İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’nin önünden karşı yola yanlışsız baktığınızda ortada demir parmaklıklarla çevrili tarihi kalıntıları görürsünüz. Bu kalıntılar Theodosius periyodundan bugüne ulaşıyor. Son vakitlerde buralarda bulunan seyyar yemek otomobillerinin sattığı kebapları alan Arap turistler, yemeklerini bu tarihi kalıntıların üstünde yiyor. Tabir yerindeyse eline tabure alan Arap turistler tarihi sütun ve lahit kalıntılarını masa olarak kullanıyor.
Bu uygulamanın bir an evvel sona ermesi gerektiğini savunan Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi gazetemize yaptığı açıklamada şu sözlere yer verdi: “İstanbul Büyükşehir Belediyesi etraf esnafının alanı kullanımından ötürü, Theodosius kalıntılarının etrafını o bölgede yaptığı etraf düzenlemesi kapsamında, demir ferforjelerle çevrilmiş ve zabıta esnafa gerekli ihtarları yapmıştır. Buna karşın etraf esnafı ferforjelerin vidasını kırarak içeri girmeye devam etmiştir. Bundan ötürü belediye alanın etrafına görülebilen yerlere ‘2863 sayılı yasa gereği alan içerisine girmek yasaktır’ ibareli tabelalar asmıştır.
Kurumların değil şahısların ve halkın sorumluluğundadır. Şuur seviyesinin artırılma eforu gerekmektedir.”
DEVASA MİMARİ KESİMLER…
Kültürel ve Doğal Mirası İzleme Platformu Yöneticisi arkeolog Nezih Başgelen ise “Bu imgeler çok üzücü” diyor ve ekliyor: “Fotoğraflarda görülen antik mermer kesimler, İmparator Büyük Theodosius (MS 4. yüzyıl) tarafından inşa ettirilen ve kendi ismini taşıyan Zafer Takına ve forumuna aittir. Evvelce “Forum Tauri” (Boğa Meydanı) olarak isimlendirilen ve revaklarla süslü mermerden yapılmış kamu ve sivil yapılarla çevrili bu alanın ismi MS 4. yüzyılda “Theodosius Forumu” olarak değiştirilmişti. Bugün alanda yer alan mimari kesimler 1927’de Şimkeş Hanı’nın avlusunda ve 1957-58 yıllarında Beyazıt Meydanı ve Ordu Caddesi’nin tekrar düzenlenmesi sırasında bulunmuştu. Bu kesimlerden hareketle yapılan takın rekonstrüksiyona nazaran, zafer takı üç geçişli tonozlu bir çatıya sahip. Roma’dakilere misal formda tasarlanan takın ortasında Theodosius’un heykeli, iki yanında ise oğulları Arcadius ve Honorarius’un heykelleri bulunuyordu. İstanbul’un geçirdiği çeşitli doğal afetler nedeniyle vakit içinde yıkıldı” diyor.
Başgelen, o devirdeki İngiliz arkeologların İstanbul Arkeoloji Müzesi ile birlikte bu zafer anıtına ilişkin olan temel ve devasa mimari modüllerin belgelendiğinin altını çiziyor ve ekliyor: “Daha sonra Menderes periyodu istimlaklarında 1957 yılında Sinkeş Han yıkılırken kalan kısmı ve öbür kesimleri önemli bir halde tahribata uğramıştı. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nden Rüstem Duyuran’ın çabalarıyla, yapılan kurtarma hafriyatı ve düzenlemelerle bu kıymetli anıt görünür ve korunur hale getirildi.”
Başgelen kelamlarına şöyle devam ediyor: “Bu kadar kıymetli bir anıtın bu kadar bir kullanıma uğraması günümüzde bu türlü bir görünümün odağında yer alması sahiden düşündürücü ve üzücü. Bir an önce anıtın kent arkeolojisi açısından hak ettiği biçimde korunması ve genel bilgi panolarıyla ehemmiyetinin belirtilmesi gerekmekte.”
THEODOSİUS DÖNEMİ
Bugün kısmen Beyazıt Meydanı’nın olduğu alanda bulunan Doğu Roma İmparatorluğu meydanı. Bu bölgeye bir forum yapılması birinci olarak bu alanın I. Konstantin vaktinde kentin hudutları içine katılmasıyla birlikte kararlaştırılmış. I. Theodosius devrinde Roma’daki Trajan Forumu’ndan ilham alınarak ağır bir formda yapılaştırılmış ve bu periyot sonrası Theodosius Forumu olarak isimlendirilmiş. Forumun büyüklüğü tam aşikâr olmasa da kentin en büyük forumu olduğu iddia ediliyor.
Yorum Yap