HRT nedir, menopoz devrinde bayanlara nasıl yardımcı olabilir?

Amerikan Besin ve İlaç Dairesi FDA, menopoz için kullanılan hormon replasman tedavisi (HRT) eserlerindeki ihtarların kaldırılacağını açıkladı. HRT’nin göğüs kanseri, kalp krizi, inme üzere önemli riskleri olduğuna dair ihtarlar yapılıyordu.

ABD Sağlık Bakanlığı bunun kadın sağlığı konusunda ‘altın standart’ bilimsel yaklaşımı geri getirmek için tarihi bir adım olduğunu duyurdu.

Açıklamada, HRT konusunda yirmi yılı aşkın bir müddettir kaygı ve yanlış bilgilendirme ortamının olduğundan kelam ediliyordu.

İngiltere’de sağlık denetim kurumu Kaç’ın son tavsiyesine nazaran, sıcak basması ve gece terlemesi üzere menopoz semptomlarını hafifletmek için birinci tedavi olarak hormon replasman tedavisi (HRT) önerilmesi gerekiyor.

Ayrıntılı yeni tahliller, HRT’nin hayat müddetini etkilemediğini, lakin her birey ve hekimi tarafından kıymetlendirilmesi gereken yararları ve riskleri olduğunu gösteriyor.

Güncellenen kılavuzda, konuşma terapilerinin de semptomlara yardımcı olabileceğini belirtiyor.

Peki, HRT nedir ve menopoz devrindeki bayanlara nasıl yardımcı olabilir?

HRT NEDİR?

Kadınlar menopoz devrine yaklaşırken, östrojen hormon düzeyleri dalgalanır ve düşmeye başlar.

Östrojen adet döngülerini düzenlemeye yardımcı olur, kemiklerin güçlenmesine katkıda bulunur ve cilt sıcaklığını tesirler.

Seviyeler istikrarsız hale geldikçe, bayanlar sıcak basması, gece terlemesi, anksiyete ve eklem ağrısı üzere bir dizi semptom yaşayabilir.

HRT, düşen östrojen düzeylerini tamamlar ve istikrarlar.

HRT ekseriyetle menopoz geçişine yardımcı olmak için uygulanıyor. Birçok hasta, HRT’nin sağlıklarında büyük bir fark yarattığını söz ediyor.

Bu tedavi ayrıyeten kemik erimesini ve kırıkları önlemeye de yardımcı olabilir.

60 yaşın altındaki bayanlar için kalp hastalıklarına karşı da bir ölçü müdafaa sağlayabiliyor.

Beyin sıhhatini korumak ve cilt ve saçı güzelleştirmek üzere öbür potansiyel yararlarından da kelam edilse de şu ana kadar bu hususta deliller hudutlu.

HRT NASIL KULLANILIR, EN UYGUN CİNS HANGİSİ?

Menopoz semptomlarını hafifletmek için HRT kullanan bayanların sayısı giderek artıyor.

İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetleri (NHS), 2023-24 yılında varsayımı 2,6 milyon hastaya 13 milyon HRT eseri reçete etti.

2022-23 yılında ise 2,3 milyon bayana 11 milyon eser reçete edilmişti.

HRT hap, bant, jel ve halka üzere birçok formda uygulanabiliyor.

Ana bileşen östrojen olmakla birlikte, ekseriyetle progesteron hormonunun sentetik bir versiyonunu da içeren kombine HRT de var.

Progesteron eği, östrojenin tek başına bazen rahim kanseri riskini artırabileceğinden, rahim zarını muhafazaya yardımcı olur.

Çoğu HRT ilacı bedende genel tesir gösteriyor, fakat vajinal kremler sırf bu bölgedeki semptomları hafifletiyor.

Bu, bedenin başka bölgelerinde emilen östrojen ölçüsünü en aza indirir, lakin bu tedavilerin sıcak basması üzere başka semptomları hafifletmediği manasına gelir.

En tesirli HRT çeşidi şahıstan bireye değişir ve ferdî semptomlara ve hayat biçimlerine bağlıdır.

Hastalar ekseriyetle mümkün olan en düşük dozla başlar.

HRT’NİN TESİRİ NE KADAR MÜDDETTE GÖRÜLÜR?

HRT’nin tam tesirini hissetmek üç ayı bulabilir. Yanlışsız dozu ve formu ayarlamak için değişiklikler yapmak gerekebilir.

Çoğu uzman, menopoz semptomları birinci ortaya çıktığında tedaviye başlanmasını öneriyor.

60 yaşın üzerinde tedaviye başlanmasının tesirleri konusunda çelişkili bilgiler var, lakin birtakım bayanlar kalıcı semptomlarda rahatlama hissettiklerini aktarıyor.

