattan sonra 2’nci yüzyılda, Hadrian ve Trajan periyotlarında inşa edilen yapı, bugüne kadar yalnızca Antik Tyana kentine içme suyu sağlayan bir sistemin modülü olarak biliniyordu. Lakin 2025 yılı hafriyat çalışmaları, bu bilginin çok ötesine geçerek Roma Havuzu’nun sıhhatle alakalı bir merkez olduğunu kanıtladı.
Doğanay, yürütülen çalışmalarla ilgili bilgiler vererek, “Tyana Antik Kenti hudutları içerisindeki Roma Havuzu’nda 2025 yılında Bakanlığımızın Geleceğe Miras Projesi kapsamında iki buçuk aya yakın bir çalışma yürüttük. Bu çalışmalar sonucunda kıymetli bilgilere ulaştık. En değerlisi de bu havuzun Tiyana Antik Kenti’ne su getiren fonksiyonel bir yapı olmaktan çok, tıpkı vakitte değerli bir suyla tedavi merkezinin olduğu ortaya çıktı” dedi.
ASKLEPİOS KÜLTÜ VE ŞİFA MERKEZİ İSPATLARI
Kazılar sırasında ortaya çıkan Asklepios kültüne ilişkin buluntular, havuzun tıbbi ve dini bir fonksiyon üstlendiğini doğruladı. Doğanay, bu keşiflerin ehemmiyetine dikkat çekerek,
“Kazılar sırasında bulduğumuz en değerli eser, sıhhatle ilişkilendirilen ilah Asklepios’a ilişkin bir sunak. Üzerinde yılan tasvirleri bulunan bu sunak ve yeniden yılan figürlü heykel kesimleri, burasının bir tedavi merkezi olduğuna açık ispat sunuyor. Ayrıyeten havuzun doğu cephesinde çıkan kalıntılar, Asklepios’a adanmış bir tapınak ya da kült merkezi olduğunu kesinleştiriyor” diye konuştu.
Doğanay, daha evvel yalnızca içme suyu sağladığı düşünülen bu havuzun artık “şifalı sularla tedavi yapılan bir tapınak kompleksi” olarak değerlendirildiğini belirtti.
Kazılarda ele geçirilen bir kitabenin yapının Marcus Aurelius ve Commodus devrine ilişkin olduğunu ortaya koyduğunu kaydeden Prof. Dr. Doğanay, “Marcus Aurelius ve Commodus tarafından yaptırıldığını yahut onlara ithaf edildiğine dair kıymetli bir kitabeortaya çıktı. Her iki imparatorun isminin bu kitabede geçmesi, hem yapının tarihini netleştirdi hem de inşa sürecinin milattan sonra 177-180 yılları ortasında, yani üç yıllık bir devirde tamamlandığını gösterdi” biçiminde konuştu.
NİĞDE VE KAPADOKYA ARKEOLOJİSİ İÇİN DEĞERLİ KEŞİF
Bahçeli Roma Havuzu’nda yürütülen hafriyatlar, yalnızca Niğde tarihi açısından değil, Kapadokya arkeolojisi açısından da büyük ehemmiyet taşıdığının altını çizen Aksaray Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Hafriyat Lideri Prof. Dr. Osman Doğanay, “Bu yılki hafriyatlar, Kapadokya ve Niğde tarihi açısından çok kıymetli bir bulguya işaret ediyor. Artık kesin olarak biliyoruz ki burası suyla tedavi yapılan bir yer. Yaklaşık 80 yıl ortadan sonra tekrar yapılan hafriyatlar sayesinde, bu bilgiler birinci sefer bilimsel olarak teyit edildi” biçiminde konuştu.
KAZILARDA SÜRPRİZ ESERLER BEKLENİYOR
Kazıların 2026 yılında da devam edeceğini belirten Doğanay, alanın mimari dokusunun bütünüyle ortaya çıkarılacağını ve sonrasında turizme kazandırılacağını tabir eden Doğanay; “Önümüzdeki yıl yapacağımız çalışmalarla Roma Havuzu’nun etrafındaki kompleksleri de gün yüzüne çıkaracağız. Yapılacak etraf düzenlemeleriyle birlikte burasının ziyaretçilere açık bir arkeolojik sıhhat merkezi olarak turizme kazandırılmasını hedefliyoruz. Kazıların genişlemesiyle birlikte daha sürpriz yapıtlara ulaşacağımızı düşünüyoruz. Bu türlü tedavi merkezleri antik periyotta de çok ziyaretçi alırdı. Ziyaretçiler burada adaklar adar, sunular bırakırdı. Bu nedenle hafriyatlar ilerledikçe çok daha fazla kalıntıya ulaşacağımızdan eminiz” sözlerini kullandı.
Yorum Yap