Göçmen siyasetlerindeki uyuşmazlıklar nedeniyle haziran ayında hükümetin düşmesiyle erken seçim kararı alınan Hollanda’da seçmenler 29 Ekim’de parlamento seçimleri için sandık başına gidecek.
Ülkede, son dört hükümetin tamamı vazife müddetlerini tamamlayamadan erken seçime gitti. Yarınki seçimler öncesinde anketler, çok sağcı Özgürlük Partisinin (PVV) seçimi önde götüreceğini lakin hiçbir partinin tek başına hükümet kurmaya yetecek 75 milletvekiline ulaşamayacağını gösteriyor.
Kampanya sürecinde konut krizi, göçmen siyasetleri ve sıhhat sigortası harcamaları, öne çıkan hususlar ortasında yer aldı. Çok sağcı partilerin vaatleri ve İsrail’in Gazze’de işlediği soykırımın seçimlere mümkün tesiri merak edilirken, Hollanda’nın kıymetli anket şirketi Ipsos I&O’nun kıdemli araştırmacısı Asher van der Schelde, seçim arifesinde AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Son anketler, çok yakın bir yarış olacağını gösteriyor
Son anketlerin partilerin çok yakın oranlarda gittiğini gösterdiğini aktaran Van der Schelde, 25 Ekim’de yayımladıkları son ankette PVV’nin önde olduğunu fakat Yeşil Sol (GroenLinks) ve İşçi Partisi (PvdA) ittifakı ile Demokratlar 66 (D66) partisinin de misal oranları yakaladığını belirtti.
Van der Schelde, “Bu partilerin çabucak arkasında Hristiyan Demokrat Parti (CDA) ve Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) öne çıkıyor. Onlar da hala en büyük parti olabilecek durumda.” dedi.
Irkçı ve İslam düşmanı önder Geert Wilders’ın başını çektiği PVV’nin hükümet kurabilmesinin çok düşük ihtimal olduğunu söyleyen Van der Schelde, “JA21, Çiftçi Vatandaş Hareketi Partisi (BBB) ve Demokrasi Forumu (FvD) dışındaki tüm partiler PVV ile koalisyon kurmaya isteksiz olduklarını söylediler.” diye konuştu.
Van der Schelde, yalnızca merkez sağ partilerin (VVD/CDA) PVV ile çalışma konusunda fikirlerini değiştirmeleri durumunda PVV’nin bir sonraki hükümette yer alma talihi olduğunu kaydederek, “Ama bu şu anda çok düşük ihtimal görünüyor.” diye konuştu.
VVD’nin CDA, JA21 ve D66 ile “merkez sağ” bir koalisyon hedeflediğini lisana getiren Van der Schelde, “VVD, GL-PvdA ile çalışma konusunda çok kuşkucu, bunu yapmaktan kaçınmak istiyor.” sözünü kullandı.
Van der Schelde, bu muhtemel koalisyonun anketlerde şimdi çoğunluğu olmadığını belirterek, “Son günlerde PVV seçmenleri, VVD ve JA21’e akış gösterirse 76 sandalyeye ulaşabilirler.” biçiminde konuştu.
Merkez partileri yüklü koalisyon seçeneği
D66’nın ise JA21 ile çalışmaktan mutlu olmadığını aktaran Van der Schelde, “D66’nın önerisi, GL-PvdA, CDA ve VVD ile merkez partileri yüklü bir koalisyon kurulması. Bu koalisyon senaryosunun gerçekleşmesi durumunda geniş bir çoğunluğu var (81 sandalye).” dedi.
Van der Schelde, sol yüklü ittifak olan GL-PvdA’nın da merkez partiler yüklü bu koalisyon senaryosuna olumlu baktığını lakin VVD ile yönetmemeyi tercih edeceklerini söyleyerek, “Örneğin Volt ve Sosyalist Parti (SP) üzere daha küçük solcu partilerle geniş bir yelpazeyi tercih ederler. En büyük sorun VVD’nin GL-PvdA ile çalışmak istememesi ve hasebiyle (şu anda) bu mümkünlüğü reddetmesi.” dedi.
