Güneş’te patlama mı oldu? Güneş patlamasının tesirleri neler? Kuzey ışıkları Türkiye’den görülecek mi?

Güneş’te meydana gelen son patlama, 2024 Ekim ayından bu yana yaşanan en şiddetli patlama olarak kayıtlara geçti. Pekala, Güneş’te patlama mı oldu? Güneş patlamasının tesirleri neler? Kuzey ışıkları Türkiye’den görülecek mi?

GÜNEŞ PATLAMASI NEDİR?

Güneş lekelerinin etrafında yer alan manyetik alan çizgileri, vakit zaman birbirine dolanır, kesişir ve yine düzenlenir. Bu süreç, Güneş patlamaları olarak isimlendirilen ani ve güçlü enerji boşalmalarına yol açar. Bu patlamalar sırasında Güneş’ten uzaya yüksek ölçüde radyasyon yayılır. Şayet patlamalar çok şiddetliyse, salınan radyasyon Dünya’ya ulaştığında radyo irtibatını, uydu sistemlerini ve GPS sinyallerini olumsuz etkileyebilir.

Bazı Güneş patlamalarına, koronal kütle atımı (CME) ismi verilen olaylar da eşlik eder. Bu kütle atımları, Güneş’ten fırlayan devasa radyasyon ve yüklü parçacık kabarcıklarıdır. Güneş’in manyetik alan çizgileri birdenbire yine düzenlendiğinde, bu parçacıklar yüksek suratlarla uzaya gerçek fırlatılır ve milyonlarca kilometre uzaklıktaki alanları etkileyebilir.

Güneş’te meydana gelen patlamalar, yoğunluklarına ve güç düzeylerine nazaran sınıflandırılır.

• A sınıfı patlamalar, Güneş’in art plan radyasyonunun çabucak üzerinde, epeyce zayıf güçlü olaylardır.
• X sınıfı patlamalar ise en güçlü ve tesirli patlama çeşididir; bunlar Dünya üzerindeki teknolojik sistemlerde önemli bozulmalara neden olabilecek kadar büyük güç açığa çıkarır.

GÜNEŞ PATLAMASI NE VAKİT OLDU?

11 Kasım’da Güneş’te X5.1 sınıfında devasa bir patlama meydana geldi. Patlamanın akabinde yayılan güçlü enerji dalgaları, Avrupa ve Afrika genelinde yaygın radyo kesintilerine neden oldu. Uzmanlara nazaran bu olay, 2024 Ekim ayından bu yana kaydedilen en güçlü Güneş patlaması olarak dikkat çekiyor. Güneş patlamaları, güçlerine nazaran en düşük A sınıfından en yüksek X sınıfına kadar derecelendirilir. X düzeyindeki patlamalar, uydu bağlantısı, GPS sinyalleri ve radyo frekanslarında kısa periyodik lakin tesirli kesintilere yol açabilir.

Bu son olayda, X5.1 büyüklüğündeki patlamaya devasa bir koronal kütle atımı (CME) da eşlik etti. Uzmanlar, bu çeşit kütle atımlarının uzay hava şartlarında önemli tesirler yaratabileceğini, bilhassa de Dünya’nın manyetik alanı üzerinde güçlü jeomanyetik fırtınaları tetikleyebileceğini belirtiyor.

GÜNEŞ PATLAMASININ TESİRLERİ NELERDİR?

Bilim insanları, Güneş’te meydana gelen güçlü patlamaların akabinde önümüzdeki iki gün boyunca teknolojik sistemlerde çeşitli aksaklıklar yaşanabileceği ikazında bulundu. Uzmanlara nazaran bu süreçte radyo frekanslarında, uydu bağlantısında, GPS sistemlerinde ve internet temaslarında kısa periyodik kesintiler meydana gelebilir. Ayrıyeten, yüksek voltajlı elektrik sınırlarında süreksiz dengesizlikler oluşabileceği de söz edildi. Bu durum, bilhassa güç altyapısında ani dalgalanmalara neden olabileceği için dikkatle izleniyor.

Bilim insanları, Güneş’teki bu güçlü patlamaların birebir vakitte kuzey ışıklarının (Aurora Borealis) olağan sonların dışına taşmasına yol açabileceğini belirtiyor. Buna nazaran, Karadeniz ve Trakya bölgelerinde, ışık kirliliğinin düşük olduğu alanlarda gökyüzünü izleyenler bu az tabiat olayını gözlemleme talihi yakalayabilir.

KUZEY IŞIKLARI TÜRKİYE’DEN GÖRÜLECEK Mİ?

Bu güçlü Güneş patlamasının en dikkat cazip tesirlerinden biri, aurora borealis olarak bilinen kuzey ışıklarının olağandan daha güneye inmesi olacak. Bilim insanları, ışık kirliliğinin düşük olduğu bölgelerde yaşayan vatandaşların bu gece gökyüzünde renkli aurora görünümlerine şahit olabileceğini belirtiyor. Bilhassa Karadeniz ve Trakya bölgelerinde yaşayanlar için gökyüzü adeta bir görsel şölene dönüşebilir.

Uzmanlara nazaran, Sinop, Kastamonu, Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli etrafında, hava şartlarının uygun olması halinde bu az tabiat olayı çıplak gözle gözlemlenebilir. Gökyüzünün bulutsuz olduğu saatlerde kuzey ufkuna gerçek bakmak, aurora ışıklarını yakalama bahtını artırabilir.