Meclis Dijital Mecralar Komisyonu’nun uzun müddettir üzerinde çalıştığı dijital telif düznelemesinde sona yaklaşıldı. Düzenleme önümüzdeki günlerde Meclis gündemine gelecek. Pekala içeriğinde neler var? Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Özay Şendir, canlı yayında kıymetlendirdi.
HABER MERKEZİ/ Google, Meta, Yandex başta olmak üzere dijital mecralara kullandıkları ve reklam geliri elde ettikleri haber ve içerikler karşılığında telif ödeme mecburiliği getirilecek. Dijital telif yasasında sona gelindi, yakında Meclis gündemine gelecek.
Düzenlemede nasıl yenilikler yer alıyor? Meclis Dijital Mecralar Kurulu uzun müddettir üzerinde çalışıyordu. Bu kapsamda dijital telif için teknolojinin imkanı devreye olacak. Bir yazılım kullanılacak. Bu yazılım haber içeriğini birinci kez kimin yazdığı ve nerede yayınlandığını tespit edecek.
‘GAZETECİLERİN, MESLEK ÖRGÜTLERİNİN OLMASI ÖNEMLİ’
Konuyla ilgili CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunan Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Özay Şendir şu sözleri kullandı: “Avrupa’nın ve dünyanın 2021’de çözdüğü bir problem. Artık bizde bu sıkıntıyı yeni yeni çözmeye çalışıyoruz. Meslek birliklerinin bir ortaya gelip telif isteme tartışmasında asıl kıymetli olan şey şu: Haberin birinci kim tarafından yapıldığının bir yazılımla belirlenmesi üzere bir şeyden bahsediyor. Burada riskli olan şu: Gazeteler, mecmualar üzere basılı yapılan haberleri birisi alacak, internete verecek, haber birinci onun ismine mı yazılacak? Burayı bilmiyoruz. Gazetecilerin, meslek örgütlerinin olması son derece değerli.
DÜZENLEME NE OLABİLİR?
Tahminen Avrupa’daki üzere şöyle olacaktır. Haber başına fiyat yerine tahminen bir yıllık ödeme olacak. Buradaki temel sorun Avrupa Birliği’nin kendi çıkarttığı dijital rekabetin bir kısmının Türkiye’de çıkarılması, özel algoritmalar kullanılarak reklam piyasasının domine dilmesinin önüne geçilmesi gerek.
YASA NE VAKİT MECLİS’E GELİR?
2026’da çıkacaktır bu yasa. Bu gereksinimin bir kısmını karşılıyor. Temel gereksinim her yıl Türkiye’den çıkan META üzere YouTube üzere Google üzere şirketlere giden yaklaşık vergilendirilmeyen 4 milyar doların Türkiye’nin içinde kalmasını sağlamak. Bu zorla yapılacak bir şeyden bahsetmiyoruz. Dünyada yasaların örnekleri geldikten sonra bu gerçekleşir esasen.”
TBMM Dijital Mecralar Komisyonu’nun uzun bir müddettir üzerinde çalıştığı dijital telif düzenlemesinde sona yaklaşıldı. Komite Başkanı ve AK Parti Giresun Milletvekili Nazım Elmas, önümüzdeki günlerde Meclis gündemine gelmesi beklenen “dijital telif” düzenlemesine ait yapılan çalışmanın ayrıntılarını Milliyet’e anlattı.
Elmas, komite olarak Bakın İlan Kurumu, Rekabet Kurumu ve İrtibat Başkanlığı üzere ilgili devlet kurumları ve gazeteci meslek örgütlerinin görüşlerine başvurduklarını, gelinen kademede ise bu görüş ve teklifleri de harmanlayarak yasa teklifine destek olacak bir taslak metin ortaya koyduklarını söyledi. Elmas, metin üzerinde son rötuşların devam ettiğini, önümüzdeki günlerde, evvel kurul akabinde da yasa teklifi olarak Meclis gündemine sunmayı planladıklarını belirtti.
Google, META ve Yandex başta olmak üzere dijital mecralara kullandıkları ve reklam geliri elde ettikleri haber ve içerikler karşılığında telif ödeme mecburiliği getirmeyi amaçladıklarını kaydeden Elmas, bunların reklam geliri elde etmesine itirazlarının olmadığını lakin emek verilerek yapılan bir haberin karşılığının olması gerektiğini vurguladı.
MESAM GİBİSİ OLUŞUM
Elmas “Dijital platformlarda kullanılan haber ve içeriklerin birinci sahibinden itibaren kurumsal yahut şahsî olarak ödüllendirilmesini, emeğin karşılığının verilmesini amaçlıyoruz” dedi. Kurulun iktidar ve muhalefet milletvekillerinin dijital telif konusunda “milli maç” hassasiyeti ve uzlaşması içinde çalıştıklarını söz eden Elmas, yapılacak düzenleme ile kurulması planlanan sistemin ayrıntılarına ait de bilgi verdi.
Buna nazaran, dijital telif için teknolojinin imkanları devrede olacak. Öncelikli olarak bir yazılım olacak, bu yazılım haber içeriğini birinci sefer kimin yazdığı, nerede yayınlandığını tespit edecek. Dijital platformlarda kullanılan haber ve içeriklere ait sayısal datalar de maddeyle belirlenecek ilgili kurumda bu yazılım sayesinde toplanacak. Tıpkı vakitte MESAM (Türkiye Musiki Eserleri Sahipleri Meslek Birliği) benzeri bir meslek birliği oluşturulması öngörülüyor. Bu birlik, dijital platformlarla masaya oturacak, ne oranda telif ödemesi yapılacağı bu görüşmelerde belirlenecek. Belirlenen orandaki telif, yıl boyunca servis sağlayıcılar tarafından kullanım sayısına nazaran haber ve içerik üreticilerine ödenecek.
DEVLET ‘HAKEM’ ROLÜ ÜSTLENECEK
Nazım Elmas, bu süreçte Rekabet Kurumu’nun devrede olacağını, devletin oluşturulacak hakem kurulu aracılıyla “hakem”lik rolünü üstleneceğini söyledi. Elmas, “Yasaların gerektirdiği katkıyı, oranı yahut maddelerin gerektirdiği bir ödemeyi yerine getirmeyenler için de bir yaptırım uygulanacaktır. Emelimiz haber içeriklerinin kalitesini ve emek sahiplerinin gelirlerini artırmak” dedi.
Yorum Yap