Bu bahislerin yanı sıra kampanyanın belli önderler ve partilerin birlikte çalışma biçimine de hayli odaklandığının altını çizen Van der Schelde, geçmiş kabinenin çok başarısız, bunun sebebinin de kısmen dört yönetici partinin (Yeni Toplumsal Kontrat Partisi-NSC, BBB, PVV, VVD) baştan itibaren birbirleriyle savaşması olduğunu kaydetti.
Kampanya süreci
Van der Schelde, kampanya sürecine değinerek, “Hem CDA hem de D66 çok daha birleştirici bir bildiriyle kampanya yürüttü. Bu, seçmenlerde karşılık buldu üzere görünüyor.” diye konuştu.
Solcu/yenilikçi seçmenlerin PVV’nin yeniden en büyük parti olmasını istemediğini belirten Van der Schelde, “Bir müddet evvel bu seçmenler için GL-PvdA’ya oy vermek mantıklıydı zira anketlerde açık orta en büyük yenilikçi partiydi. Lakin artık D66 da birebir oranlara ulaştı. Bu durum, stratejik oy kullanan yenilikçi seçmenlerin D66’ya da geçebileceği manasına geliyor.” tabirlerini kullandı.
Van der Schelde, kampanya sürecinde genel olarak başkanların popülaritesinin de hayli kıymetli olduğuna işaret ederek, “Hem Henri Bontenbal (CDA) hem de Rob Jetten (D66) şu anda tanınan, bu da onlara Dilan Yeşilgöz (VVD), Wilders (PVV) ve Frans Timmermans (GL-PvdA) üzere daha az tanınan önderlere karşı avantaj sağlayabilir.” halinde konuştu.
Konut krizi en değerli konu
Kampanyada en değerli bahislerin neler olduğuna dair soruya Van der Schelde, seçmenlere en çok hangi mevzuyu önemsedikleri sorulduğunda konut konusunun birinci sırada geldiğini aktardı.
Van der Schelde, “Birçok parti bu mevzuda kampanya yürütmeye çalıştı lakin seçmenler bu mevzuyu tek bir partinin odağında değil, partiler üstü bir problem olarak görüyor. Ayrıyeten göçmen/iltica konusu hala kıymetli.” dedi.
Göçmen sıkıntısı seçmenlerin yüzde 36’sı için en kıymetli konu
Ipsos I&O’nun bilgilerine nazaran, konut sorunu seçmenlerin yüzde 50’si için en kıymetli husus olarak öne çıkarken, bu hususta GL-PvdA yüzde 13 ve D66 yüzde 13 ile en sağlam partiler olarak görülüyor.
Göçmen problemi seçmenlerin yüzde 36’sı için en değerli mevzu olurken, bu bahiste PVV yüzde 49 ve JA21 yüzde 10 ile emniyetli bulunuyor.
Sıhhat harcamaları konusu seçmenlerin yüzde 28’i için öncelikli olurken, GL-PvdA yüzde 14 ve PVV yüzde 10 ile bu hususta öne çıkıyor.
Etraf konusu seçmenlerin yüzde 19’u için kıymetli olurken, GL-PvdA yüzde 33, PvdD yüzde 18 ile bu alanda muteber görülüyor.
Güvenlik konusu ise seçmenlerin yüzde 17’si için öncelikli olup, PVV yüzde 23 ve VVD yüzde 18 ile bu bahiste emniyetli partiler olarak bedellendiriliyor.
Ülkede farklı şirketlerin son anketlerine nazaran, partilerin oy oranları şu formda:
PVV yüzde 17/18, GL-PvdA yüzde 15, D66 yüzde 11/14, CDA yüzde 13, VVD yüzde 10/12 ve JA21 yüzde 8.
Hollanda’da 22 Kasım 2023’te yapılan genel seçimlerden 223 gün sonra ırkçı ve İslam düşmanı başkan Geert Wilders’ın birinci günden itibaren tek seçenek olduğunu söylediği çok sağ-merkez sağ koalisyon hükümeti, Haziran 2024’te Wilders’ın partisinin hükümetten çekilmesiyle düşerek erken seçim kararı almıştı.
Yorum Yap