Tedaviyi ne kadar müddetle alabileceğiniz konusunda bir hudut yok.

Bazı uzmanlar HRT’nin uzun yıllar boyunca kullanılmasını desteklerken, İngiltere İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (NICE) en düşük dozda ve en kısa müddette kullanılmasını öneriyor.

HRT’NİN RİSKLERİ NELER?

2000’li yılların başında yayınlanan iki çalışma, HRT’nin faydalı tesirlerinden çok ziyanlı tesirleri olduğunu öne sürdü.

Bu çalışmalar geniş yankı uyandırdı ve HRT kullanımı azaldı.

Tedavinin faydalı olabileceğine dair deliller artmasına karşın, kimileri hala temkinli davranıyor.

NICE’nin en son kılavuzunda, bireylerin karar vermelerine yardımcı olmak için potansiyel riskleri ve yararları gösteren detaylı tablolara yer veriliyor.

Örneğin, bir BİRÇOK danışmanına nazaran, 45 yaş ve üstü bayanlarda kombine HRT alanların koroner kalp hastalığı riski, hiç almamış olanlara nazaran daha yüksek değildi.

Ancak kombine HRT, göğüs kanseri riskinde küçük bir artışla alakalı olabilir.

Kadınlar 65 yaşından sonra HRT almaya başladıklarında demans riski de biraz daha artıyordu. Daha genç hastalarda risk artışı görülmedi.

Kan pıhtılaşması riski az da olsa var, lakin bu sigara içme, kilo ve yaş üzere öbür faktörlere de bağlı.

Bununla birlikte kan pıhtılaşması riski, doğum denetim hapı kullanıldığında yahut hamilelikte olduğundan çok daha düşük.

Hap yerine HRT bantları yahut jel kullanmak da birtakım riskleri azaltabilir.

Hastaların, farklı HRT seçeneklerinin potansiyel yararları ve riskleri konusunda sıhhat uzmanlarıyla görüşmeleri öneriliyor.

HRT’NİN YAN TESİRLERİ NELER?

HRT alanlarda şu yan tesirler görülebilir:

• göğüste hassasiyet

• baş ağrısı

• mide bulantısı

• hazımsızlık

• mide ağrısı

• vajinal kanama

Çoğu, tedaviye başladıktan sonra üç ay içinde geçer.

Menopoza yaklaşan bireylerde kilo artışı yaygın olsa da bunun HRT’nin tesiri olduğuna dair bir delil yok.

KİMLER HRT ALMAMALI?

Aşağıdaki durumlarda HRT uygun olmayabilir:

• göğüs, rahim yahut yumurtalık kanseri geçirmiş olmak

• tedavi edilmemiş yüksek tansiyon

• kan pıhtılaşması

• karaciğer hastalığı

• gebe olmak

BAŞKA HANGİ TEDAVİ SEÇENEKLERİ VAR?

En son KAÇ kılavuzuna nazaran, 40 yaşın üzerindeki bayanlara HRT ile birlikte yahut hastanın kişisel durumuna nazaran HRT yerine bilişsel davranışçı terapi (BDT) olarak bilinen konuşma terapisi sunulabilir.

Önceki kılavuz taslağı HRT’nin yerine konuşma terapisinin birinci tedavi seçeneği olarak sunulması tavsiyesini içeriyordu ve bu tartışmalı bulunmuştu.

Düzenli idman de uykuyu güzelleştirebilir, sıcak basmalarını azaltabilir ve ruh halini güzelleştirebilir.

Sağlıklı beslenme, kahve, alkol ve baharatlı yiyeceklerin tüketimini azaltma ve sigarayı bırakma da sıcak basmalarına yardımcı olabilir.

Yürüyüş, süratli yürüyüş yahut tenis üzere bedene tartı bindiren idmanlar de kemiklerin güçlü kalmasına yardımcı olur.

Östrojen ve progesteronun aktivitesini taklit ederek çalışan Tibolone üzere öbür ilaçlar yahut kimi antidepresanlar yardımcı olabilir, lakin bunların kullanımında yan tesirler olabilir.

İnsan hormonlarının tam kopyaları olan biyo-özdeş hormonlar hakkında bilgi alabilirsiniz. Bunların farklı çeşitleri bulunuyor:

• NHS tarafından tavsiye edilmeyen bileşik biyo-özdeş hormonlar – zira bunlar düzenlenmemiş ve ne kadar inançlı oldukları muhakkak değil

• menopoz semptomlarının tedavisinde inançlı ve tesirli olduğu görüldüğü için onaylanmış ve düzenlenmiş biyo-özdeş hormonlar

Menopoz için tamamlayıcı tedavi düşünüyorsanız bir doktor veya eczacıya danışın. Bu tedaviler düzenlenmemiş olabilir ve içerikleri her vakit garanti edilemez.